Azərbaycan Türkiyənin yeni Suriya əməliyyatına hansı səviyyədə dəstək verəcək?..
Akif Nağı: "Görünur, Suriyanın yeni hakimiyyəti Türkiyə ilə Qərb-Amerika cütlüyü arasında manevr etməyə çalışır"
Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev həmişə müsahibələrində qeyd edib ki, biz bütün məsələlərdə qardaş Türkiyənin yanında olacağıq. Doğrudan da Azərbaycan bütün sıxıntılarında qardaş Türkiyənin yanında olub. Məsələn, meşə yanğınlarını, bir neçə il əvvəl baş verən zəlzələləri xatırlatmaq kifayətdir. İndi isə Suriyadakı problemlər qardaş Türkiyəni məşğul etməkdədir.
Belə ki, Suriyada PKK terrorçularına qarşı mümkün əməliyyatla əlaqədar Türkiyə Silahlı Qüvvələri döyüş hazırlığı vəziyyətinə gətirilib. Bu barədə hökumətyönlü Türkiyə media orqanları hərbi mənbələrə istinadən məlumat yayıb.
Bildirilir ki, Ankara Suriyanın yeni hakimiyyət orqanlarından PKK-ya qarşı lazımi tədbirlərin görülməsini tələb edib.
Məlumatda vurğulanıb ki, Türkiyə indi hadisələrin istənilən nəticəsinə, o cümlədən hərbi əməliyyata hazırlaşır. Suriya ilə sərhəddəki qoşunları mümkün əməliyyat üçün döyüş hazırlığına gətirilib.
Yanvarın 7-də Türkiyənin xarici işlər naziri Hakan Fidan Suriyadakı PKK terrorçularına xəbərdarlıq edib. Onun sözlərinə görə, hakimiyyət PKK təmsilçilərindən silahı yerə qoyaraq Suriya ərazisini tərk etməyi tələb edib. PKK təmsilçiləri bu təklifə məhəl qoymasa, Ankara hərbi əməliyyatlara başlaya bilər.
ABŞ dövlət katibi Entoni Blinken bildirib ki, ABŞ türk qoşunları ilə kürd yaraqlıları arasında münaqişənin gərginləşməsinin qarşısını almağa çalışır. Blinken qeyd edib ki, Türkiyənin Suriyada fəaliyyət göstərən PKK yaraqlıları ilə bağlı “qanuni narahatlıqları” var.
Azərbaycan Prezidentinin dedilklərini də nəzərə alsaq, Suriya məsələsində Bakı Ankaraya hansı səviyyədə dəstək verə bilər?
“Bakı-Xəbər” qəzetinin sualını cavablandıran politoloq Akif Nağı bildirdi ki, Suriyada kürd problemi hazırda gündəmdədir, hətta bu məsələ Türkiyə və Amerika arasında ixtilafa səbəb olub: "Türkiyənin mövqeyi ondan ibarətdir ki, Suriyadakı PKK və ona dəstək verən digər yaraqlılar tərkisilah edilməlidir. Suriyadakı yeni halikimiyyət də bəyan edir ki, bütün silahlı dəstələri zərərsizləşdirəcəklər. Amma hakimiyyət bu istiqamətdə sərt mövqe nümayiş etdirmir. Görünur, Suriyanın yeni hakimiyyəti Türkiyə ilə Qərb-Amerika tandemi arasında manevr etməyə çalışır. Amma Amerika, Qərb, eləcə də Suriya hökuməti yaxşı başa düşür ki, Türkiyə bölgədə regional güc amilidir. Ona görə də tərəflərin hec biri Türkiyə ilə qarşıdurmaya getmək istəmir. Turkiyənin həm sərhəddə, həm də Suriya ərazisində hərbi hissələri var və hər an PKK/YPG/PYD silahlı terror dəstələrini zərərsizləşdirməyə hazırdır.
