Ukrayna Rusiyaya veriləcək - silah və əsgər üstünlüyü məsələni həll edir...

Bütün gözləntilərə baxmayaraq, Rusiya-Ukrayna cəbhəsində şiddətli savaş davam edir. Elə bu fonda Ukrayna hərbçiləri yanvarın 5-də Kursk bölgəsində yeni hücuma başlayıb. Bu bilgini yayan Rusiya Müdafiə Nazirliyi əlavə edib ki, əks-hücum Kursk vilayətində Rusiya qoşunlarının irəliləyişinin önünü kəsmək məqsədi daşısa da, ukraynalılar “məğlub edilməkdədir”.

Ukraynalıların məlumatına görə, əks-hücum Suca rayon mərkəzində başlanıb və Kursk şəhərindən 70 km uzaqda yerləşən Bolşoye Soldatskoye yaşayış məntəqəsi səmtində aparılır. Rusiya Müdafiə Nazirliyi isə sərhəddən 15 km məsafədəki Berdin qəsəbəsində əks-hücumun qarşısının alındığını bildirir. Yeni hücumun miqyası və cəbhə xəttində hər hansı bir dəyişiklikliyə yol aça biləcəyi bəlli deyil. Ukrayna prezident administrasiyasının başçısı Andrey Yermak deyib ki, Kursk vilayətindən “yaxşı” xəbərlər gəlib və Rusiya “layiq olduğunu almaqdadır”. Ölkənin Milli Güvənlik Şurasının Dezinformasiyaya Qarşı Mübarizə Mərkəzinin rəhbəri Andrey Kovalenko bildirib ki, Rusiya qoşunları bir neçə istiqamətdən gözlənilməz hücumlara məruz qalıb. Əks-hücumda zirehli texnikadan, minatəmizləyənlərdən və radiolokasiya sistemlərindən istifadə edildiyi deyilir. Digər iddialara görə, Ukrayna ordusunun hərbi maşınları Kursk vilayətində irəliləyir. Kremlyönlü “Telegram” kanalları baş verənləri xırda təxribat qruplarının hərəkətləri deyil, tammiqyaslı hücum cəhdi kimi qələmə verir.  Son həftələr minlərlə şimali koreyalı hərbçinin dəstəyi ilə irəliləməyi bacaran Rusiya ordusu ötən ilin avqustunda Kursk vilayətinə girən Ukrayna hərbçilərini hələ də tam sıxışdırıb çıxara bilməyib. Rəsmi Kiyev Suca daxil olmaqla 500 kvadratkilometrədək Rusiya ərazisinə nəzarəti əlində saxlayır. Ukrayna prezidenti Volodimir Zelenski  deyib ki, Kursk əməliyyatı Ukraynanın savaşda yenilməsi təəssüratlarının üstündən xətt çəkib: “Kursk əməliyyatı hər şeyi dəyişdi. Bu, önəmli addım idi”. Zelenski onu da bildirib ki, gələcək sülh sazişinin uğuru yalnız ABŞ-nin verdiyi güvənlik zəmanətlərinə söykənməlidir. ABŞ-ın yeni seçilmiş prezidenti Donald Trampın Ukrayna və Rusiya üzrə xüsusi elçisi Kit Kelloqq deyib ki, savaş yaxın aylar ərzində öz həllini tapa bilər. Amma o da faktdır ki, haldan düşmüş Ukrayna qoşunları ölkənin şərqində, donmuş sahələrdə və palçıqlı səngərlərdə canlı qüvvə və silah üstünlüyü olan Rusiya ordusunun önünü kəsməkdə çətinlik çəkir. Xüsusən də Pokrovskda vəziyyət daha da çətinləşir.

