Polşa prezidenti Şərq Tərəfdaşlığı məsələsində də Azərbaycana qarşıdır...
Bəhruz Quliyev: “Şərq Tərəfdaşlığı proqramı, demək olar ki, lazımsız sənəd kimi bir kənara atılıb”
Polşa Avropa İttifaqının (Aİ) Şərq Tərəfdaşlığı formatına müəyyən dəyişikliklər etməklə onun bərpası istiqamətində müzakirələrə başlamaq istəyir.
Bu barədə Polşa Prezidenti Anjey Duda İrəvanda Ermənistan Prezidenti Vaaqn Xaçaturyanla keçirdiyi mətbuat konfransında deyib.
“Varşava Şərq Tərəfdaşlığının formatını gələcəkdə kiçik dəyişikliklərlə bərpa etmək istəyir. Polşa bu müzakirələrə başlamaq istəyir və bu prosesdə iştirak etmək istəyir”, - Duda vurğulayıb.
Qeyd edək ki, Aİ-nin Şərq Tərəfdaşlığı proqramı 2009-cu il mayın 7-də Praqada Aİ və Şərqi tərəfdaş ölkələrin liderlərinin (27 Aİ üzv dövləti + 6 tərəfdaş ölkə: Ermənistan, Belarus, Gürcüstan, Moldova, Azərbaycan, Ukrayna) liderlərinin sammiti zamanı başlayıb. Şərq Tərəfdaşlığı Aİ ilə daha sıx siyasi assosiasiya və iqtisadi inteqrasiyanı, xüsusilə mobillik, enerji təhlükəsizliyi, nəqliyyat, kənd təsərrüfatı, ekoloji əməkdaşlıq və yaxınlaşma siyasətlərini təşviq etməyi nəzərdə tutur. 2022-ci ildə Rusiya-Ukrayna müharibəsi başlayandan sonra Şərq Tərəfdaşlığı çərçivəsində işlər dayandırılıb.
Maraqlıdır, Azərbaycanın belə bir ölü formatın bərpasına ehtiyacı varmı? Bir tərəfdən, Aİ gündə bir qərar verir. Digər tərəfdən, faktiki olaraq o proqram yoxdur. Gürcüstan başqa tərəfə baxır, Ukraynanın seçimi başqadır. Azərbaycan, Moldova və Ermənistan fərqli mövqedən çıxış edirlər. Belarus da Rusiyanın yanındadır. O baxımdan bu proqramın nə mənası var? Onu təzədən bərpa etməyin Azərbaycan üçün faydası varmı?
“Nə qədər ki, regionda sülhə əngəl olan qüvvələr aktiv olacaqlar, sözügedən proqram da masa üzərində qalacaq”
Sözügedən məsələ ilə bağlı fikirlərini “Bakı-Xəbər”lə bölüşən “SƏS” Media Qrupunun rəhbəri, politoloq Bəhruz Quliyev hesab edir ki, tərəfdaşlıq dövlətlər, xalqlar, siyasi partiyalar, fərdlər arasında mövcud olan qarşılıqlı anlaşma, uzlaşma üzərində qurulan münasibətlərdir: “Azərbaycan da bir sıra ölkələrlə tərəfdaşlıq sazişi əsasında münasibətlər qurur, əlaqələr yaradır, siyasi, iqtisadi maraqlarını həyata keçirir. Azərbaycan Aİ-nin Şərq Tərəfdaşlığı proqramına qoşulub. Ölkəmizlə yanaşı Ermənistan, Belarus, Gürcüstan, Moldova və Ukrayna da bu proqramın tərəfdaşlarındandır. Şərq Tərəfdaşlığının mahiyyətində iqtisadi inteqrasiya, enerji təhlükəsizliyi, nəqliyyat, kənd təsərrüfatı, ekoloji əməkdaşlıq və yaxınlaşma siyasətləri dayanır. Azərbaycan imza atdığı bu sənədə istinad edərək bütün prinsiplərə sadiq olduğunu dəfələrlə sübuta yetirib, amma adekvat cavab hələ də ala bilməyib. Məhz bu səbəbdən Şərq Tərəfdaşlığı proqramı, demək olar ki, lazımsız sənəd kimi bir kənara atılıb”.
Politoloq B.Quliyevin fikrincə, bu gün dünyada və regionda siyasi vəziyyət xeyli dəyişib: “44 günlük müharibədən sonra baş verən hadisələr, Ukrayna-Rusiya münasibətləri, Gürcüstanda seçki qalmaqalına gətirən qanunların qəbulu və Qərbin atdığı qeyri-konstruktiv addımlar, digər gərginliklər tərəfdaşlar arasında mərkəzdənqaçma prosesini dərinləşdirib. Yəni Azərbaycandan fərqli olaraq, Qərb ölkələri Şərq Tərəfdaşlığı proqramının həyata keçirilməsində maraqlı olmadıqlarını hər addımda büruzə verdilər. Üstəlik, qarşılıqlı anlaşma prinsiplərində doğru mövqedə olmadıqlarını ortaya qoydular. Yalnız öz maraqlarını qorumaqla proqrama qoşulan ölkələri özlərindən uzaqlaşdırdılar. Digər tərəfdən də münaqişə tərəflərindən birinə əsassız dəstək verməklə beynəlxalq münasibətlərə xələl gətirən addımlar atdılar. Ermənistanla Azərbaycan sülh müqaviləsi imzalamaq uğrunda əsl mübarizə aparırlar. Bəli, bunu məhz belə adlandırmaq olar. Çünki kənar aktorlar, xüsusən də Qərb ölkələri iki ölkə arasında sülhün yaranmaması üçün hər cür fitnəyə əl atırlar. Azərbaycan müstəqil siyasət yürüdür, amma bunu Ermənistan barədə söyləmək olmaz. Ona görə də Qərb ölkələri məhz Ermənistan üzərində özlərinin destruktiv əməllərini icra etməkdədirlər. Nə qədər ki, regionda sülhə əngəl olan qüvvələr aktiv olacaqlar, Tərəfdaşlıq Proqramı da masa üzərində qalacaq”.
Vidadi ORDAHALLI
