Netanyahu ilə müdafiə naziri qarşı-qarşıya gəldilər - sənin yolun düz deyil...
Elşən Həsənov: “Hər iki tərəfin istəyi İsrail – Fələstin münaqişəsinin birdəfəlik həllinə yönəlik planları özündə əks etdirir”
İsrailin baş naziri Benyamin Netanyahu və müdafiə naziri Yoav Qallant Qəzzada saxlanılan girovların azad edilməsi üçün atəşkəslə bağlı danışıqların dayandırılmasına görə bir-birini tənqid ediblər.
Qallant Netanyahunun HƏMAS üzərində tam qələbə hədəfini mənasız adlandırıb, Netanyahu isə müdafiə nazirini anti-İsrail ritorikasında ittiham edərək cavab verib.
Qarşılıqlı ittihamlar regionda vəziyyətin mümkün gərginləşməsi ilə bağlı artan narahatlıqlar fonunda baş verir. İsrail HƏMAS-ın siyasi lideri İsmayıl Haniyənin Tehranda və Hizbullahın yüksək səviyyəli komandiri Fuad Şükrün Beyrutda öldürülməsindən sonra İran və Hizbullahdan qisas alacağını gözləyir. ABŞ Yaxın Şərqdə hərbi varlığını gücləndirir. İsrail İranı və Hizbullahı dəf etməyə hazırlaşır, ABŞ bölgəyə təyyarədaşıyan gəmi və nüvə sualtı qayığı göndərir. Qalant bazar ertəsi parlament komitəsində qapalı brifinqdə deyib ki, girovların azad edilməsi ilə bağlı danışıqların dalana dirənməsinin səbəbi qismən İsraillə bağlıdır.
Qallantın açıqlamaları mediaya sızdıqdan bir neçə saat sonra Netanyahu cavabında Qallantı girovların azad edilməsinə dair razılaşmanı təhlükə altına almaqda ittiham edib:
“Qallant anti-İsrail ritorikası ilə ortaya çıxanda, razılaşma əldə etmək şansını zədələyir”. Netanyahu HƏMAS rəhbəri Yəhya Sinvarın “sövdələşməyə mane olan yeganə şəxs olduğunu” söyləyib.
Netanyahu təkrar edib ki, müharibənin İsrail üçün məqsədi “tam qələbə”, HƏMAS-ın məhv edilməsi və ötən il oktyabrın 7-də keçirilən reyd zamanı yaraqlılar tərəfindən əsir götürülən qalan girovların azad edilməsidir.
Netanyahunun Likud partiyasının üzvü olan Qallant daha əvvəl baş nazirlə toqquşmuşdu. Keçən il o, Netanyahu hökumətini kütləvi etirazlara səbəb olduqdan sonra İsrailin məhkəmə sisteminin əsaslı yenilənməsi təklifini dayandırmağa çağırmışdı.
May ayında Qallant demişdi ki, Qəzzanı idarə etmək üçün müharibədən sonrakı planın olmaması İsraili anklavı daimi olaraq işğal etməyə məcbur edə bilər ki, bu da heç bir məqsəd olmadan qan və çoxlu itki bahasına başa gələcək.
İsrailin baş naziri ilə müdafiə naziri arasında olan bu ziddiyyəti necə izah etmək olar?
Təhlükəsizlik məsələləri üzrə ekspert Elşən Həsənov “Bakı-Xəbər”ə açıqlamasında bildirdi ki, subordinasiya baxımından yanaşılsa, İsraildə hökumət ierarxiyasının hansı prinsiplərlə idarə olunduğu bəlkə də bizim üçün anlaşılmazdır: “Lakin mövcud məsələyə münasibət baxımından tam anlaşılandır.
Bir də ki, Qallantla Baş nazir Netanyahu araslnda narazılığın kökü daha öncəki zamanlardan qaynaqlanır.
İsrail Baş naziri Benyamin Netanyahu İsrail – Fələstin münaqişəsinə radikal münasibəti ilə fərqlənir. “Tam qələbə” şüarını əldə rəhbər tutaraq bu prinsiplərdən çıxış edən Netanyahu bəlkə də özlüyündə haqlıdır. Amma dünyada baş verən proseslərin fonunda və ümumiyyətlə beynəlxalq hüquq baxımından reallığı daha yaxşı dərk edən digər qüvvələrin də öz arqumentləri var.
Bu istiqamətdən yanaşsaq, müdafiə naziri Yoav Qallantın söylədiklərinə də haqq qazandırmaq lazımdır. Hər halda, hərbi məsələlərə cavabdeh olan şəxs hərbi sahədə baş verə biləcək məsələlərə Baş nazirdən bir köynək daha yaxındır.
Bəlkə də Qallantın Netanyahu və ultrasağçılar haqqında söylədiyi – bu qəhrəmanların HƏMAS və Qəzzanının tam məhv edilməsi istiqamətində əllərində bayraq edərək söylədikləri “Tam qələbə” şüarı tam cəfəngiyyatdan başqa bir şey deyil – fikirlər, düşünürəm ki, yerində söylənilmiş, reallığı özündə əks etdirən fikirlərdir.
Mövcud durumda İsrail daha radikal addımlar atacağı təqdirdə barıt çəlləyi adlandırdığımız Yaxın Şərqdə həqiqətən də böyük partlayışa səbəb ola bilər ki, bunun da nəticələri hesaba gəlməyən duruma gətirib çıxara bilər.
Əlbəttə ki, məsələyə hər iki tərəfin öz yanaşma tərzi var. Hər iki tərəfin istəyi İsrail – Fələstin münaqişəsinin birdəfəlik həllinə yönəlik planları özündə əks etdirir. Sadəcə, məsələyə yanaşma üsullarının fərqli detalları baxımından mübahisələrin yaranması normal qəbul edilməlidir.
Bizə isə region dövlətlərinə, xalqlarına sülh və əminamanləq şəraitində dinc yanaşı yaşamağı arzulamaq qalır”.
Məhəmmədəli QƏRİBLİ