Müharibədən öncə əhalisi 60 min nəfər olan Pokrovsk şəhəri Ukraynanın hazırda itirə biləcəyi yerlərdən ən böyüyüdür. Düzdür, belə durumda başqa yerlər də var. Kiyevlə Moskvanı danışıqlara vadar edəcək basqılar güclənsə də, Kreml və Vladimir Putin zərbələrini dayandırmaqda, yaxud Ukrayna və onun Qərb dəstəkçilərinin qəbul edə biləcəyi atəşkəs şərtlərini gözdən keçirməkdə maraqlı görünmür. Vaşinqtonda yerləşən Strateji və Beynəlxalq Araşdırmalar Mərkəzinin Avropa, Rusiya və Avrasiya Proqramının direktoru Maks Berqmann  qeyd edir: “Müharibənin gedişi Rusiyanın xeyrinə çevrilib, Rusiya silah və canlı qüvvə üstünlüyündən amansızca yararlanır. İndi Rusiyanın danışıq aparmağa az səbəbi var. Putin böyük ehtimalla müharibədə qalib gələcəyinə inanır. Bu da onun gözündə Ukraynanın Rusiya nəzarətinə tabe etdirilməsi deməkdir”. Daha sakit zamanlarda Donetsk vilayətinin qərbində yerləşən bu şəhər kömür mədənləri, koks və metallurgiya zavodları ilə ad çıxarmışdı. Bir dəmiryol qovşağı və bir neçə iri yol kəsişməsi də burada idi. Bu şəhər həm də ötən əsrin əvvəllərində, Qərbdə bu gün də çox məşhur olan “Şşedrik” Milad mahnısını bəstələyən Mikola Leontoviçin vətənidir. Rusiya qoşunları bu ilin əvvəllərində Avdeyevkanı ələ keçirəndən sonra Ukraynanın təchizat xətlərini kəsmək üçün qərb və şimal-qərb istiqamətində hərəkət edib. Qərbə aparan E50 magistral yolu Pokrovsku Ukraynanın dördüncü ən iri şəhəri olan Dnepr ilə birləşdirir. Şərq və şimal-şərqə doğru uzanan T0504 magistral yolu isə Pokrovsku Rusiyanın ələ keçirməyə çalışdığı daha bir dəmiryol qovşağı olan Konstantinovkaya bağlayır.  Ukraynanın “Xortitsya” qoşun qruplaşmasının sözçüsü Viktor Trequbov qeyd edir: “Hazırda düşmən Pokrovskda döyüş aparmağa ümid etmir, ancaq şəhərin yanından keçərək təchizat zəncirini qırmağa çalışır”. ABŞ ordusunun Əlahiddə Qüvvələrinin istefada olan polkovniki Liam Kollinz deyib ki, Rusiya qoşunları sülh danışıqlarından öncə daha çox ərazi ələ keçirməkdən ötrü Pokrovskun yanından keçməyə çalışa bilər. Pokrovskun özü Donetsklə Dnepropetrovsk bölgələrinin inzibati sərhədindən 18 kilometr aralıdadır. Onun sözlərinə görə, onların, məsələn, Baxmut şəhərinin ələ keçirilməsi zamanı baş verən amansız şəhər döyüşlərindən yayınmaq ehtimalı daha böyükdür: “Ruslar da, istənilən başqa ordu kimi, şəhərin yanından keçməyə, içəridəki döyüşçülərin təchizat xətlərini kəsməyə, onların çıxmasını və son nəticədə çox ciddi döyüşsüz təslim olmasını gözləməyə üstünlük verəcəklər”. Pokrovskdan təxminən 30 kilometr cənubdakı Ukrayna qüvvələri rusiyalıların irəliləməsini yavaşıtmaq üçün Vovça çayının üzərində tikilmiş Kuraxovo su anbarından yararlanmağa çalışıb. Rusiya qoşunları noyabrın sonu və dekabr ayında su anbarının şimal tərəfi boyunca irəliləyib. Su anbarının qərb səmtində yerləşən damba isə qismən dağıdılıb. Onun Ukrayna, yaxud Rusiya tərəfindən dağıdıldığı bilinmir. Su anbarının cənub sahillərindəki Ukrayna qoşunları şərq istiqamətindən irəliləyən Rusiya qoşunlarının hücumları nəticəsində Kuraxovo şəhərinə nəzarəti itiriblər. Yalnız şəhərin qərbində yerləşən sənaye rayonları Ukraynanın nəzarətində qalıb. Cənub-qərb istiqamətində Rusiya qoşunları H15 Donetsk-Zaporojye magistral yolunu da təhdid edib. Bu, Kuraxovodan qərb istiqamətinə gedən mühüm təchizat yoludur. Polşada yaşayan, Ukraynanı vaxtaşırı ziyarət edən hərbi təhlilçi Konrad Muzıka deyir ki, qoşunlarının gücünü artırmaqla bağlı Ukraynanın uzun zamandan bəri davam edən problemləri Kuraxovonun müdafiəsində özünü aydın göstərir: “Bölgənin landşaftı müdafiə əməliyyatları üçün əlverişli olsa da, Ukrayna ordusu mövcud canlı qüvvə çatışmazlığına görə bu təbii imkanlardan yararlanıb düşmənin irəliləyişini dayandıra bilmir. Canlı qüvvə çatışmazlığı onların Rusiyanın ərazidəki üstünlüyünü bitirə biləcək əkshücum həyata keçirmək imkanını da məhdudlaşdırır”. Kiyevdə fəaliyyət göstərən hərbi təhlilçi Mixaylo Jiroxov deyir ki, Kuraxovonun müdafiəsi, əslində uğursuzluğa məhkumdur: “İndi onlar bu müdafiəni yalnız siyasi səbəblər üzündən saxlayırlar. Şəhərin itirilməsi prezident ofisinə çox pis hədiyyə olardı. Bu, ona güvən reytinqini çox aşağı salardı”.

Samirə SƏFƏROVA