Ermənistan Rusiyadan üzülüşməyə ideoloji əsas da hazırlayır...
Məlum olduğu kimi, Ermənistanda yeni tədris ilindən etibarən “Rus dili” orta məktəblərdə tədrisi vacib olan baza dilləri siyahısından çıxarılaraq, xarici dil statusuna keçirilib. Artıq orta ümumtəhsil müəssisələrində rus dilinin tədris saatları azaldılıb.
Belə ki, 4 və 9-cu siniflərdə bu dil həftədə üç, yuxarı siniflərdə isə iki dəfə tədris olunacaq. Hələ yayda ölkənin Təhsil, Elm, Mədəniyyət və İdman Nazirliyi xarici dillərin tədrisinə dair bütün məktəblərə sirkulyar göndərib. Buna əsasən, təhsil müəssisələrinin sinifləri üçün rus dili baza (məcburi) statusundan xarici (seçmə) statusuna keçib. Eyni zamanda, hər xarici dilə həftədə iki saat ayrılıb. Yəni “Rus dili” ayrıca fənn kimi yalnız 4-cü, 9-cu siniflərdə həftədə üç saat olmaqla, 11-ci və 12-ci siniflərdə həftədə iki saat olmaqla qalıb. 2, 3, 5, 6, 7, 8 və 10-cu sinif şagirdləri üçün ayrıca “Rus dili” fənni yoxdur. “Xarici dil 1” və “Xarici dil 2” var. Ermənistan Təhsil, Elm, Mədəniyyət və İdman Nazirliyi bəyan edib ki, dövlət standartının norma və müddəaları Ermənistanın ümumtəhsil müəssisələrinin səlahiyyətli orqanları üçün məcburidir.
Baş verənləri şərh edən “Milli müdafiə” jurnalının baş redaktoru, siyasi analitik İqor Korotçenko bildirir ki, bu, Ermənistan hakimiyyətinin anti-Rusiya siyasətinin daha bir göstəricisidir: “Bu, Ermənistanın Qərbə yönəlmə siyasətinin və onun strateji tərəfdaşı kimi Rusiya ilə müttəfiqlik münasibətlərini rədd etməsinin nəticəsidir. Ermənistanda məktəblilərin icbari məktəb proqramı kimi deyil, yalnız öz istəkləri ilə oxuyacaqları dillərlə bağlı nəticə, başa düşürük ki, nəyə gətirib çıxaracaq. Bunlar Ukraynadakı kimi ssenarilərin təkrarlanması üçün zəmindir, çünki hakimiyyət ölkədə rusofobiyanın artmasına kömək edir. Erməni cəmiyyəti üçün Rusiya Federasiyası ilə mədəni və mənəvi baxımdan bir fasilə planıdır. Ermənistan hakimiyyətinin indi məqsədi böyük rus dilinə və böyük rus ədəbiyyatına güvənmədən yeni nəsil erməni vətəndaşlarını Qərb prinsipləri əsasında yetişdirməkdir. Ermənistanın hazırkı hakimiyyətinin Rusiyadan uzaqlaşdırma siyasəti, Qərblə yaxınlaşma və gələcəkdə Rusiya Federasiyası ilə tərəfdaşlıq və strateji münasibətləri sıfıra endirmək siyasətinin tərkib hissəsidir”. Politoloq Ermənistan və Azərbaycanın təhsil sferasında gedən proseslərin təzadına diqqət çəkib: “Ermənistanda belə rus məktəbləri mövcud deyil və rus icması yalnız bəzi ibtidai təzahürlərdədir. Onu qonşu Azərbaycanla müqayisə edin: burada Rus Pravoslav Kilsəsinin Bakı yeparxiyası və Rus İcması fəaldır. Onlar tədbirlər keçirirlər, Milli Məclisdə öz deputatlarının olması, rəsmi orqanların himayəsindən və dəstəyindən bəhrələnməsi prosesi davamlıdır. Görürük ki, Azərbaycanda Rusiya universitetlərinin yeni birgə filialları açılır ki, onlar bir sıra istiqamətlərdə, o cümlədən, elmin öyrənilməsi yolu ilə kadrlar hazırlayırlar. Təəssüf ki, Ermənistanda bu proses Rusiya ilə münasibətlərdə zehni və nəsillərarası fasilə mərhəsləinə daxil olur. Bizim erməni lobbiçiləri daim çoxəsrlik qardaşlıq və dostluqdan danışır, lakin Ermənistan hakimiyyətinin belə siyasəti cəmiyyət tərəfindən etirazla qarşılanmır və bu, İrəvanın hərəkətlərinin təhlükəli xarakterindən xəbər verir. Paşiyan hökumətinin Ermənistanın yaşadığı bəlalarla bağlı Rusiyaya qarşı iddialarını gündəlik və siyasi informasiya səviyyəsində təqdim edirlər. Yəni əslində Ermənistanın Rusiya Federasiyası ilə müttəfiqlik və tərəfdaşlığa son qoyması üçün ideoloji əsas hazırlanır”.
