Avropa İttifaqının Ermənistandakı missiyasını ABŞ generalı idarə edir - TƏFƏRRÜATLAR...

Avropa İttifaqının (Aİ) Xarici İşlər və Güvənlik Siyasəti üzrə Ali Nümayəndəsi qurumun Ermənistandakı mülki missiyasının müddətinin daha iki il uzadılmasını təklif edib. Aİ Ali Nümayəndəliyinin mətbuat xidmətindən “Azatutyun” radiosuna bu xüsusda aşağıdakılar bildirilib: 

“Avropa İttifaqına üzv dövlətlər təklifi müsbət qarşılayıb və hazırda Avropa İttifaqı Şurasının müvafiq qurumları ilə gərəkli hüquqi aktlar müzakirə edilir. Aİ Şurasının missiya müddətinin uzadılmasına dair qərarının yaxın günlərdə veriləcəyi gözlənilir”.

Rəsmi Bakı Aİ-nin Ermənistandakı mülki missiyasını casusluq və regional sabitliyə zərbə vurmaqda suçlayır. Aİ-nin Xarici İşlər və Güvənlik Siyasəti üzrə Ali Nümayəndəsinin Ofisi bu ittihamları belə cavablayıb: “Aİ-nin Ermənistandakı missiyasının mandatı çox aydındır: Ermənistan-Azərbaycan sərhədinin Ermənistan tərəfində müşahidə aparmaq, hesabat hazırlamaq və Aİ-nin Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsinin həlli üzrə səylərinə öz töhfəsini vermək. Monitorinq missiyası göndərildikdən sonra sərhədyanı ərazilərdə silahlı insidentlərin sayı xeyli azalıb. Məlum olduğu kimi, Aİ missiyanın fəaliyyəti barədə Azərbaycanı ara vermədən bilgiləndirir”. Aİ-nin Ermənistandakı missiyası Azərbaycanda müxtəlif səviyyələrdə tənqidə tutulur. Bir neçə gün öncə Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev yerli televiziya kanallarına müsahibəsində Aİ-nin sözügedən missiyasını tənqid edib. O bildirib ki, daha əvvəl Aİ Ermənistana göndərdiyi mülki missiyanin mandatının 2 ay sürəcəyini və 40 -a yaxın nümayəndədən ibarət olacağını bildirsə də, sonradan bu razılaşmanı pozub: “Bizimlə heç bir razılıq olmadan onlar nəinki bu missiyanın müddətini uzatdılar, sayını artırdılar, həm də Avropa İttifaqının üzvü olmayan ölkəni dəvət edərək mahiyyətcə etimadı qırdılar. Sonra, necə deyərlər, bu binoklla rüsvayçı nümayişlər... Onlar yarıhərbi geyim, çəkmələr geyinir və oraya hansısa döyüşçülər kimi gedirlər”. Ermənistan xarici işlər naziri Ararat Mirzoyan isə günlər öncə ötən ilin yekunlarına dair mətbuat konfransında deyib ki, Aİ-nin mülki missiyasına onun ölkəsinin ehtiyacı var: “Aİ-nin Ermənistanda yerləşən mülki missiyası indiki durumda mühüm amildir. Nə qədər ki Ermənistanın delimitasiya edilmiş sərhədi yoxdur, Azərbaycanla sərhədləri müəyyənləşdirilməmiş ərazilərimiz var, bizim Aİ-nin mülki missiyasına ehtiyacımız olacağından əminik”. Xatırladaq ki, Aİ missiyası Ermənistan hökumətinin rəsmi müraciəti əsasında yaradılıb. Aİ-nin Ermənistandakı missiyası 2023-cü il fevralın 20-də qurumun Xarici İşlər Şurasının qərarı ilə fəaliyyətə başlayıb. Missiyanın ikiillik mandatı var və bu il həmin mandatın müddəti bitir. Onun heyətinə Aİ-yə üzv 23 ölkədən və Kanadadan olan müşahidəçilər və mülki ekspertlər daxildir. Mülki missiya Azərbaycanla sərhədin Ermənistan tərəfində yerləşdirilib. Missiyanın Ermənistanın Azərbaycanla bir neçə sərhədyanı bölgəsində əməliyyat ofisləri də var.

Qeyd edək ki,  şərti sərhəddə avropalı müşahidəçilərə heç bir ehtiyac yox idi, indi də yoxdur. Missiyanın rəsmi olaraq Avropa İttifaqına məxsus olması hesab edilsə də, onun faktiki idarəçiliyi Avropada NATO-nun Birləşmiş Silahlı Qüvvələrinin ali komandanlığı ilə sıx əlaqədə həyata keçirilir. Komandanlığa isə ABŞ Hərbi Hava Qüvvələrinin generalı, Bosniya və Əfqanıstandakı missiyalarda işləmiş Kristofer Kavoli rəhbərlik edir. Bütün bunlar missiyanın geosiyasi məqsdəqlər güddüyünü də göstərir. Bəllidir ki, Qərbin Ermənistan planında Moskvanın bölgədən sıxışdırılıb çıxarılması prioritet məsələdir. Bundan başqa, hər vəchlə İrəvanın KTMT-dən uzaqlaşmasına və yekunda Rusiyaya məxsus 102 saylı hərbi bazanın ölkədən çıxarılmasına çalışılır. Ona görə də Avropa İttifaqı Ermənistandakı missiyasının üzvlərinin sayını artırır. Missiya üzvlərinin sayının artırılması, Rusiyaya qarşı ittihamların hədəfi bəllidir: Ermənistanı Ukraynaya, Suriyaya çevirmək. Artıq bu istiqamətdə müəyyən irəliləyişlər də var. Rusiya XİN dəfələrlə Aİ missiyasının regiona yerləşdirilməsini, Azərbaycanla razılaşdırılmadan missiyanın Ermənistandakı fəaliyyətini genişləndirməsini pisləyib. Rusiya dəfələrlə missiyanın məqsədinin Ermənistandakı Rusiya qüvvələrini izləmək, casusluq fəaliyyəti olduğunu bildirib. Bununla belə, Moskva regionu bütün geosiyasi oyunçular üçün “açıq qapı”ya çevirən Ermənistan rəhbərliyini Aİ missiyasının səmərəsiz fəaliyyətinə inandıra bilməyib. Daha artıq təəccübü isə İran doğurur. Tez-tez qonşu dövlətlərin ərazi bütövlüyünü öz “qırmızı xətti” adlandıran rəsmi Tehran Aİ missiyasının sərhədlərində yerləşməsinə hər hansı reaksiya verməyib, “qırmızı xət”lərinin pozulmasına göz yumub. İndilikdə isə 2022-ci ilin oktyabrında regiona gələn Aİ missiyasının ötən müddətdəki fəaliyyətinə baxanda onun Azərbaycanla Ermənistan arasında etimad yaratma missiyasının bilərəkdən iflasa uğratdığı, Ermənistan ərazisində Azərbaycana qarşı platsdarm yaratdığı, Ermənistanın militarizasiyasına dəstək verdiyi, regionun digər ölkələrinə də təhlükə yaradan hərbi və casusluq fəaliyyəti ilə məşğul olduğu üzə çıxır. Belə vəziyyət regionda sülh prosesinə ciddi şəkildə xələl gətirir.

Nahid SALAYEV