Bakının "Minsk qrupu buraxılsın" tələbinə Kremldən birmənalı dəstək gəldi...
Abutalıb Səmədov: "Minsk qrupunu kim yaratdı, o hansı qərarla yarandı - bunu görən olmayıb"
Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin rəsmi nümayəndəsi Mariya Zaxarova dekabrın 25-də keçirdiyi brifinqdə Azərbaycan prezidenti İlham Əliyevin ATƏT-in Minsk qrupunun buraxılması ilə bağlı təklifini şərh edərək bildirib ki, artıq 2022-ci iln fevral ayından Minsk qrupunun bütün rəsmiləri həmkarları olan rusiyalı həmsədrlə bütün əlaqələri kəsib.
XİN sözçüsü əlavə edib ki, artıq Qarabağ problemi öz aktuallığını itirib - Ermənistan-Azərbaycan-Avropa İttifaqı-Fransa sammitinin nəticələrinə görə, Ermənistan Qarabağı Azərbaycanın ayrılmaz hissəsi kimi tanıyıb.
Zaxarova sonda deyib: "Hesab edirik ki, bununla bağlı müvafiq qərarın qəbul edilməsinin optimal yolu Bakı və İrəvanın bu qurumların ləğvi ilə bağlı birgə təklifidir”.
Bu o deməkdir ki, Minsk qrupunun həmsədrilərindən biri olan Rusiya da bu qurumun ləğvini təklif edir. Elə isə, Minsk qrupunun ölü qurum kimi saxlanılması kimin işinə yarayır?
Baki-xeber.com saytının sualına cavab olaraq politoloq Abutalıb Səmədov bildirdi ki, yəqin ki, Mariya Zaxarovanın mətbuat konfransında "Minsk konfransi" ifadəsini bir neçə dəfə işlətdiyini eşitdiniz: "Əslinə qalsa, Azərbaycan və Ermənistan birlikdə Minsk qrupunun deyil, Minsk konfransının ləğv edilməsi təklifi ilə çıxış etməlidirlər. Çünki Minsk qrupunun yaradılması haqqında qərar yoxdur. 1992-ci ilin mart ayında ATƏT-in Nazirlər Şurası 11 dövlətdən ibarət Minsk konfransını yaradıb. Bu 11 dövlət Minskdə toplaşıb Qarabağ məsələsinin həllini müzakirə etməli, ona müəyyən status verməli idi. Ancaq konfransı çağırmaq mümkün olmadı. O dövrdə Minsk konfransının sədri olan Mario Rafaelli Romada bir neçə iclas keçirib, Minsk qrupunun yaradıldığını elan etdi. Minsk qrupunu kim yaratdı, o hansı qərarla yarandı - bunu görən olmayıb. Ən maraqlısı isə budur ki, həmsədrlərin mandatında da "Minsk qrupu həmsədri" deyil, "Minsk konfransı həmsədri" yazılıb. Yəni Rusiya, ABŞ və Fransa Minsk konfransının həmsədirləridir. Onların mandatında hər şey açıq şəkildə yazılıb.
Lakin Ermənistan Azərbaycanın təklifini qəbul edib, ATƏT-in Nazirlər Şurasına müraciət etmək istəmir. Ermənistan sülh sazişini imzaladıqdan sonra bu təkliflə çıxış edəcəyini deyir. Əgər sən sülh istəyirsənsə, üstəlik 2022-ci ilin oktyabrında Praqada Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü qəbul edibsənsə, onda nəyə görə belə bir təkliflə indi çıxış etmək istəmirsən? Əslində bunu Mariya Zaxarova da vurğuladı. Həmin Minsk qrupuna çevrilmiş Minsk konfransı 2022-ci ilin fevralından faktiki olaraq fəaliyyət göstərmir. Həmin ilin aprel ayında Rusiya bəyan elədi ki, artıq Minsk qrupunun həmsədrliyi yoxdur. Ancaq Ermənistan onun ləğvini rəsmiləşdirmək ücün müraciət etmək istəmir. Mən güman edirəm ki, Ermənistan müraciət etsə belə, bu təklif ATƏT-in Nazirlər Şurasınadan keçməzdi. Çünki orada qərarlar konsensusla qəbul edilir, Ermənistan müraciət etsə də, ya Fransa, ya da Hollandiya buna səs verməzdi və yaxud başqa bir ölkə ermənilərdən daha çox ermənilik edib bu qərarın əleyhinə səs verərdi. Çünki hələ də ümid edirlər ki, Qarabağ ermənilərini kollektiv şəkildə geri qaytarmaq mümkün ola bilər. Sonra isə növbəti mərhələyə keçib Qarabağa status vermək məsələsini qaldırmaq olar. Bunu isə yalniz Minsk konfransı (qrupu) qaldira bilər.
