Ermənistanın Azərbaycanla sərhədində Qərb - Rusiya hərbi toqquşmasına hazırlıqlar başladı...
Məlum olduğu kimi, Rusiya Federal Təhlükəsizlik Xidməti Sərhədyanı İdarəsi Ermənistan-İran, Ermənistan-Türkiyə dövlət sərhədini, Ermənistan Daxili Qoşunları Azərbaycanla sərhədi, Ermənistan Milli Təhlükəsizlik Xidməti isə Gürcüstanla sərhədi mühafizə edir.
Amma görünən budur ki, Rusiya Ermənistanın Azərbaycanla da sərhədini öz nəzarətinə götürmək istiqamətində addımlar atır. Özü də bu o fonda baş verir ki, həmin sərhədə Avropa İttifaqının təmsilçiləri nəzarət etmək istəyir.
Beləliklə, görünən odur ki, Ermənistanın Azərbaycanla sərhədinə nəzarət uğrunda Qərb və Rusiya arasında kəskin rəqabət başlanır. Hər iki tərəf artıq bu istiqamətdə əməli addımlar atır. Məhz belə bir vaxtda Ermənistanın “Hetq” nəşri maraqlı bir yazı paylaşıb: “Ermənistan Milli Təhlükəsizlik Xidməti 1992-ci ildə imzalanmış “Ermənistan ilə Rusiya arasında Rusiyanın Ermənistan ərazisindəki sərhəd mühafizə qoşunlarının statusu və onların fəaliyyəti haqqında” sazişə niyə heç bir dəyişiklik və əlavə edilmədiyini açıqlamır? Bu, Ermənistan-Türkiyə və Ermənistan-İran sərhədlərində xidmət edən Rusiya sərhəd qoşunlarının statusunu müəyyən edən və tənzimləyən dövlətlərarası sənəddir. Müqavilənin 3-cü maddəsində aşağıdakılar yazılıb: “Rusiya sərhəd qoşunları Türkiyə və İranla sərhədin mühafizəsi ilə bağlı olmayan başqa tapşırıqların (təbii fəlakətlərin, qəzaların və digər fəlakətlərin aradan qaldırılması istisna olmaqla) icrasına cəlb edilmir”. Buna baxmayaraq, 44 günlük müharibədən sonra Rusiya sərhədçiləri Ermənistan-Azərbaycan təmas xəttində də yerləşdirilib ki, bu da razılaşmaya ziddir. Müharibə başa çatdıqdan dərhal sonra, 2020-ci ilin noyabrında məlum olub ki, Rusiya Federal Təhlükəsizlik Xidməti Ermənistan-Azərbaycan təmas xətti yaxınlığında - Arazdəyəndə, Paruyr Sevakda (Ağrı vilayəti), Dığda, Mehridə və Sığırt yüksəkliyi yaxınlığında (Zəngəzur vilayəti) 5 sərhəd mühafizə məntəqəsini yerləşdirib. Çox keçməyib ki, bunlara, xüsusən Zəngəzur və Tavusda yeni dayaq məntəqələri əlavə edilib”. Hazırda Avropa İttifaqının Ermənistanda fəaliyyət göstərən missiyası ilə bağlı yeni proseslər baş verir.
