Vətən müharibəsinin ilk şəhid qardaşları – Əli və İslam - Onuncu yazı
Bəlkə də çox (sayda) insan həyatda ilklərdən olmağa can atır. Məsələn, biri savadı, biri ağlı, digəri gücü və çevik hərəkəti ilə və s. Ancaq elə insanlar (da) var ki, onları tale özü ilklərdən edir. Mingəçevirin Günəşli qəsəbəsinin girişində, o qədər də cah-cəlallı olmayan evdə bir vaxtlar çətin həyat yolu keçən, minbir əzab-əziyyətlə böyüyən Əli və İslam qardaşları (zənnimizcə) ilklərə çevrilmək israrında olmadılar. Onların yalnız bir arzusu vardı: müharibə başlasın, işğal altındakı torpaqlarımızı düşməndən geri alsınlar.
Bu arzunun içindəki od, alov, isti-ilıq və qaynar hərarət Əhmədov qardaşlarını 27 sentyabr 2020-ci ildə istəklərinə çatdırdı. Müharibənin ilk günü böyük sevinc içində döyüşə yollanan Əli və İslam bir neçə hərbi əməliyyatda iştirak etdi, düşmənə sarsıdıcı zərbə vurdu. Təəssüflər olsun ki, müharibənin ilk günü Əli Əhmədov 27 yaşında Tərtər-Laçın istiqamətində gedən döyüşlərdə, İslam isə 26 yaşında Füzuli istiqamətində gedən döyüşlərdə qəhrəmanlıq zirvəsinə ucaldı – şəhid statusuna sahib çıxdı. Bir-birindən xəbərsiz şəhid olan Əhmədov qardaşları əbədiyyətin qapısını eyni gündə – birlikdə döydülər. Hər iki qardaş Vətənə minnətdarlıq hissi ilə Mingəçevirin Şəhtdlər xiyabanında uyuyur. Vətən də onları məmnun-məmnun qoynuna alıb, həzin layla deyir...
Vətən müharibəsi Əli və İslamı ilklərdən etdi: Onlar Vətən müharibəsinin ilk şəhid qardaşları kimi tarixə düşdülər. Vaxt gələcək, bu hadisə dərsliklərdə yer alacaq. Vaxt olacaq ki, müəllim şagirdlərdən soruşacaq: Vətən müharibəsinin ilk şəhid qardaşları kimdir?
Mövlana Cəlaləddin Rumi deyib: “Biz elə bir məxluqlarıq ki, bəzən mələklər insan olmadıqlarına görə kədərlənir, bəzən də şeytanlar insan olmadıqlarına görə şükür edirlər”. Bu aforizmdə, əslində, iki əks qütb - yaxşılıq və pislik bərqərardır. Bizim istinad etdiyiymiz qütbdə yaxşılıq bir missiyadır və bu aspektdə cilalanan insan mütləq mənada əsl insan olur. Məhz Əli və İslam qardaşları da həyatı əsl insan kimi yaşadılar və müharibədə də əsl insan kimi döyüşdülər.
Şekspir də yaxşı deyib: “İnsan necə də xariqüladə bir varlıqdır! Onda necə də böyük qabiliyyətlər gizlənmişdir! O, yaradılışın zinəti və bütün Yer üzünün tacıdır!” Bu fikirlər sanki Əli və İslam qardaşları üçün deyilib. Onlar xariqüladə vəziyyətləri təqdir edən Vətən oğulları kimi böyük qabiliyyətlər sərgilədilər. Şəhadət zirvəsində bu möhtəşəmlik uca bayraq kimi dalğalandı.
Şəhriyarın təbirincə desək:
Bir insan köçürsə dünyadan əgər,
Sən elə bilmə ki, tək bir can gedir.
Hər sönən baxışda saysız ulduzlar,
Hər kiçik tabutda bir cahan gedir…
Əli və İslamın tabutunda təkcə qeyrətli Vətən oğullarının nəşi deyil, bütün cahanın mənəvi ucalığı əbədiyyətə köç etdi. Şair sanki o şeiri şəhid qardaşlara, onların timsalında Vətən uğrunda əbədiyyətə köç edən bütün şəhidlərimizə həsr edib... Ucalığı mənəvi ibadət hesab edən bu oğullar (əlbəttə ki,) ölümü dadarkən onu bir şərbət hesab etdilər. Onların Vətən eşqinə içdikləri bu şərbət həyat salnamələrinin ən qaynar ilğımı kimi təcəssüm edir.
O kəsləri ki, həyat, tale və Vətən ilklərdən edir, deməli, onların Allah yanında sığınacaqları var. Belə nurlu insanlar necə də xoşbəxtdirlər!
Şəhid anaları övladlarının hansı hücrədə qərar tutduqlarına qəlbdən-könüldən inansalar, həqiqi mənada sevinər, Tanrıya şükr edərlər. Əlbəttə, onlar övlad itiriblər, yoxluq acıları onların iç dünyasını təlatümlərdə yorur, lakin mənəvi ibadət maddi zəminləri həmişə geridə qoyur... Bu mənada, şəhid anaları itirdikləri oğullar üçün ağlamaqdan daha çox (onları) alqışlamalıdırlar.
