“Komedixana”nın süjetləri Azərbaycan cəmiyyətinə mənəvi terrordur... Təcili tədbirlər görülməsə...
Elyar İslamoğlu: “...Təkcə “Komedixana” yox, eyni zamanda bu tipli veriliş və “komediya” qrupları ilə bağlı da tədbirlər görülməlidir”
Sağlam gülüş həyatın rəhnidir. Amma görək bizi güldürmək istəyənlərin bəxş etdiyi gülüş sağlamdır, yoxsa mənəvi terror? Bu gün Azərbaycanda özünü “komediyaçı” kimi qələmə verən müəyyən aktyor qrupları var və hamısı da iddia edir ki, guya insanlara sağlam gülüş, həqiqi komediya təqdim edirlər.
Tamaşaçı isə əksini düşünür. Əksəriyyəti bildirir ki, komediya pərdəsi altında bizə şitlik, bayağılıq, əttökən parçalar göstərilir. Bəzi qrupun aktyorlarını “təlxək” adlandıranlar da tapılır. Tamaşaçı yumor, gerçək gülüş yaradan səhnələr, ifalar istəyir, amma bu “komediyaçıların” tipajları da, obrazları da süni gülüş yaratmağa xidmət edir.
“Komedixana”nı çoxlarınız izləyirsiniz, demək olar ki, sosial şəbəkələrdən tutmuş telekanallara qədər çox platformalarda bu qrupun süjetlərini, səhnəciklərini görürsünüz. Əvvəlcədən deyək ki, biz orada iştirak edən aktyorların istedadını kölgəyə almaq istəmirik, orada çox istedadlı aktyorlar çalışır, amma bizi narahat edən mövzulardı, yüngül-bayağı məzmunlu səhnələrdir. Əslində, onlardan daha ciddi komediya səhnələri gözləmək olar, amma hansısa səbəbdən bu qrup da axından geri qalmaq istəməyib mənəviyatımıza, dəyərlərimizə, ailədaxili münasibətlərimizə zərbə vurmaqla məşğuldur. Azərbaycan dili bu qədər gözəl olduğu, istənilən fikri ifadə etməyə imkan verdiyi halda “Komedixana” aktyorları da vulqar sözlərdən, küçələrdə işlədilən ifadələrdən istifadə edirlər. Bayağı, vulqar sözləri leksikonlarına gətirməklə eybəcər bir danışıq dilinin yaranmasına “kömək edirlər”. Ailədaxili münasibətləri o qədər mənfi yöndə təqdim edirlər ki, o səhnəciklərə baxan tamaşaçıda belə rəy formalaşır ki, sanki Azərbaycan ailəsi, Azərbaycan insanı bu şəkildədir. Ailə-məişət məsələləri mövzusunda komediya səhnələri hazırlamaq olar, kifayət qədər mövzu var, amma bunu normal şəkildə etmək olar. “Komedixana”nın səhnələrinə baxanda açıq görürsən ki, burada ciddi intellekt kasadlığı var. Niyə bizim müasir komediyaçılarda intellekt yoxdur? Bu da ayrıca bir düşündürücü sualdır. Hamı az qala bir-birinin etdiyini təkrar edir, mənəviyyatımızı zənginləşdirmək əvəzinə ona xələl gətirirlər. Bir tamaşaçı kimi başqa ölkələrin aktyorlarının təqdim etdiyi bu tipli proqramlarına, səhnəciklərinə baxırıq, intellektlərinin necə yüksək olduğunu görürük. Komediya artistinin intellekti, biliyi, savadı, müşahidələri o qədər zəngin olmalıdır ki, tamaşaçıya sağlam gülüş bəxş etsin, onun mənəviyyatına qarşı terror etməsin.
