Avroittifaqda heç kim Ermənistanı gözləmir, ölkə Rusiyanın liderlik etdiyi təşkilatlardan da qovulur

Ermənistan hakimiyyətinin Avropa İttifaqına (Aİ) üzv olmaq istəyi beynəlxalq ictimaiyyətdə müxtəlif reaksiyalara səbəb olub. Xüsusən də Aİ nümayəndələrinin açıqlamaları İrəvanın tələsik sevindiyini göstərir.  Rusiya hakimiyyəti isə Ermənistanın Avropaya inteqrasiyasını “Titanik” gəmisinə bilet almaqla müqayisə edib. Ermənistan müxalifəti də hakimiyyətin qərarını tənqid edib.

Aİ-nin xarici işlər və təhlükəsizlik üzrə nümayəndəsi Anita Hipper bildirib ki, Brüssel təşkilata üzvlük prosesinə başlamaq üçün Ermənistan hökumətinin təsdiq etdiyi qanun layihəsini təhlil edəcək: “Biz Ermənistanın Avropaya inteqrasiyası prosesi ilə bağlı qanun layihəsindən xəbərdarıq, onu təhlil edib Ermənistan hakimiyyəti ilə müzakirə edəcəyik. Eyni zamanda, biz Aİ-nin hüquqi aktlarına geniş dəstəyi və riayət olunmasını nəzərdə tutan hazırkı Hərtərəfli və Genişləndirilmiş Tərəfdaşlıq Sazişimizi həyata keçirərək əvvəllər çox iş görmüşük”. Hipper xüsusilə Aİ-nin Sabitlik və İnkişaf Proqramı çərçivəsində  İrəvana maliyyə dəstəyinin artırılmasını qeyd edib. 2024-2027-ci illər üçün Brüssel İrəvana 270 milyon avro ayırıb. Pullar respublikada sosial-iqtisadi vəziyyətin möhkəmləndirilməsinə, o cümlədən rabitənin, ticarətin inkişafına və enerjinin şaxələndirilməsinə yönəldilməlidir. Ümumiyyətlə, Hipperin sözlərinə görə, Aİ ilə Ermənistan arasında münasibətlər heç vaxt indikiölkə Rusiyanın liderlik etdiyi təşkilatlardan da qovulur

Ermənistan hakimiyyətinin Avropa İttifaqına (Aİ) üzv0 qədər sıx olmayıb. Bu, vizasız rejimin təşkili ilə bağlı dialoqun başlanmasında da özünü göstərir. Aİ-nin Ermənistandakı səfiri Vasilis Maraqos da oxşar bəyanatla çıxış edib. O, əmin edib ki, İrəvan və Brüssel arasında münasibətlərin dərinləşməsinə çalışır. Eyni zamanda, respublikanın Avrointeqrasiya perspektivləri ilə bağlı birbaşa suala Maraqos cavab verdi ki, Aİ-nin bu iş üçün xüsusi müddəaları var. Bundan əlavə, Avrointeqrasiya ilə bağlı qərar qəbul edilən gündən bir gün sonra Aİ-nin Cənubi Qafqaz və Gürcüstan böhranı üzrə xüsusi nümayəndəsi Maqdalena Qrono İrəvana səfər edib. Düzdür, bura o, Bakıdan təyyarə ilə gəlib və danışıqların əsas mövzusu Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsi olub. Ermənistanın Avropaya inteqrasiyasından danışan Qrono respublikanın Aİ ilə əməkdaşlığının ardıcıl genişlənməsinin, o cümlədən bu ölkədə demokratik təsisatların inkişafının və islahatların təşviqinin vacibliyini qeyd edib. Öz növbəsində Rusiya hakimiyyəti dərhal Ermənistana xəbərdarlıq edib ki, eyni zamanda Aİ və Aİİ üzvü olmaq mümkün deyil. Rusiya prezidentinin mətbuat katibi Dmitri Peskov bildirib: “İki fərqli təşkilatın üzvü olmaq, hipotetik olaraq, sadəcə olaraq mümkün deyil. Bir gömrük məkanı var, malların, xidmətlərin, insanların və kapitalın sərbəst hərəkəti zonası var - müxtəlif qaydalar var”. Eyni zamanda, o, Avropaya inteqrasiyanın İrəvanın “suveren hüququ” olduğunu vurğulayıb və “bir çox onilliklər ərzində Aİ-yə üzvlüyü diqqət mərkəzində saxlayan, lakin Brüsseldən o qədər də qarşılıqlı münasibətlə qarşılaşmayan” Türkiyənin nümunəsini xatırladıb.

