Avrokomissiyanın yeni tərkibi elan olundu, Bakının düşməni Borrel getdi, Ursula qaldı...
Xəyal Bəşirov: “Düşünürəm ki, bu yenilik, bu dəyişiklik əslində Azərbayacanla Avropa Komissiyası arasındakı münasibətlərə də müsbət təsir göstərə bilər”
Avropa Parlamentinin deputatları Strasburqda keçirilən plenar sessiyada səs çoxluğu ilə Avropa Komissiyasının yeni tərkibini təsdiqləyiblər. Estoniyanın keçmiş Baş naziri Kaya Kallas Avropa İttifaqının xarici siyasət və təhlükəsizlik üzrə ali nümayəndəsi vəzifəsinə təsdiq edilib.
Avropa Komissiyasının yeni tərkibini 688 deputatdan 370-i dəstəkləyib, 282 nəfər əleyhinə səs verib, 36 nəfər bitərəf qalıb.
Beləliklə, Ursula fon der Lyayenin rəhbərliyi ilə yeni Avropa Komissiyası dekabrın 1-dən fəaliyyətə başlayacaq.
Qeyd olunur ki, tarixdə ilk dəfə olaraq beynəlxalq siyasət məsələləri estoniyalı Kaya Kallasa həvalə edilib və Litvanın nümayəndəsi isə Andrius Kubilius Aİ-nin ilk müdafiə komissarı olacaq.
“Politico” nəşri qeyd edir ki, Ursula fon der Lyayenin rəhbərlik etdiyi yeni komissiya iclasda iştirak edən parlamentarilərin yalnız 54%-nin dəstəyini toplaya bilib - bu, son otuz ilin ən aşağı göstəricisidir.
Qeyd olunduğu kimi, Avropa Komissiyasının tərkibi tam şəkildə müəyyənləşdi. Avropa Komissiyası Avropa İttifaqının əsas ali qanunvericilik orqanıdır. Demək olar ki, Avropa Komissiyasının tərkibi tamamilə yeniləndi. Bizim üçün Avropa İttifaqı, Avropa Parlamenti ilə Azərbaycanın münasibətləri xüsusilə maraqlıdır. Avropa təşkilatları Azərbaycana qarşı xüsusən son illər açıq qərəz nümayiş etdirirlər. Avropa Parlamenti neçə dəfə ölkəmizin əleyhinə qətnamə qəbul edib. Ursula fon der Lyayen vəzifəsində qalsa da, amma Avropa Komissiyasının xarici siyasət və təhlükəsizlik məsələləri üzrə ali nümayəndəsi Jozep Borrel vəzifəsini itirib, dekabrın 1-dən onu Estoniyanın keçmiş Baş naziri Kaya Kallas əvəz edəcək.
Sizcə, bu yeni tərkibin Azərbaycana münasibəti necə olacaq? Borrelin yerinə gələn estoniyalı Kaya Kallasın dövründə bizə münasibət dəyişə bilərmi? Yaxşı mənada nəsə gözləmək olarmı? Ümumiyyətlə, Avropa Komissiyasının yeni rəhbərliyinin Azərbaycanla münasibətlərində nə gözlənilir və nə etmək lazımdır ki, vəziyyət düzəlsin?
Siyasi Hüquq və Araşdırmalar Mərkəzinin rəhbəri Xəyal Bəşirov “Bakı-Xəbər”ə şərhində bildirdi ki, məlum olduğu kimi, demək olar, Avropa Komissiyasının bütün tərkibi yenilənib. “Avropa Komissiyasının xarici siyasət və təhlükəsizlik məsələləri üzrə ali nümayəndəsi və komissiya prezidentinin müavini Jozep Borrel antiazərbaycan mövqeyi ilə seçilirdi. Antiazərbaycan mövqeli Jozef Borrelin dövründə biz Avropa Komissiyasının xarici siyasətdə atdığı addımların, yürütdüyü siyasətin necə uğursuzluğa düçar olduğunun şahidi olduq. Təkcə Azərbaycanla bağlı deyil, bir sıra məsələlərdə də bu aqibəti yaşadığını gördük. Məsələn, Avropada Borrelin təşəbbüsü ilə Sülh Fondu yaratdılar və o Sülh Fondu faktiki olaraq müharibə edən dövlətlərə silah paylayır. Yarandığı gündən təşəbbüsləri ilə özünü ifşa etmiş oldu. Həmin Jozef Borrel idi ki, Avropanı bağ, dünyanı isə cəngəllik adlandırmışdı. Yəni bu təfəkkürlə Avropa Komissiyasının xarici siyasətinə yanaşmağın özü həmin o təşkilatın imicinə, onun məqsəd və hədəflərinə xələl gətirir. Təbii ki, yeni tərkibdən biz də yeniliklər, sağlam münasibət gözləyirik. Hər bir yenilik, hər bir yeni addım, hər bir dəyişiklik, sözsüz ki, bu və digər təşkilatla, habelə, Avropa Komissiyası ilə bağlı insanlarda, ayrı-ayrı dövlətlərdə ümidlər doğurur. Düşünürəm ki, bu yenilik, bu dəyişiklik əslində Azərbaycanla Avropa Komissiyası arasındakı münasibətlərə də müsbət təsir göstərə bilər. Amma hər bir halda bizim Avropa İttifaqı, Avropa Şurası, Avropa Şurası Parlament Assambleyası, Avropa Komissiyası ilə münasibətlərimiz hər kəsə məlumdur, bizim bu məsələlərdə mövqeyimiz bəllidir. Təsadüfi deyil ki, Azərbaycan İkinci Qarabağ müharibəsində öz ərazi bütövlüyünü təmin edib, işğala son qoyub, müharibədə Ermənistana qalib gələndən sonra Avropa Komissiyasının vəzifədə olan prezidenti Ursula fon der Lyayen Azərbaycana səfər etdi və Azərbaycanla Avropa Komissiyası arasında Azərbaycandan Avropaya idxal edilən qazın həcminin artırılması ilə bağlı saziş imzaladı”.