Biz Sevinc xanımın surətində möhkəm bir dözüm gördük. O, nə qədər Əli və İslam üçün yanır, kül olursa, bir o qədər də övladları Cənnətdə qərar tutduqları üçün Allaha şükr edir.
Əli və İslam sözün əsl mənasında qürur duyulası oğullardır. Çünki ilklərdən oldular...
Şuşada döyüşmək ona qismət olmadı...
Müharibəyə qatıldığı gün Əli Əhmədov xüsusi fəallıq göstərdi. Onun bu şücaəti alqışlananda, dedi ki, mən bütün bacarığımı Şuşa uğrunda döyüş üçün saxlamışam. Allah nəsib edər, Şuşa uğrunda döyüşər, oradan Mingəçeviri seyr edərəm...
Döyüş yoldaşları bir ağızdan - İnşallah, - dedilər. Təəssüf hissilə bildirək ki, Əlinin bu arzusu gerçək olmadı, onun Şuşa uğrunda döyüşmək istəyi sadəcə, bir xəyal kimi qaldı. Bu hiss bizi çətin aşırımlarla üz-üzə qoydu, istədik Əlinin dilindən onun Şuşa həsrətinə bir ağı deyək...
Dedik də. Həm də elə dedik ki, ürəyi Şuşa həsrətilə döyünən oğulların hamısının ruhu titrədi:
***
Yağış döyür neçə ildi damı, lal,
Gecə düşür, köç tərpənmir, hamı lal,
Mən də belə oxşayıram şamı, lal...
Pərvanəsiz namaz qılmır bu şam, oy.
Duman gəlib, şehdən qoru izi sən,
Yad önündə yerə qoyma dizi sən...
Bilirəm ki, qınayırsan bizi sən,
Otuz ildi nanəcibə tuşam, oy.
Həm sevincin, həm işıqlı qəmin ol,
Bəsdi susdun, lövbər salla, gəmin ol,
Tətikdədi barmaqlarım, əmin ol,
Balan gəlib, səcdəndədir, Şuşam, oy.
Əlbəttə, Əli Şuşada döyüşə bilmədi, ancaq göstərdiyi şücaətlə Şuşanın alınmasında xüsusi rol oynadı. Onun İslamla - doğma qardaşı ilə eyni gündə şəhid olması Azərbaycan Ordusunu hiddətə gətirdi. Hamı onların taleyinə acıdı, hətta yüzlərlə əsgər and içdi ki, Əli və İslamın intiqamını alacaq. O intiqam alındı. O qisas yanğısı erməniyə od qoydu. Şuşa uğrunda döyüşənlərin əksəri sıldırım qayalardan keçəndə Əlini xatırladı, süngünü erməninin bədəninə məhz Əlinin əli ilə vurduğunu zənn etdi.
Mingəçevirdən qayıdanda Əli və İslam qardaşlarından söz saldıq, maşında olanlardan biri dedi ki, Şuşanın alınmasında xüsusi əməyi olan döyüşçülərdən biri keçən həftə Mingəçevir Şəhidlər xiyabanına gəlib, Əlinin məzarının üstünə Şuşadan gətirdiyi torpaqdan töküb, deyib ki, sən Şuşa uğrunda döyüşmək istəyirdin, nəsib olmadı, Şuşanı sənin döyüş yoldaşların aldı, arzun həyata keçdi, Əli.
Heyif, o döyüşçünün kim olduğunu bilmədik...
Əsas odur ki, Əli Əhmədovun arzusu gerçək olub, Şuşada Azərbaycan bayrağı dalğalanır.
***
Adlar həyat teoremi, tale düsturudur, mənaca, məzmunca uyğun və zəruri səciyyələr kəsb edir. Kitabımızın Baş Obrazları Əli və İslamın da daşıdıqları ada uyğun həyat yaşamaları bu (xarakterik) zərurətə faktoloji nisbət verir.
“Əli” sözü ali, ulu, yüksək mənalarındadır. Bu adı daşıyanların əksəriyyəti mahiyyətə uyğun tale yaşayırlar. Əli Əhmədov da adının məna və anlamına sirayət edən həyat yaşadı. Az yaşadı, lakin ali və yüksək məqama ucaldı…
“İslam” sözü itaət etmək, bağlanmaq mənasındadır. Bu söz şəriətdə Tövhid ilə Allaha təslim olmaq, boyun əymək, şirkdən və müşriklərdən uzaq olmaq anlamı kəsb edir. İslam Əhmədovun şəxsində bu ad mühüm məna daşıdı. Çılğın insan olsa da, itaətkar idi, bir dəfə də olsun, kiminsə qəlbini qırmadı. Həyata, anasına və Allaha bağlandı. Vətən sevgisi uğrunda özünü ölümə təslim etdi. Şərəfli ölüm onu ucaltdı. İndi İslamın ünvanı əbədiyyətdir...
(Ardı var)
Hikmət Məlikzadə
