ABŞ və Avropa Bakı-İrəvan normallaşma prosesindən çıxarıldı - niyə və nə vaxtadək?
Qulamhüseyn Əlibəyli: “Necə ola bilər ki, moderatorluq etmək istəyən dövlət Ermənistana hərbi yardım edir?”
Prezident İlham Əliyev yerli televiziyalara müsahibəsində ABŞ dövlət katibi Entoni Blinkenin xahişinin nəyə görə havada qalmasına aydınlıq gətirdi:
“Amerikanın Dövlət katibi, Avropa Komissiyasının prezidenti və xarici işlər naziri, Ermənistan baş naziri Brüssel şəhərində bir araya gəlmişdilər, faktiki olaraq yeni bir əməkdaşlıq haqqında razılıq əldə etmişdilər. Bizdə olan məlumata görə, bu görüşdən əvvəl əldə edilmiş razılaşmada hərbi komponent də var idi, ancaq ondan sonra o, rəsmən oradan çıxarıldı, amma de-fakto orada qalır. Bu, əslində, həm Avropa Komissiyasını, həm Amerika Birləşmiş Ştatlarını Azərbaycan-Ermənistan normallaşma prosesindən kənarlaşdırıb. Biz onlara bu barədə artıq bildirmişik. Əgər hər hansı bir tərəf tərəf tutursa, o, dürüst vasitəçi ola bilməz. Məhz buna görə keçən ay Amerika Dövlət katibinin xahişi havada qaldı və Azərbaycan üçtərəfli görüşə razılıq vermədi. O cümlədən, bildiyiniz kimi, Avropa İttifaqı Şurasının Prezidentinin təşəbbüsü ilə Brüsseldə bir çox görüşlər keçirilmişdir. Artıq buna da son qoyuldu”.
Göründüyü kimi, ABŞ və Avroittifaqın tərəf tutması onların Azərbaycan-Ermənistan normallaşma prosesindən kənarlaşdırılması ilə nəticələndi.
“Ona görə də Vaşinqtonla Brüssel danışıqlar prosesində moderatorluq edə bilməzlər”
Sözügedən məsələni “Bakı-Xəbər”ə şərh edən sabiq millət vəkili, hüquqşünas Qulamhüseyn Əlibəylinin fikrincə, ümumiyyətlə, Prezident İlham Əliyevin son müsahibəsi beynəlxalq aləmdə ciddi rezonans yaradıb: “Sözügedən müsahibə təkcə daxili auditoriyaya hesablanmayıb. Həm də beynəlxalq auditoriyaya hesablanmış bir müsahibədir. Burada bir çox məsələlər qaldırılıb. Onlardan biri də Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsinin tənzimlənməsi ilə bağlı bir məsələdir. Təbii, Prezident tamamilə haqlı olaraq bildirib ki, ABŞ və Avropa İttifaqı artıq neytrallıqdan çıxıblar. Bu dövlətlər nizamlama prosesində moderator kimi yox, tərəf kimi iştirak etmək istəyirlər. Ona görə də onların bu prosesdə iştirakı faktiki olaraq qeyri-mümkün olacaq. Nəyə görə, çünki moderatorluq etmək istəyən ölkə tərəf tutmamalıdır, kiməsə yardım etməməlidir. Yaxud da bu yardımlar eyni səviyyədə olmalıdır. Azərbaycana yardımın dayandırılması, Ermənistana isə hərbi yardımın göstərilməsi, Aİ missiyasının ora göndərilməsi, ABŞ-la birgə hərbi təlimlər və s. o deməkdir ki, bunlar neytral deyillər. Yəni ABŞ-la Aİ bu məsələdə neytral mövqedən çıxış etmirlər. Onlar bir tərəfi müdafiə edirlər, həmin tərəfin mövqeyindən çıxış edirlər, onun tərəfdaşı kimi çıxış edirlər. Ona görə də Vaşinqtonla Brüssel danışıqlar prosesində moderatorluq edə bilməzlər. Bu baxımdan Blinkenin təklifindən imtina edilməsi tamamilə təbii görünməlidir. Necə ola bilər ki, moderatorluq etmək istəyən dövlət Ermənistana hərbi yardım edir? Bu, tərəfsizlik prinsipinə uyğun gəlmədiyi üçün Azərbaycan tərəfi haqlı olaraq bundan imtina edib. Hesab edirəm doğru olan da budur. İkitərəfli danışıqlara üstünlük verilməsi, üçüncü tərəfin bölgəyə buraxılmaması tamamilə düzgün olan bir məsələdir. Çünki moderatorluq etmək istəyən istənilən üçüncü tərəf özlərinin geosiyasi, iqtisadi və digər maraqlarını ortaya qoyacaqlar, həmin maraqların təmin olunmasına çalışacaqlar. Bu isə həm Ermənistan, həm də Azərbaycan üçün əlavə yük və problemlər deməkdir”.
Vidadi ORDAHALLI