X.Bəşirov qeyd etdi ki, əgər Azərbaycanın enerji resursları, hansısa addımları Avropa Komissiyasına lazımdırsa, onda xahiş-minnət edirlər. X.Bəşirov bildirdi ki, Azərbaycanın onlara münasibəti bəllidir. “Düşünürəm ki, burda Avropa Komissiyasının siyasi yanaşmasında dəyişiklik olmalıdır. Cənubi Qafqazda dominant qüvvə, söz sahibi olan, eyni zamanda bu regionda yeni reallıqlar formalaşdıran, habelə, Cənubi Qafqazı sülh regionuna, o cümlədən də Orta Dəhlizin əsas həlqələrindən birinə çevirməyi qarşısına məqsəd qoyan Azərbaycanın mövqeyi əslində Avropa Komissiyası və ona rəhbərlik edən şəxslər tərəfindən təqdir edilməli, dəstəklənməlidir. Təbii ki, biz Avropa Komissiyasından və onun yeni tərkibindən proseslərə ədalətli yanaşma gözləyirik. Ermənistanın revanşit müharibə ilə alışıb-yanması fonunda Azərbaycanın sülh proseslərini reallaşdırmaq, Cənubi Qafqazda nəqliyyat və iqtisadi kommunikasiyaları istifadəyə vermək və bu yolla da Orta Dəhlizin təhlükəsiz şəraitində işləməsinə şərait yaradan addımlar atmaq istəyinin qarşısında Ermənistanın revanşist hissləri, müharibə arzuları, təbii ki, layiqli dəyərləndirilməlidir. Bu olduğu kimi yanaşma tərzi tələb edir. Əgər yeni tərkibdən obyektiv yanaşmanı görəcəyiksə, düşünürəm ki, Azərbaycan həmişə olduğu kimi indi də proseslərə ədalətli yanaşan, Azərbaycanla bərabərhüquqlu əməkdaşlığa üstünlük verən, dövlətimizlə dövlətimizin və xalqımızın maraqlarına hörmət fonunda üstünlük verən bütün beynəlxalq hüquqi subyektlərlə, o cümlədən də Avropa Komissiyası, Avropa regionunda olan digər təşkilatlarla münasibətlərinin normallaşdırılmasında maraqlı olub. Bu gün də o maraq bizdə qalıb. Düşünürəm ki, qarşı tərəf kimi Avropa Komissiyasından addım atmasını gözləyirik. Avropa Komissiyasının prezidenti Ursula fon der Lyayen müharibədən sonra Azərbaycana gəldi, qaz sazişini imzaladı, amma Avropa kimi bir regiona rəhbərlik edən və dünyanın iqlim dəyişikliyinin ən ciddi səbəbkarlarından biri olan Avropa Komissiyasına üzv olan dövlətlərin toplaşdığı bu təşkilatın rəhbəri COP29 tədbirində iştirak etməkdən imtina etdi. Bu onu göstərir ki, burada söhbət maraqlardan, ədalətsiz yanaşmadan gedir. Əgər eyni siyasət davam etdiriləcəksə, hansısa nəticə gözləmək çətin məsələdir. Amma düşünmürəm ki, eyni siyasət davam etdirilsin. Çünki Avropa Komissiyası, Avropa regionu, orda olan digər təşkilatlar və onları birləşdirən dövlətlər üçün Azərbaycan və Cənubi Qafqaz çox əhəmiyyətlidir. Sadəcə, bunu qəbul etmək və olduğu kimi dəyərləndirmək, bu prizmadan proseslərə yanaşmaq lazımdır”-deyə X.Bəşirov qeyd etdi.
İradə SARIYEVA