Rusiya baş nazirinin müavini Aleksey Overçuk bildirib ki, Aİİ-yə üzvlük imtiyazdır və Aİ-yə daxil olmağı “Titanik”ə bilet almaqla müqayisə etmək olar. Bundan əlavə, o, İrəvanın Aİİ-dən çıxacağı təqdirdə erməniləri elektrik enerjisinin bahalaşması və ixracın azalması ilə üzləşəcəyinə aydınlıq gətirib. Overçuk hesab edir ki, Ermənistan hökuməti Aİİ-dən hələ ayrılmadığına görə, bu o deməkdir ki, bu halda ölkənin hansı mənfi nəticələrlə üzləşəcəyini anlayır. Ermənistan parlamentinin keçmiş vitse-spikeri, üçüncü prezident Serj Sarkisyanın Respublika Partiyasının idarə heyətinin üzvü Eduard Şarmazanov baş nazir Nikol Paşinyanın qərarını fiasko adlandırıb: “Paşinyanın son 4 ildə bizim sülhə doğru getdiyimizi iddia edən siyasəti iflasa uğradı. Paşinyanın əsas təbliğat tezi ondan alındı, indi o, xalqın gözünə kül üfürür ki, biz Avropa İttifaqına gedirik. Açığı, bu da yalandır. Heç bir Aİ üzvü, heç bir Aİ üzvü olan dövlətin heç bir lideri Ermənistanın Avropa İttifaqında xoş qarşılanmasına eyham vurmayıb”. “Parlaq Ermənistan” Partiyasının lideri və keçmiş xüsusi tapşırıqlar üzrə səfir Edmon Marukyan bəyan edib ki, Paşinyan Avropaya inteqrasiyadan danışmaqla siyasi xal qazanmağa çalışır: “Rusiya uzun müddət mənfi tərəfdən, düşmən dövlət kimi göstərilib. İndi əsas diqqət çiçəklənən, demokratik və iqtisadi cəhətdən inkişaf etmiş bir birliyin nümunəsi kimi göstərilən Aİ-yə yönəlib”. Eyni zamanda o, əmindir ki, bu cür siyasət yalnız öz həmvətənlərini çaşdırır, çünki reallıqda Ermənistan Aİ-də xoş qarşılanmır. Marukyan xatırladıb ki, 10 il əvvəl respublika Avropaya inteqrasiya proseslərinin ən fəal iştirakçılarından biri olub. Lakin o vaxtdan bəri çox şey dəyişib. Bundan əlavə, o qeyd edib ki, Avropa İttifaqına daxil olmaq Ermənistandan Rusiya və onun əsas tərəfdaşları olan İrana qarşı sanksiyalar tətbiq etməsini tələb edəcək: “Nəticədə Ermənistan həm strateji müttəfiqlərini itirə, həm də iqtisadi və geosiyasi problemlərlə üzləşə bilər... Vətəndaşlar öyrənsələr ki, atom elektrik stansiyalarının bağlanması, istixana təsərrüfatlarının dağılması, maliyyə axınının dayandırılması və təcrid vəziyyətində Türkiyə və Azərbaycanla qarşıdurma qaçılmaz olacaq, o zaman Avropaya inteqrasiya ideyasına dəstək xeyli azalacaq”. Bu arada Rusiya-Ermənistan Universitetinin dosenti Anton Evstratov bildirib ki, Paşinyan hökuməti 2018-ci ildə hakimiyyətə gələn kimi Qərbyönlü kursa keçib: “Eyni zamanda Rusiyanın İrəvana müttəfiqlik münasibətlərinin saxlanmasının faydalarını nümayiş etdirmək imkanı var idi, lakin 2020-ci ildən 2023-cü ilə qədər cərəyan edən hadisələr Ermənistan hakimiyyətinin ümidlərini doğrultmadı. Nəticədə Paşinyan və komandası Aİ-yə sadiqliklərini gizlətmək cəhdlərini belə dayandırdılar. Düzdür, bu cür demarşlar həmişə siyasi sferaya aiddir, lakin əməkdaşlığın hər kəsə açıq-aşkar fayda gətirdiyi iqtisadiyyata təsir göstərmir. Eyni zamanda, həm Aİ-yə, həm də Aİİ-yə üzv olmaq mümkün olmayacaq. Lakin hələlik biz daha çox Paşinyan tərəfindən həm daxili, həm də xarici siyasətdə manipulyasiyadan danışırıq. O, özü də bunu gizlətmir, çünki Aİ buna hazır olduğu qədər Ermənistan da Aİ ilə qarşılıqlı fəaliyyətə hazırdır. Nəticə etibarı ilə Ermənistanın Rusiyadan uzaqlaşması və Qərblə yaxınlaşmasının növbəti səviyyəsinə çatmasına baxmayaraq, onu hələ uzun və çətin yol gözləyir”.

Ramil QULİYEV