İran Azərbaycanın tibb və doktorantura diplomlarını etibarsız saydı - rəsmi cavab veriləcəkmi?
Kamran Əsədov: “İranın qərarı təkcə akademik deyil, həm də siyasi kontekstdə dəyərləndirilməlidir”
İran Azərbaycan Respublikası universitetlərinin doktorantura və tibb elmləri üzrə ixtisasların diplomlarının etibarsız olduğunu elan edib. Bu barədə İran Elm və Səhiyyə nazirlikləri məlumat yayıb.
Bunun Azərbaycan Respublikası universitetlərinin dünya reytinq siyahısında yüksək yer tutmadığı ilə əlaqəli olduğu bildirilib.
“İranın diplomları tanımamaq qərarının əsaslandırılması yalnız reytinq göstəriciləri ilə izah olunmamalıdır”
Iranın iddiaları barədə fikir bildirən təhsil eksperti Kamran Əsədov “Bakı-Xəbər”ə şərhində bildirdi ki, İranın Elm və Səhiyyə Nazirliklərinin Azərbaycan Respublikasının universitetlərinin doktorantura və tibb ixtisasları üzrə diplomlarını tanımadığı barədə qərarı bu universitetlərin dünya reytinqlərində aşağı mövqelərdə olması ilə əlaqələndirilir. Bu qərar həm akademik, həm də diplomatik baxımdan ciddi nəticələr doğurur və təhsil sahəsində ölkəmizin mövqeyini yenidən nəzərdən keçirməyi zəruri edir: “Azərbaycan universitetlərinin beynəlxalq reytinqlərdə mövqeyi son illərdə müəyyən irəliləyişlər göstərsə də, ümumi mənzərə arzuolunan deyil. QS Dünya Universitetləri Reytinqində Bakı Dövlət Universiteti 941-950-ci, Azərbaycan Dövlət İqtisad Universiteti isə 1081-1100-cü yerlərdə qərarlaşıb. Digər universitetlər – Azərbaycan Texniki Universiteti, Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti və Xəzər Universiteti isə 1351-1501+ kateqoriyasına daxil edilib. Times Higher Education reytinqində Bakı Dövlət Universiteti dünyanın TOP-250 universitetləri sırasında göstərilsə də, digər Azərbaycan universitetləri bu siyahılarda kifayət qədər önəmli mövqelərə sahib deyillər. Bu nəticələr göstərir ki, Azərbaycan ali təhsil müəssisələri beynəlxalq standartlarla rəqabət aparmaq üçün əlavə səylərə ehtiyac duyur. İranın diplomları tanımamaq qərarının əsaslandırılması yalnız reytinq göstəriciləri ilə izah olunmamalıdır”.
Ekspertin sözlərinə görə, diplomların tanınması təhsil proqramlarının keyfiyyəti, məzunların praktik bacarıqları, tədris metodologiyası və beynəlxalq akkreditasiya kimi daha geniş amillərə əsaslanır: “Azərbaycanın bir çox universitetində tədris proqramları müasir tələblərə uyğunlaşdırılsa da, bu proqramların beynəlxalq akkreditasiya qurumları tərəfindən təsdiq olunmaması, bəzi sahələrdə tətbiqi biliklərin məhdud olması və tədqiqat fəaliyyətlərinin zəifliyi kimi problemlər mövcuddur. Xüsusilə tibb təhsili sahəsində beynəlxalq standartların tətbiqi daha vacibdir, çünki bu sahədə məzunların peşəkar hazırlıq səviyyəsi insan sağlamlığı ilə birbaşa əlaqəlidir. Bununla yanaşı, İranın qərarı təkcə akademik deyil, həm də siyasi kontekstdə dəyərləndirilməlidir. Azərbaycanla İran arasındakı siyasi münasibətlərdəki gərginlik və müxtəlif sahələrdə olan fikir ayrılıqları bu qərarın əsas səbəblərindən biri ola bilər. İranın bu addımı, təhsil sahəsində Azərbaycana qarşı bir təzyiq vasitəsi kimi istifadə edilə bilər. Eyni zamanda, Azərbaycanın beynəlxalq təhsil əməkdaşlıqlarında daha fəal olması və Qərb standartlarına uyğunlaşması İran tərəfindən strateji bir narahatlıq kimi qəbul edilə bilər. Bu vəziyyəti düzəltmək üçün təhsildə ciddi islahatlar aparılmalıdır. İlk növbədə, Azərbaycan universitetlərinin beynəlxalq akkreditasiya proseslərindən keçməsi təmin edilməlidir. Akkreditasiya proqramlarının qəbulu təkcə beynəlxalq arenada tanınmanı təmin etmir, həm də tədris prosesinin keyfiyyətini artırmağa imkan yaradır. Universitetlərdə elmi tədqiqatların inkişafına daha çox diqqət yetirilməli, bunun üçün dövlət və özəl sektor tərəfindən geniş maliyyə dəstəyi ayrılmalıdır. Eyni zamanda, tibb təhsili sahəsində müasir laboratoriyalar, klinik baza və təcrübə proqramlarının təkmilləşdirilməsi ilə bağlı addımlar atılmalıdır. Azərbaycan universitetlərinin dünya reytinqində daha yüksək mövqelər əldə etməsi üçün təkcə daxili resurslarla kifayətlənmək olmaz. Beynəlxalq tərəfdaşlarla əməkdaşlıq genişləndirilməli, xarici mütəxəssislərin iştirakı ilə təhsil proqramları yenilənməlidir. Bununla yanaşı, universitetlərdə beynəlxalq tələbələrin və professorların cəlb olunması üçün əlverişli mühit yaradılmalıdır. Bu, yalnız təhsilin keyfiyyətini artırmaqla qalmayacaq, həm də universitetlərin qlobal rəqabət qabiliyyətini gücləndirəcək. İranın bu qərarını yalnız bir problem kimi deyil, həm də təhsil sistemimizin zəifliklərini aradan qaldırmaq üçün bir fürsət kimi görmək lazımdır. Təhsil sisteminin inkişafı Azərbaycanın gələcəkdəki mövqeyini müəyyən edəcək ən vacib amillərdən biridir. Təhsilə qoyulan sərmayə yalnız milli iqtisadiyyatın və sosial həyatın inkişafına deyil, həm də ölkənin beynəlxalq nüfuzuna xidmət edəcək. Azərbaycanın ali təhsil sistemi qlobal standartlara uyğunlaşdırıldıqca, belə qərarlar həm əhəmiyyətsiz olacaq, həm də ölkəmiz beynəlxalq arenada daha güclü mövqe tutacaq”.
Günel CƏLİLOVA
