Azərbaycanın 11 sentyabr saziş təklifinə İrəvandan yarımçıq reaksiya...
Abutalıb Səmədov: “Ermənistan susur, təkliflərimizə ləngimələrlə yarımçıq cavab verir, bəzən də heç cavab vermir"
Ermənistan Azərbaycan tərəfinin sülh sazişi üzrə növbəti təklifinə cavab verib. Bu barədə Ermənistanın Xarici İşlər Nazirliyi bəyanat yayıb.
Bəyanatda Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyanın noyabrın 18-də Azərbaycanla sülh müqaviləsinin imzalanması istiqamətində diplomatik səylərin gücləndirilməsi ilə bağlı açıqlamasından sonra Ermənistan tərəfinin sülh sazişi üzrə altıncı təkliflər paketini Azərbaycana təqdim etdiyi və bundan əvvəl bəyan olunmuş prinsiplər əsasında münasibətlərin normallaşdırılmasına dair sənədi yekunlaşdırmaq və imzalamaq öhdəliyinə sadiq olduğu deyilir.
Bunu Ermənistanın sülh təklifinə cavabı hesab etmək olarmı?
“11 sentyabrda Azərbaycanın göndərdiyi təkliflərə Ermənistan yeni əlavələr edib, onun mahiyyəti nədən ibarətdir, bu hələ məlum deyil”
“Alyans” strateji araşdırmalar mərkəzinin sədri, siyasi ekspert Abutalıb Səmədov “Bakı-Xəbər”ə şərhində bildirdi ki, 44 günlük müharibədən sonra sülh sazişinin imzalanması təşəbbüsü ilə qalib Azərbaycan tərəfi çıxış etdi. “Sonradan 2021-ci ilin martında ortaya konkret 5 baza prinsipini qoydu və bunu Ermənistan tərəfinə göndərdi. Həmin dövrdən başlayaraq Ermənistan hər dəfə sülh danışıqları aparmaq görüntüsü yaratdı, amma prosesi uzatmaq üçün əlindən gələni etdi. 5 baza prinsipinə Ermənistan 6 prinsiplə cavab verdi. Azərbaycan tərəfinin təklif etdiyi prinsiplərdən artıq olması üçün 6-cı prinsip kimi belə bir cümlə yazdılar ki, bizə göndərdiyiniz məktub gec yetişdiyindən gec cavab verməli olduq. Ermənilərin düşüncəsinə görə, guya bu, 6 prinsipdən birincisi sayılmalı idi. Ondan sonrakı dövrdə daim bu cür pozucu təşəbbüslər ortaya çıxdı. Yeri gəlmişkən, həmin o 6 təklifli məktubda Ermənistan tələb edirdi ki, birincisi, danışıqlar Minsk qrupu çərçivəsində aparılsın, ikincisi, Qarabağın status məsələsi mütləq sülh sazişində öz əksini tapsın. Sonrakı dövrlərdə qoşunların sinxron şəkildə geri çəkilməsi və arada ATƏT-in müşahidəçilərinin yerləşdirilməsi təklifi verildi, ermənilər silahsızlaşdırılmış zonalar yaradılması təşəbbüsü ilə çıxış etdilər. Təklif etdilər ki, təkcə sərhəddə yox, eyni zamanda Qarabağda silahsızlaşdırılmış zonalar yaradılsın. Bu da, təbii ki, Azərbaycanın suveren hüquqlarına müdaxilə idi. Bununla da kifayətlənməyib sonradan Qarabağ ermənilərinin hüquq və təhlükəsizliyinin beynəlxalq mexanizmlərlə müzakirəsi və təmin olunması təklifi ortaya çıxdı. Bu da Azərbaycanın suverenliyinə kobud müdaxilə idi və qəbul oluna bilməzdi. Son olaraq Qranada sammiti ərəfəsində üç prinsip ortaya atdılar. Birincisi, ərazi bütövlüyün konkret rəqəmlərlə göstərilməsi, ikincisi, delimitasiyanın 1975-ci il xəritələri əsasında aparılması və üçüncüsü də kommunikasiyaların ölkələrin suverenliyi və yurisdiksiyası əsasında açılması məsələsi idi”-deyə A.Səmədov qeyd etdi.
