Piylənən uşaqlarımızın sayı 2 dəfə çoxalıb... Həyəcan...
Leyla Vəliyeva: “Valideynlər uşaqları üçün sağlam qida rasionu müəyyən etməli, onların fiziki fəallığına çalışmalıdırlar”
Təəssüf ki, bir sıra xəstəliklər kimi piylənmə də cavanlaşıb. Artıq çəki insan orqanizmində mövcud olan problemlərin göstəricisidir. Son illər nəinki böyüklər, eləcə də uşaqların xeyli qismi artıq çəkidən əziyyət çəkir.
Bu da onların tənəffüs sistemində, eləcə də ayaqlarında və digər orqanlarında ağrıların yaranmasına səbəb olur. Uşaqlar arasında piylənmə hallarının artması onların sağlamlığı haqda daha ciddi düşünməyimizə əsas verir.
Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin yaydığı məlumatda qeyd edilir ki, həm dünyada, həm də ölkəmizdə uşaq və yeniyetmələr arasında piylənmə daha sürətlə yayılmaqdadır. Belə ki, statistikaya əsasən, dünyada son 30 ildə yetkinlik yaşına çatmış insanlar arasında piylənmə qadınlarda 2 dəfədən çox, kişilərdə təxminən 3 dəfə, uşaq və yeniyetmələrdə isə 4 dəfə artıb. Ölkəmizdə 2012-ci ildə piylənmədən əziyyət çəkən uşaqların sayı 1176 olsa da, bu göstərici 2022-ci ildə 91 faiz artaraq 2252-yə çatıb.
Araşdırmalar zamanı məlum olub ki, piylənmə daha çox yaşı 13-dək olan uşaqlar arasında müşahidə edilir. Məlumatlara görə, keçən il piylənmə aşkarlanmış qız uşaqlarının 66,9 faizi 0-13 yaşlı, 33,1 faizi 14-17 yaşlı olub. Oğlan uşaqlarının isə 68,4 faizi 0-13 yaşlı, 31,6 faizi 14-17 yaşlı olub.
“Bəzi valideynlər çəkisi az olan övladına həkim göstərişi olmadan müxtəlif vitaminlər alıb içirir, bu da uşaqların piylənməsinə şərait yaradır”
Dietoloq Leyla Vəliyeva “Bakı-Xəbər”ə şərhində bildirdi ki, uşaqlarda piylənmə halları azalmaq əvəzinə, ildən-ilə artır. “Bu gün təəssüf ki, Azərbaycan uşaqlarında da bu hal mövcuddur. Ölkəmizdə də piylənmədən əziyyət çəkən körpələr, uşaqlar və yeniyetmələr var ki, pediatrlar onlarla davamlı olaraq işləyir. Uşaqlar arasında piylənmə problemi bütün ölkələrdə təhlükəli bir tendensiya yaradıb. Uşaqların piylənməsi, diabet və ürək xəstəlikləri də daxil olmaqla, təhlükəli xəstəliklərin “cavanlaşmasına” gətirib çıxarır. Biz artıq çəkidən əziyyət çəkən uşaqların valideynlərinə tövsiyə edirik ki, çəki artıqlığının qarşısını almaq üçün uşaqların sağlam qidalanması lazımdır. Valideynlər uçaqları üçün sağlam qida rasionu müəyyən etməli, onların fiziki fəallığına çalışmalıdırlar. Piylənməyə meylli uşaqların aktivliyi əsasdır. Uşaqların saatlarla hərəkətsiz vəziyyətdə kompyuter, planşet qarşısında əyləşməsi, daha çox qızardılmış yeməklərlə qidalanması piylənməni yaradan səbəblərdəndir. Uşaqlar arasında piylənmənin qarşısının alınmasında valideynlər də həkimlərin yaxın köməkçisinə çevrilməlidirlər. Biz tövsiyə edirik ki, uşaqlarınıza fast-fud yeməkləri verməyin, onları “Maqdonals”a aparmayın, lakin onların çoxu mütəxəssislərə əhəmiyyət vermir və uşaqlarını bu cür qidalandırırlar”.
Həmsöhbətimizin sözlərinə görə, köklüyə düzgün olmayan qidalanma da səbəb olur. Ayaqüstü yeməklər uşaqları kökəldir: “Bəzən deyirlər ki, kökəlmə psixoloji problemdir. Bu da var. Uşaqları təbiət qoynuna çıxarmalıdırlar ki, şəhərin tünlüyündən, səs-küyündən uzaq olsunlar. Bundan başqa, bir də görürsən ki, bəzi valideynlər çəkisi az olan övladına həkim göstərişi olmadan müxtəlif vitaminlər alıb içirir. Bu da uşaqların piylənməsinə şərait yaradır”.
Dietoloq xüsusi olaraq vurğuladı ki, körpə normadan artıq çəkidə doğularsa, tiroid hormonunun yoxlanmasına xüsusi diqqət yetirilməlidir və mütləq uşaq endokrinoloquna göstərilməlidir.
Günel CƏLİLOVA