Qeyd edək ki, ötən il Ermənistan və Avropa İttifaqı birtərəfli qaydada 100 nəfərdən ibarət yeni missiyanın iki il müddətinə göndərilməsi barədə razılığa gəldi. Bu ilin fevralında Avropa İttifaqı yeni missiya ilə bağlı qərar qəbul etdi, aprel ayında isə mülki missiya Ermənistan ərazisinə gəldi. Bütün bunların fonunda bir müddət əvvəl Avropa İttifaqının Ermənistandakı mülki missiyasının heyətinin sayının daha 23 nəfər artırılması ilə bağlı qərar verildi. Avropa İttifaqı Şurasının Siyasi və Təhlükəsizlik Komitəsi daha bir ölkənin Ermənistandakı monitorinq missiyasına “töhfə vermək” təklifini təsdiqləyib. Belə ki, Avropa İttifaqı Şurasının Siyasi və Təhlükəsizlik Komitəsinin 18 iyul tarixli qərarına əsasən Kanada Ermənistandakı monitorinq missiyasına qoşulacaq. Bundan başqa, Avropa ölkələri özləri də missiyada yer alanların sayının artması istiqamətində addımlar atır. Bu xüsusda politoloq Zaur Məmmədov qeyd edir ki, ötən il Aİ missiyasını bölgəyə gətirən Emmanuel Makron bu il də faktiki olaraq NATO tərkibində, Türkiyəni çıxmaq şərti ilə, “xüsusi missiya”nı genişləndirməklə ona Ermənistanda əlavə yeni funksiyalar verilməsinə nail olub: “Bakıda keçirilən Qoşulmama Hərəkatının tədbirində prezident İlham Əliyev kolonializmə qarşı çıxışı zamanı da açıq bəyan etdi ki, Fransa hansı çirkin əməllərlə məşğul olub. Onların istər Afrikada, istər okean ölkələrində və Cənubi Qafqazda atdığı addımlar, əlbəttə ki, xalqların müstəqilliyinə, onların sivilizasiyasına qarşı yönəlib. Hazırda Rusiyanın başının Ukraynaya qarışması, İranın dişsizliyi Qərbin sürətlə Ermənistanda yerləşməsinə imkan yaradır. Militarist Fransanın apardığı siyasət bölgəni yeni müharibəyə sürükləyə bilər”. Politoloq hesab edir ki, Fransa Ermənistana təkcə siyasi baxımdan deyil, hərbi baxımdan da dəstək verir: “Gələcəkdə “Aİ-nin xüsusi missiyası” adı altında keçmiş kəşfiyyatçılar, polis və təhlükəsizlik orqanı nümayəndələrindən ibarət 500 nəfər Zəngəzurda yerləşə bilər. Yaxın aylarda fransız silahlıları Göyçədə və Zəngəzurda ola bilər. Bu, birbaşa olaraq Azərbaycanın müstəqilliyinə, təhlükəsizliyinə təhdiddir. Bununla bağlı ölkəmiz preventiv addımlar ata bilər”. Beləliklə, həm Rusiya, həm də Qərb Ermənistanda yeni qarşıdurmaya gedir və bu xüsusda Azərbaycanla sərhədə indi hər iki tərəf ordu yığır. Bu fonda Rusiyanın əsas istəyi həm də Zəngəzur dəhlizinə nəzarət etməkdir. Düzdür, İrəvan hələ də buna qarşı çıxır. Ermənistan parlamentinin milli müdafiə və təhlükəsizlik komitəsinin sədr müavini, deputat Armen Xaçatryan bu xüsusda bildirir: “Ermənistan 10 noyabr səhvini təkrar etməyəcək. Məqsədimiz odur ki, sülh sazişi imzalanandan sonra konkret təminatçılarımız olsun ki, hər hansı pozuntu baş verərsə, biz hansı beynəlxalq mexanizmlərdən istifadə edə biləcəyimizi bilək. Noyabrın 10-dan sonra Rusiyanın bütün zəmanətləri itdi. Ermənistan bu səhvi ikinci dəfə təkrar etməyəcək. Rusiyanın “əgər Naxçıvanla Azərbaycan arasında yol açılsa, ona nəzarət Rusiya tərəfindən həyata keçirilməlidir” kimi son bəyanatlarına gəlincə, demək istəyirəm ki, bu, heç bir halda ola bilməz, heç bir ölkənin qüvvələri Ermənistanın yollarında ola bilməz. Ölkəmizin xüsusi təyinatlı qüvvələri yollarda təhlükəsizliyi təmin edəcək”. Amma Rusiya Zəngəzur dəhlizi istiqamətində indidən ordu cəmləşdirməklə Ermənistanın yanaşmasını qəbul etmədiyini göstərir.
Tahir TAĞIYEV