A.Səmədovun sözlərinə görə, təbii ki, bütün bunlar müzakirə oluna biləcək təkliflərdir, ancaq Ermənistan hər dəfə ortaya yeni bir müddəa atmaqla danışıqları uzadır. “İndi də 11 sentyabrda Azərbaycanın göndərdiyi təkliflərə Ermənistan yeni əlavələr edib, onun mahiyyəti nədən ibarətdir, bu isə hələ məlum deyil. Ancaq məqsəd aydındır. Məqsəd danışıqları mümkün qədər uzatmaqdır. Çox qəribədir ki, bu vəziyyətdə ABŞ və onun Avropadakı müttəfiqləri Azərbaycanı sülh prosesini ləngitməkdə günahlandırırlar. ABŞ tələb qoyur ki, əgər Azərbaycan sülh danışıqlarına davam etməsə heç bir rəsmi nümayəndə Azərbaycana getməyəcək. Bu bizim yadımıza 1992-ci ilin oktyabrında qəbul olunmuş 907-ci düzəlişi salır. O dövrdə Ermənistan Azərbaycan ərazilərini işğal edirdi, ancaq ABŞ Azərbaycanı günahkar elan etdi və hərbi yardım göstərməmək barədə qanun qəbul etdi. O, Ermənistanın son dövrlərdə sülh danışıqlarını pozmaq cəhdlərinə ABŞ-ın “ədalətli” münasibəti kimi qiymətləndirilə bilər. Yenə 907-ci düzəliş ortaya çıxdı və yaxın illərdə Azərbaycana hərbi yardımın göstərilməsi qadağan edildi. Bu, təbii ki, bizim üçün elə də ciddi itki deyil, amma ədalətsiz yanaşma həm bizi, həm də bu prosesləri yaxından izləyən insanları ciddi şəkildə narahat edir.
Son olaraq Azərbaycan sülh danışıqlarını dalandan çıxarmaq üçün konkret təkliflərlə çıxış etdi. Burada əsas problem sülh sazişinin mətnindən daha çox, onun harada imzalanması ilə əlaqədardır. Çünki Ermənistan qəti şəkildə Rusiyada gedən danışılarda iştirak etmir və etməyəcək, bu aydındır. Azərbaycan Avropanın və ABŞ-ın tutduğu açıq ermənipərəst mövqe səbəbindən Vaşinqtonda və Brüsseldə keçirilməsi planlaşdırılan son danışıqlardan imtina etmək məcburiyyətində qaldı. Təklif etdi ki, danışıqlar Gürcüstanda keçirilsin. 3+3 formatı çərçivəsində Tehranda keçirilən tədbirdə sülh danışıqlarının aparılması və 3+3 formatı çərçivəsində sülh sazişinin imzalanması təklifi ilə çıxış etdi. Sonuncu da sərhəddə iki tərəfin nümayəndələrinin görüşməsi təklifi Ermənistana təqdim olundu. Tehranda keçirilən 3+3 formatında görüşdə Ermənistan qəti şəkildə sülh sazişini müzakirə etməyəcəyini bildirdi, bu platformada yalnız iqtisadi və hərbi təhlükəsizlik məsələlələrini müzakirə etmək istədiyini bəyan etdi. Gürcüstanla bağlı təklifə hələ də cavab verilməyib. Sonuncu təklifimiz olan sərhəddə görüşmək məsələsinə də hələ bir cavab yoxdur. Ermənistan susur, təkliflərimizə ləngimələrlə yarımçıq cavab verir, bəzən də heç cavab da vermir. Son nəticədə bu “ədalətli” Qərbin nəzərində yenə də “günahkar” Azərbaycandır. Ancaq ümid edək ki, Ermənistan nəhayət konstruktiv mövqe tutmağa başlayacaq və Azərbaycanın təkliflərinə müsbət cavab verərək sülh danışılqlarını sürətləndirmək yolunu seçəcək”-deyə A.Səmədov əlavə etdi.
İradə SARIYEVA
