Gürcüstanda köhnə prezident getmir, yenisi gələ bilmir - Qərb prosesləri buxovladı...

Gürcüstanda Qərbin siyasi böhran yaratmaq səyləri davam edir. Belə görünür ki, Qərb ölkəni vətəndaş qarşıdurmasına və siyasi böhrana sürükləmək istəyir. Elə bu fonda prezident Salome Zurabişvili səlahiyyətlərinin başa çatmasından və yeni dövlət başçısı seçildikdən sonra istefa verməkdən imtina edib.

Xatırladaq ki, qonşu ölkədə hökumət Avropaya inteqrasiya prosesini ən azı 2028-ci ilə qədər dondurub və ABŞ buna cavab olaraq Tiflis ilə strateji tərəfdaşlığı dayandırıb. ABŞ Dövlət Departamentinin sözçüsü Metyu Miller Vaşinqtonun  Gürcüstanın Avropa İttifaqına üzvlük danışıqlarını dayandırmasına təəssüf etdiyini deyib. Miller buna görə Tiflis ilə strateji tərəfdaşlığı dayandırdıqlarını açıqlayıb: “Birləşmiş Ştatlar polisin sərbəst toplaşma və ifadə, o cümlədən dinc etiraz azadlığından istifadə edən gürcüstanlılara qarşı aşırı gücə əl atmasını pisləyir. “Gürcü Arzusu”nun fərqli antidemokratik hərəkətləri ABŞ-Gürcüstan Strateji Tərəfdaşlığının əsas prinsiplərini pozub. Bu tərəfdaşlıq demokratiya, hüququn aliliyi, vətəndaş cəmiyyəti, insan haqları və fundamental azadlıqlara, anti-korrupsiya səylərinə hörmət kimi birgə dəyər və öhdəliklərə əsaslanırdı. Nəticədə ABŞ bu mexanizmi dayandırıb”. Bu fonda Gürcüstanın ABŞ-dəki səfiri David Zalkalianinin istefaya getdiyini yazır. Onun Gürcüstan hökumətinin Aİ-yə üzvlük danışıqlarını dondurmaq qərarına etiraz olaraq istefaya getdiyi bildirilib. Son günlərdə hökumətin qərarına etiraz olaraq Gürcüstanın Bolqarıstan, Niderlanddakı səfirləri və İtaliyada səfir vəzifəsinin müvəqqəti icraedicisi istefaya gedib. Amma hakim “Gürcü Arzusu” partiyası hər şeyin plan üzrə getdiyini bəyan edir. İndi əsas diqqət prezident postuna yönəlib. İndiki prezident Salome Zurabişvili deyib ki, qeyri-legitim parlamentin yeni prezidentin inauqurasiyasını həyata keçirməsi “baş verməyəcək”, çünki legitim parlament yeni prezident seçənədək onun mandatı qüvvədə qalır: “Siyasi prosesin başında duracaq, prezidentiniz kimi qalacağam. Legitim parlament yoxdur, qeyri-legitim parlament yeni prezident seçə bilməz, buna görə də andiçmə olmayacaq”. O, “Yeni Gürcüstan”a doğru siyasi prosesə başçılıq etməyə, ölkənin müstəqilliyi və Avropaya inteqrasiya yoluna sadiqliyini bir daha bəyan edib. Zurabişvili ictimaiyyəti və siyasi partiyaları Gürcüstanın gələcəyinin formalaşdırılması üçün birlikdə işləməyə çağırıb. Xatırladaq ki, hər şey noyabrın 28-də Gürcüstanın baş naziri İrakli Kobaxidzenin Avropa İttifaqının onun ölkəsinə qarşı həddən artıq təhqirə yol verdiyini elan etməsi ilə başlayıb. “Gürcü Arzusu” ölkənin 2028-ci iləcən Avropa İttifaqına üzvlük danışıqlarından imtina etdiyini açıqlayandan sonra ölkədə etiraz aksiyaları başlayıb. Partiya Gürcüstanda prezident seçkisinin dekabrın 14-də, inauqurasiyanın isə dekabrın 29-da keçiriləcəyini açıqlayıb.  “Gürcü Arzusu” Zurabişvilinin altı illik prezidentlik müddətinin dekabrın 16-da başa çatdığını bildirib. Hakim partiya futbol veteranı Mixail Kavelaşvilini prezidentliyə təsdiqləməyi planlaşdırır.