Azərbaycanla Türkiyə arasında ilk gündən Suriya ilə bağlı məsləhətləşmələr gedir. Azərbaycan Prezidenti də bəyan elədi ki, bu məsələdə Türkiyənin yanındadır. Bilirsiniz ki, bu yaxınlarda Azərbaycandan Suriyaya ilk yardim karvanı da göndərildi. Bu o deməkdir ki, Azərbaycan Türkiyə ilə birlikdə Suriyada yardım kampaniyasına artıq başlayıb. Azərbaycanın hərbi əməliyyatlarda iştirakı məsələsi hələ açıq qalır, çunki qəti qərar qəbul edilməyib. Prezidentlər səviyyəsində bu barədə tez-tez müzakirə aparılır. Mətbuatın yaydığı məlumata görə, bu günlərdə baş tutan telefon danışıqlarının da əsas mövzusu Suriya və Zəngəzur dəhlizi məsələsi olub. Ola bilsin ki, yaxın zamanlarda Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı dəyişikliklər baş verəcək.
Azərbaycanın Suriyada Türkiyəyə hərbi dəstək veriməsi beynəlxalq miqyaslı məsələdir. Bilirsiniz ki, Amerikanın təşəbbüsü ilə antiterror koalisiyası yaradılmışdı. Azərbaycan həmin koalisiyada iştirak edirdi. ABŞ rəhbərliyi də Azərbaycanın bu rolunu həmişə təqdir edirdi. Türkiyə də Suriyada hərəkətə kecmək üçün buna bənzər antiterror koalisiyası yaradacaqsa, sözsüz ki, Azərbaycan da bu koalisiyanın tərkibində olacaq. Amma illərin təcrübəsi gôstərir ki, Türkiyə bu əməliyyatı təkbaşına həyata keçirəcək.
Birincisi, bunu etməyə Türkiyənin kifayət qədər gücü var. İkincisi isə, Turkiyə beynəlxalq qarşıdurmanı kəskinləşdirməmək üçün yəqin ki, prosesə digər dövlətləri, o cümlədən də Azərbaycanı qoşmaz. Bəllidir ki, Azərbaycanın həm Rusiya, həm də İsraillə yaxın münasibətləri var. Amerika ilə mûnasibətlər gərgin olsa da, yumşalma prosesi gedir, xüsusilə də yeni seçilmiş prezident Donald Trampın dönəmində bu münasibətlər daha çox yumşalacaq. Prezident İlham Əliyev də vurğuladı ki, Bayden dönəmində Amerika anti-Azərbaycan siyasəti yeritdi. Amma yeni prezident donəmində bu münasibətlərin yumşalma ehtimalı yüksəkdir. Ona görə də Azərbaycan-Tükiyə müttəfiqliyi Azərbaycanla bu ölkələr arasındakı münasibətlərə zərər verməsə daha yaxşı olar. Yəni bu gün Azərbaycan Türkiyə ilə birgə Suriyadakı əməliyyatlarda iştirakdansa, məsafədə qalıb digər dəstəyi verməklə, Rusiya, İsrail və Ameria ilə münasibətlərini qorusa daha yaxşı olar. Əməliyyatlar zamani bu ölkələrlə bağlı hər hansı problemlər yaranarsa, o zaman Azərbaycan bu münasibətlərdən istifadə edərək narahatlığı çözməklə daha çox fayda verər, nəinki birbaşa hərbi əməliyatlarda iştrakla... Hesab edirəm ki, bu məsələ nəzərə alınmalıdır. Fikrimcə, geniş müzakirə edilərək, bütün türk dövlətlərinin mənafeləri nəzərə alınaraq addımlar atılacaq. Azərbaycan hansısa başqa səviyyədə Türkiyəyə dəstək verəcək. Amma düşünürəm ki, Azərbaycanın birbaşa hərbi əməliyyatlarda iştiraki heç Türkiyənin də maraqlarına uyğun deyil".
Dəniz NƏSİRLİ