Yəni aydındir ki, həm Ermənistan, həm də Fransa hələ də Azərbaycan ərazisində separatçılıq yuvasını saxlamaqdan imtina etməyiblər. Belə bir yuvanın Qarabağda saxlanılması Azərbaycana təsir imkanlarını artırır. Nəzərə alsaq ki, Fransa hakimiyyəti Azərbaycana qarşı düşmən mövqedədir, bu amildən istifadə etmək istəyir. Ona görə də Ermənistan Minsk konfransı ilə bağlı Azərbaycanın təklifini qəbul edə bilmir. Əgər Fransa icazə versə, yəqin ki, edər.
Amma tamamilə mümkündür ki, Tramp fəaliyyətə başlayandan sonra Ermənistana zəruru təzyiqlər göstərilsin. Çünki Tramp kifayət qədər sözü birbaşa deyən siyasətçidir. Digərlərindən fərqli olaraq, o, yəqin ki, Paşinyana sual verəcək: sən Praqada Avropa Siyasi Birliyinin sammitində Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü və suverenliyini təsdiqləyən sənədə qol çəkmisənsə, nəyə görə Minsk konfransının ləğvi ilə bağlı təklif vermirsən? Məqsəd nədir, bu keçmişin qaytarılması arzusudursa, onda bölgədə sülhdən danışmaq qeyri-mümkündür, heç sülh sazişini imzalamağa da ehtiyac yoxdur. Ancaq Trampa sülh sazişinin imzalanması lazımdır. Çünki o özünün xarici siyasətdə prioritetlərindən biri kimi, Ukrayna və İsrail-Fələstin məsələsindən sonra Cənubi Qafqazda sülhə nail olmağı seçib. Artiq məsələnin sonuna gəlinib, burada elə də çox enerji sərf etmədən sülh sazişini imzalatdirib, özünün xidməti kimi həm Amerika cəmiyyətinə, həm də beynəlxalq ictimaiyyətə təqdim edə bilər.
Nəzərə alsaq ki, İsrail-Fələstin məsələsi ağırdır, burada fikir ayrılıqları həddən çoxdur, Rusiya-Urayna məsələsində fikir ayrılıqları ondan da çoxdur. Elan etsə də ki, bu məsələləri hər iki tərəfə təzyiq yolu ilə 24 saata həll edəcək, amma Trampın Rusiyaya təzyiq imkanları o qədər də böyük deyil. Rusiya son günlər dəfələrlə elan edib ki, atəşkəsi qəbul etmir, Rusiyanı qane edən uzunmüddətli və dayanıqlı sülh sazişi olmalıdır. Yoxsa atəşkəs elan edilsin, gələcək hərbi əməliyyatlara hazırlaşılsın - Rusiya bunu qəbul eləmir. Dünən bununla bağlı Rusiya xarici işlər naziri bəyanat verdi. Rusiya prezidenti də dəfələrlə bunu deyib. Bu səbəbdən də Ukrayna məsələsinin həlli çox çətindir. Burada yalnız Ukraynanı güzəştlərə məcbur etməklə nəyəsə nail olmaq mümkündür.
Ukrayna Rusiyanın istədiyi güzəştə gedə bilərmi? Bəlkə də gedə bilər, amma bunu, təbiidir ki, Zelenski etməyəcək. Ölkədə yeni prezident seçilməlidir, yalnız bundan sonra yeni prezident təqdim edilən sənədi imzalaya bilər. Bu səbəbdən ümid edək ki, Tramp əsas diqqəti Azərbaycanla Ermənistan arasında bağlanacaq sülh sazisinə yönəldəcək, buna mane olan dörd məsələnin həlli üçün Paşinyana təzyiq göstərəcək. Bunların icərisində Minsk konfransının ləğvi əsas yer tutur".
Dəniz NƏSİRLİ