Bir çox ekspertlər hesab edir ki, “Komedixana”nın bu cür səhnələrinə ciddi nəzarət olunmalıdır. Ümumiyyətlə, insan mənəviyyatına təhlükə törədən hər bir nəsnəyə nəzarətin olması vacibdir. Səhnəyə çıxmaq, azad söz demək imkanı aktyorlara ona görə verilməyib ki, onlar xalqın qadınının, kişisinin, ağsaqqal və ağbirçəyinin eybəcər obrazlarını yaradıb tamaşaçılara təqdim etsinlər. Azərbaycan ağbirçəyinin, ağsaqqalının belə bayağı şəkildə qələmə verilməsi ciddi qıcıq doğurur. Əlbəttə, əlaqədar qurumlar buna zamanında reaksiya verməsə, bu cür bayağı səhnələrin sayı daha da artacaq, insaların mənəviyyatına daha ağır zərbə vuracaq.
“Söyüşlə, vulqar ifadələrlə, başqalarını alçaltmaqla insanları...”
Filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, ictimai fəal Elyar İslamoğlu “Bakı-Xəbər”ə şərhində bildirdi ki, vaxtı olduqca “Komedixana”ya baxır, amma bir ziyalı, bir tamaşaçı kimi onların təqdim etdiyi səhnələrdən razı qalmır. “Yenə də çox aktual bir mövzuya toxunmusunuz. Vaxtım olduqca “Komedixana”nın səhnələrinə baxıram. Çox təəssüflər olsun ki, son dövrlərdə həmin süjetlərdə, səhnəciklərdə tərbiyəedici, cəmiyyəti maarifləndirici heç nə görmək olmur. Ən pisi də odur ki, cəmiyyətdə baş vermiş bayağı hadisələr, bəzi insanların etdiyi bayağı hərəkətlər “Komedixana”da yenidən süjetə çevrilərək “komediya” kimi cəmiyyətə sırınır. Bu da haqlı olaraq narazılıq yaradır. Komediya insanları gerçəkdən güldürməlidir, amma biz bu gerçək gülüşü onların sahnələrində görə bilmirik. İnsanların mənəviyyatına zərbə vuran bu kimi səhnələrin, süjetlərin qarşısını alınmalıdır.
Əgər “Komedixana” insanları güldürmək, əyləndirmək istəyirsə maraqlı mövzular tapmalıdır. Həmin mövzular təkcə güldürməkdən yox, həm də düşündürməkdən, maarifləndirməkdən ibarət olmalıdır. Amma təəssüflər olsun ki, biz “Komedixana”nın fəaliyyətində onun əksini görürük. Cəmiyyətdə sevilməyən, insanlarda qıcıq doğuran adamların bayağı, şit davranışları yenidən “Komedixana”da canlandırılır. Düşünürəm ki, “tiktokerlərlə” bağlı məsələ öz həllini tapandan, “Tik-Tok”da baş verən biabırçılıqlarla bağlı tədbirlər görüldükdən sonra təkcə “Komedixana” yox, eyni zamanda bu tipli veriliş və “komediya” qrupları ilə bağlı da tədbirlər görülməlidir. Çünki söyüşlə, vulqar ifadələrlə, başqalarını alçaltmaqla insanları əyləndirmək, güldürmək olmaz. Onların yanlış iş gördüyü göz önündədir”.
E.İslamoğlu hesab edir ki, insanları güldürmək, əyləndirmək üçün mövzular tapmaq lazımdır.
Müsahibimiz vurğuladı ki, son dövrlər milli-mənəvi dəyərlərimizlə bağlı mənfi halların, yanaşmaların daha çox artığını görürük, buna misal olaraq “Tik-Tok”da baş verən biabırçılıqları, bir neçə nəfərin həbsini göstərmək olar. “Düşünürəm ki, artıq aidiyyəti qurumlar hərəkətə keçməlidir. Bu məsələlər həm də azyaşlılara, şagidlərə mənəvi cəhətdən mənfi təsir edir, onların tərbiyəsində mənfi rol oynayır”.
E.İslamoğlunun fikrincə, artıq aidiyyəti qurumlar bu kimi hallarla bağlı addımlar atıb tədbirlər görməlidir.
Leyla QARAXANLI
