Ali məktəbə qeyri-şəffaf yol kollecdən keçir - kolleclərin adı pis "hallanır"...
Nizami Hüseynov: “Gələcəkdə ixtisaslı kadr çatışmazlığı yaşana bilər, qaydalarda dəyişiklik etmək vacib və zəruridir”
Nazirlər Kabinetinin 2019-cu ildə Təhsil Haqqında Qanuna etdiyi dəyişikliyə əsasən, kollec məzunları və ya subbakalavrlar hər il bitirdikləri ixtisaslara uyğun imtahansız ali təhsil almaq üçün sənəd verə bilərlər.
Orta ixtisas təhsili müəssisələrinin məzunları əgər diplomlarında subbakalavr sözü varsa, ixtisasları üzrə müsabiqədən kənar, yəni imtahan vermədən ali təhsil müəssisələrinə qəbul ola bilərlər. Bu səbəbdən də son zamanlar kolleclərə üz tutanların sayında artım müşahidə olunur. Həqiqətən də, müşahidələrdən görürük ki, subbakalavrların universitetlərə axını güclənib. Kolleci bitirənlər imtahan vermədən universitetə qəbul olurlar. Bəziləri sırf universitetlərə rahat yol almaq üçün bunu edir.
Onu da qeyd edək ki, subbakalavrlar universitetə imtahansız daxil olmaq üçün kollec təhsilini yüksək qiymətlərlə başa vurmalıdır. Bəzi hallarda kollec rəhbərləri nəyinsə qarşılığında subbalkalavrlara yüksək qiymət yazılmasına şərait yaradır. Ancaq bu kimi faktlar zamanla aşkar olunur. Son günlər Elm və Ali Təhsil üzrə Dövlət Agentliyi (EATDA) tərəfindən orta ixtisas təhsili müəssisələrində monitorinqlər aparılır. Həmin monitorinqlərin nəticəsində bir sıra orta ixtisas təhsili müəssisələrində nöqsanlar aşkarlanıb. Belə ki, bu günlərdə Astara Pedaqoji Kollecində keçirilən monitorinq zamanı Kollecdə tədrisin təşkili ilə bağlı çoxsaylı nöqsanlar aşkar edilib və bu nöqsanların aradan qaldırılması üçün EATDA tərəfindən kadr və struktur islahatlarına başlanılıb.
Bundan başqa, Göyçay Rayon Prokurorluğunun 12 dekabr 2023-cü il tarixli qərarına əsasən Maliyyə Nazirliyi və Elm və Təhsil Nazirliyi yanında Elm və Ali Təhsil üzrə Dövlət Agentliyi tərəfindən 29 yanvar 2024-cü il tarixindən etibarən Göyçay Dövlət İdarəetmə və Texnologiya Kollecində araşdırma aparılıb. Araşdırma zamanı sözügedən Kollecdə tədris prosesinin təşkili ilə əlaqədar ciddi nöqsanlar aşkarlanıb.
Ümumiyyətlə, son vaxtlar gənclərin kolleclərə marağının artması birmənalı qarşılanmır. Yəni gənclərin ali məktəbə birbaşa qəbul məqsədilə kolleclərdən istifadə etdiyi, eləcə də valideynlərin övladlarına yüksək qiymət yazılması ilə bağlı müxtəlif “üsullardan” istifadə etmələri barədə fikirlər səslənir. Bu gün dövlət səviyyəsində belə kolleclərdə nöqsanlar aşkarlanırsa, həmin təhsil ocaqlarının fəaliyyətilə bağlı yeni qaydalar tətbiq edilməlidirmi?
“Bəzi şəxslər təhsil aldıqları dövrdə akademik göstəriciləri yüksək olmadıqda müvafiq ödəniş qarşılığında ümumi orta qiymətləri yüksək yazdırırlar, sırf ali məktəbə qəbul üçün bunu edirlər”
Təhsil eksperti Nizami Hüseynov “Bakı-Xəbər”ə şərhində bildirdi ki, bəziləri müvafiq ödəniş qarşılığında ümumi orta qiymətlərini yüksək yazdırır: “Nazirlər Kabinetinin müvafiq qərarına görə, orta ixtisas müəssisəsini bitirənlər subbakalavr kimi ali məktəbə qəbul ola bilərlər. Bunun nəticəsində də subbakalavr dərəcəsində olan şəxslər imtahan vermədən asanlıqla ali təhsil müəssisələrinə qəbul ola bilirlər. Bəzi şəxslər təhsil aldıqları dövrdə akademik göstəriciləri yüksək olmadıqda müvafiq ödəniş qarşılığında ümumi orta qiymətləri yüksək yazdırırlar. Sırf ali məktəbə qəbul üçün bunu edirlər”.
Ekspert hesab edir ki, gələcəkdə ixtisaslı kadr çatışmazlığı yaşana bilər: “Qaydalarda dəyişiklik etmək vacib və zəruridir. Biz həm 9, həm də 11 illik səviyyədə kolleclərə qəbul olmaq istəyənlərin say çoxluğunu görürük. Ayrılan plan yerini nəzərə alsaq görərik ki, çoxlu sayda şəxs kənarda qalacaq. Müsabiqədən keçməyəcək. Universitetə qəbul üçün asan yol tapıblar.
Onu da deyim ki, bütün kolleclərdə yoxlama aparılmalıdır. Qanunsuzluq əksər orta ixtisas təhsil müəssisələrində müşahidə olunur. Çünki yüksək ballı, sahəsi üzrə bilikləri məhdud olan tələbənin birbaşa universitetə qəbul olması digər yüksək bal toplayaraq ali məktəbə qəbul olmuş tələbənin hüquqlarının pozulmasına gətirib çıxarır”.
Günel CƏLİLOVA
