“Tik-Tok" düşkünləri ölkəmizin pul sərvətini əcnəbilərin cibinə necə axıdır?..
2018-ci ilin yanvar ayında Çində virtual dünyaya “Tik-tok” adında yeni bir sosial şəbəkə göz açdı. Dodaqla səsin sinxron hərəkəti, duet, canlı yayım və asanlıqla pul qazanmaq kimi xüsusiyyətləri olan bu körpə platforma çox keçmədən sarmaşıq kimi bütün dünyanı, o cümlədən ölkəmizi ağuşuna alaraq nəhəng bir populyarlıq qazandı.
Bu gün Azərbaycanda ən çox istifadə olunan və ən məşhur sosial şəbəkə “Tik-tok”dur. Gün ərzində 4 milyondan çox istifadəçi Azərbaycandan “Tik-tok”a daxil olur. İstifadəçilər özlərini fenomen və ya toktoker adlandıran şəxslərə müxtəlif məbləğdə hədiyyələr atır. Ötən həftə İqtisadiyyat nazirinin birinci müavini Elnur Əliyev media nümayəndələrinə açıqlamasında bildirib ki, artıq "TikTok" platforması dünyada əksər istifadəçilərin qazanc mənbəyinə çevrilib.
Məlumdur ki, bu gün adıçəkilən platforma üzərində böyük maliyyə itkisi yaşanır. “TikTok”da pul adətən canlı yayım vasitəsilə qazanıl;r. Belə ki, canlı yayımlar hədiyyə sistemi ilə işləyir. "TikTok" istifadəçiləri profilə daxil olduqda "pul kisəsi" bölməsinə daxil olub, "coin" adlı virtual valyutaları alırlar. 100 "coin" 1,29 dollar (təxmini 2 manat) dəyərindədir. İnsanlar həmin "coin"ləri əvvəlcə "almaz"lara, daha sonra isə nağd pula çevirir.
Onu da bildirək ki, "TikTok"da hədiyyələrdən 44-48 faizə yaxın hissəsinin platformanın özünə, geri qalan 52 faizi isə istifadəçiyə çatır. Qeyd etdiyimiz kimi, “TikTok"da canlı yayımlar zamanı pul şəklində hədiyyələr göndərilir. Hədiyyələrin ən kiçiyi güldür (0,1 qəpik), ən böyüyü isə "TikTok" jetonu hesab olunur (800 manat). Bu, qiymətlər göndərilən şəxsə çatan məbləğdir. Bildirək ki, “TikTok” bu sahədə xeyli gəlir əldə etsə də, Azərbaycana vergi ödəmir. Beləliklə, azərbaycanlı tiktokerlər sayəsində Çin bu sahədən qazanclı çıxır. Bu da Azərbaycanın maliyyə pul sisteminə böyük zərbədir.
Maraqlıdır, Azərbaycanın “TikTok” aludəçiləri ölkəyə necə maliyyə ziyanı vurur?
Nadim Əliyev: “TikTok” rəsmi nümayəndəliyi Azərbaycana vergi ödəməlidir”
İKT sahəsi üzrə ekspert Nadim Əliyev “Bakı-Xəbər”ə açıqlamasında qeyd etdi ki, “TikTok” 2023-cü ildən Azərbaycanda vergi ödəyicisi hesab olunur. Ancaq platformanın burada rəsmi nümayəndəliyi yoxdur. Nazirlər Kabineti keçən il qərar qəbul edərək, başqa böyük şirkətlər kimi “TikTok”un adını da vergi ödəyiciləri siyahısına əlavə etdi: “Gəlir varsa, vergi ödənməlidir. Yəqin qısa müddət ərzində “Tiktok” platforması öz məsuliyyətini dərk edib, gəlir əldə etdiyi halda vergi ödəyəcək. Ancaq bu platformanın ölkəmizdə nümayəndəliyinin olmaması şübhələrə səbəb olur. Danılmaz faktdır ki, bu gün məlum platformaya ən çox gəlir qazandıran məhz Azərbaycandır. Çünki ölkəmizdə “TikTok”a maraq yüksəkdir. Canlı açan istənilən fenomenə, tiktokerə, müxtəlif peşə sahibinə hədiyyə göndərilir. Bunu “TikTok” yaxşı bilir. Bu səbəbdən də adçəkilən platformanın rəsmi nümayəndəliyi Azərbaycana vergi ödəməlidir”.
Həmsöhbətimiz onu da əlavə etdi ki, istər məşhur bloqerlər, istər müğənnilər, istər influenserlər, bir sözlə, sosial mediadan gəlir əldə edən şəxslərə göndərilən məbləğlərdən 50 faizi onlara çatır: “Lakin gəlir əldə etmələrinə baxmayaraq, bu gəlirdən vergi ödəmirlər. Halbuki, vergi qanunvericiliyimizə əsasən, fiziki şəxslərin sahibkarlıq fəaliyyətinə görə əldə etdiyi gəlirdən 20 faiz dərəcəsi ilə, qeyri-sahibkarlıq fəaliyyətinə görə əldə etdiyi gəlirdən isə 14 faiz dərəcəsi ilə vergiləndirilmə nəzərdə tutulub”.
Xalid Kərimli: “TikTok”un qazancı valyutanın ölkədən kənara çıxmasıdır, bu isə düzgün deyil”
Iqtisadçı Xalid Kərimli “Bakı-Xəbər”ə açıqlamasında bildirdi ki, “TikTok”da göndərilən hədiyyələrin mənbəyi ilə bağlı çoxlu suallar var. Bununla yanaşı, göndərilən hədiyyələrdən əldə edilən gəlir araşdırılmalıdır: “Məlumdur ki, göndərilən hədiyyələrin 50 faizi “TikTok”-a qalır, qalan hissəsi isə canlı açan fenomenə çatır. Ancaq bu platformadan ən çox qazanan elə “TikTok”un özüdür. Adıçəkilən sosial şəbəkənin qazancı ölkənin itkisi deməkdir. İtki isə valyutanın ölkədən kənara çıxmasıdır”.
Günel CƏLİLOVA