Baş verənlər fonunda Avropa İttifaqına inteqrasiyanın dayandırılmasını  Gürcüstan müxalifəti konstitusiya çevrilişi cəhdi kimi qəbul edib, çünki ölkənin əsas qanununda Aİ və NATO-ya daxil olmaq istəyi öz əksini tapıb. Zurabişvili şəxsən bütün aidiyyəti şəxsləri “Gürcü Arzusu” hökumətini devirmək üçün etirazlara qoşulmağa çağırıb. O, orduya və hüquq-mühafizə orqanlarına da müraciət edib. Düzdür, təhlükəsizlik qüvvələri ona qulaq asmayıb. O vaxtdan Tiflisin mərkəzində axşamdan səhərə kimi küçə döyüşləri gedir. Əksəriyyəti gənclərdən ibarət olan etirazçılar polisə daş, fişəng ataraq vəziyyəti gərginləşdirirlər. Təhlükəsizlik qüvvələri su şırnaqları, gözyaşardıcı qaz və dəyənəklərlə cavab verir. Gürcü politoloq Arçil Sixarulidze məsələ ilə bağlı bildirir: “Etirazlara gələnlərin çoxu davalarda iştirak etmir. Bunu adətən 15-30 yaş arası gənclər edir... Amma bu həmişə belə olmayıb. Bu, 2019-cu ildə “Qavrilovun gecəsi”ndə başladı. Bəzi gənclər ekstremizm formasında siyasi fəaliyyət göstərə biləcəklərini qərara alıblar. Üstəlik, bu, Avropa bayraqları altında baş verir. Bir qayda olaraq, gənclər müxalifəti sevmirlər, lakin bu yolla Gürcüstanı Aİ-yə yaxınlaşdıra biləcəklərini düşünərək mübarizə aparmağa hazırdırlar”. Hər dəfə toqquşmalar polisin rəsmi qələbəsi ilə başa çatsa da, zaman tdikcə çətinləşir. Xüsusən də “Gürcü Arzusu”nun əleyhdarlarının barrikadaları getdikcə daha da möhkəmlənir və dekabrın 1-nə keçən gecə parlament binasını yandırmağa nail olublar. Qeyd edək ki, təhlükəsizlik qüvvələrinin “qeyri-öldürücü silah” anbarında hələ də səs-küylü qumbaralar və rezin güllələr var. Bütün bunların fonunda Gürcüstan diplomatların könüllü istefa verməsi ilə bağlı xəbərlər durumu daha da ağıralaşdırır. Lakin hakim partiyaya görə, bunda qeyri-adi heç nə yoxdur. Məsələn, may ayında xarici agentlər haqqında qanuna etirazlar fonunda Gürcüstanın Fransadakı səfiri Qoça Cavaxişvili istefa verib. O, indiki itaətsizlik aktlarında iştirak edir. Diplomat məsələ ilə bağlı qeyd edir:  “Gələcəkləri üçün narahat olan bu gəncləri görürəm. Mən bir ata və yaşlı nəslin nümayəndəsi kimi onlara dəstək olmağı, ölkəmizin gələcəyi haqqında onlarla birlikdə hayqırmağı özümə borc bilirəm”. Həmçinin Tiflis meriyasının 200-ə yaxın əməkdaşı “Gürcü Arzusu”nun siyasətləri ilə razılaşmadığını bildirib. Buna baxmayaraq, “Gürcü Arzusu”nun liderləri bildirir ki, heç bir xüsusi hadisə baş vermir. Belə ki, partiyanın icraçı katibi Mamuka Mdinaradze hesab edir ki, Vaşinqton konkret olaraq strateji tərəfdaşlığa xitam verdiyini elan edib, çünki etirazçılarda sürət yoxdur. Eyni zamanda o, vurğulayıb ki, Tiflis respublikaya ABŞ-la vizasız rejim, birbaşa uçuşlar və azad ticarət təmin etmədən münasibətlərin bərpasına razılıq verməməlidir. Kobaxidze öz növbəsində ABŞ-Gürcüstan münasibətlərinin gələcəyi barədə yalnız ABŞ-ın növbəti prezidenti Donald Trampın administrasiyası ilə danışacağını bildirib. Ekspertlər bir məsələdə razılaşır ki, hələlik küçə toqquşmaları “Gürcü Arzusu” hökuməti üçün ciddi təhlükə yaratmır. Etirazlar gözlənilən idi. Eyni zamanda, çoxları müxalifətin indi olduğundan daha güclü çıxacağını düşünürdü. Eyni sözləri onun seçki nəticələri haqqında da demək olar. “Gürcü Arzusu”nun əleyhdarları dağınıqdırlar və xarizmatik liderləri yoxdur”. Zurabişvilinin davranışına gəlincə, ekspertlər hesab edir ki, Gürcüstan prezidenti qaçılmaz istefasından sonra müqavimət hərəkatına rəhbərlik etməkdənsə, çox güman ki, Fransaya gedəcək. çünki o, həm də bu ölkənin vətəndaşıdır.

Tahir TAĞIYEV