İqor Korotçenko qeyd edib ki, rus dili ilə bağlı qərar bu və ya digər şəkildə Ermənistanda aktiv şəkildə fəaliyyət göstərən Qərb QHT-lərinin əlinə yeni fürsət verəcək: “Onlar üçün əsas məqsəd, ilk növbədə, Amerika və Britaniyanın nəzarəti altında ermənilərə fransız dilini tədris etməkdir. Halbuki, heç kim bunun praktiki baxımdan özünü necə büruzə verdiyini bilmir, amma buna baxmayaraq, insanların şüurunda Fransaya və fransızlara qarşı izaholunmaz sevgi var deyirlər. İndi bayraq onların əlindədir”. Ermənistan parlamentinin “Hayastan” fraksiyasından olan deputatı Lilit Qalstyan qeyd edir ki, rus dilinin tədrisi siyasi üstünlüklər və şıltaqlıqlar müstəvisinə keçirilə bilməz: “Ermənistan-Rusiya münasibətlərinin hazırkı vəziyyəti təbii olaraq təhsil və mədəniyyət sahələrinə təsir edir və təsir edəcək. Bu təsir, xüsusilə Ermənistanın indiki hökumətinin timsalında nəzərə çarpır, milli fəaliyyət tərzinə çevrilir”. Qalstyan rus dilinin statusunun aşağı düşməsini İrəvanın vektorunun dəyişməsinin nəticəsi hesab edir. Eyni zamanda o qeyd edib ki, hazırda Ermənistan-Rusiya münasibətlərində böhran dərinləşir və bu gün ölkələr arasında münasibətlərdə yaxşılaşma əlaməti yoxdur. Əslində Ermənistanda rus dilinin sıxışdırılması yeni deyil. Məsələ çoxdankı müttəfiqlər arasında ən böyük problemlərdən biri olaraq qalır. Onlar zaman-zaman bu məsələni həll etməyə çalışsalar da, məsələ hələ də həllini tapmayıb. Lakin indi vəziyyət dəyişib. Ermənistanın Qərbyönümlü siyasəti, bu ölkədə Qərb maraqlarının getdikcə daha çox kök salması və güclənməsi rus dilinin sıxışdırlmasına yeni təkan verdi. Ümumiyyətlə, Ermənistanda azsaylı rus əhalisinin sıxışdırılması uzun müddətdir davam edən problemdir. Monoetnik dövlətə çevrilmiş Ermənistanda daha da dözülməz hala gələn bu vəziyyəti aradan qaldırmaq üçün nə əvvəlki hakimiyyət, nə də indiki hakimiyyət heç bir iş görməyib. Məsələn, əgər 1989-cu ilin siyahıyaalınmasının statistikasına görə, ruslar Ermənistan əhalisinin 1,6 faizini təşkil edirdisə, 2015-ci ildə bu rəqəm 0,3 faizə - təxminən 200 rusa düşüb. Sonradan da azalmaqda davam edib. Bu, Ermənistanda son 30 ildə başqa millətlərin ölkədən köçürülməsi və qovulması prosesinin sistemli xarakter daşıdığını göstərir. Digər tərəfdən, ölkədə yaranmış radikal ideologiyanın “qələbəsi” belə neqativ cərəyanların yaranmasına münbit şərait yaratdı. Ona görə də Ermənistanda rus dilinin inkişafı ilə bağlı Rusiyanın istənilən təşəbbüsü qulaqardına vuruldu və cəmiyyət və hakimiyyət buna qıcıqla yanaşdı.
Samirə SƏFƏROVA
