Azərbaycanın ərazi bütövlüyü daha geniş coğrafiyada böyük geosiyasi faktdır - İtaliyadan mesaj...
Sentyabrın 6-da Prezident İlham Əliyev “Dünya, Avropa və İtaliya haqqında bilgilər” mövzusuna həsr olunmuş Beynəlxalq Çernobbio Forumunda “Yeni geosiyasi şəraitdə Azərbaycanın rolu” adlı sessiyada çıxış edib.
Prezident beynəlxalq forumda çixışı zamanı fursətdən istifadə edərək çox maraqlı məqamlara toxunub. Prezident çıxışının belə məqamlarından birində deyib:
"Geosiyasi vəziyyətə gəldikdə, - bir halda ki, mənim çıxışım “Yeni geosiyasi şəraitdə Azərbaycanın rolu” mövzusuna həsr edilib, - əvvəlcə qeyd etmək istəyirəm ki, təkcə Qafqazda deyil, daha geniş regionda baş vermiş ən böyük geosiyasi dəyişiklik Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün və suverenliyinin bərpası oldu. Bu, həqiqətən onu nümayiş etdirdi ki, beynəlxalq hüququn aliliyi o zaman təmin edilə bilər ki, burada hüquqi çərçivə ilə yanaşı, həmçinin cəsarət və real güc də var".
Dövlət başçısı "təkcə Qafqazda deyil, daha geniş regionda baş vermiş ən böyük geosiyasi dəyişiklik Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün və suverenliyinin bərpası oldu" ifadəsi ilə onu demək istəyir ki, dünya güclərinin ən mötəbər qurumlarından olan ATƏT-in Minsk Qrupunun 30 ilə həll edə bilmədiyi məsələ 44 gün ərzində Azərbaycan ordusu tərəfindən həll edildi. Əslində səslənən ifadədə o da vurğulanır ki, beynəlxalq təşkilatlar - BMT, ATƏT və onun Minsk Qrupu o səviyyədə deyil ki, dünyada ədaləti sülh yolu ilə bərpa edə bilsin. Bu çox da uzaq tarix deyildi ki, kiminsə yadından çıxsın. Region ölkələrində yaşayan bütün ahıl əhalinin yadındadır ki, Ermənistan Azərbaycanın suveren, BMT tərəfindən tanınmış ərazilərinin 20 faizini işğal etib. Lakin nə BMT-nin 4 qətnaməsi, nə də ATƏT-in Minsk Qrupunun 30 illik fəaliyyəti faktiki olaraq ədalətsizliyi, işğal faktını aradan qaldıra bilmədi. Onların ya buna gücü çatmadı, ya da bu həmin beynəlxalq qurumların maraqlarına uyğun gəlmədi - 30 il Ermənistani "Əsgər bəyin kişmiş yeyən keçisi" kimi bəslədilər. Gah məsələni söz oyununa çəkdilər, gah da Sarkisyani fransız tualetində gizlətdilər. Bəs Azərbaycanın yerində gücsüz dövlət və zəif lider olsaydı nə baş verəcəkdi? Əlbəttə, həmin ölkəni parçalayıb öz maddi maraqlarina uyğun bir formada saxlayacaqdılar. Ona görə də dövlət basçısi fikrinin sonunda haqlı olaraq vurğulayır ki, burada hüquqi çərçivə ilə yanaşı, həmçinin cəsarət və real güc də var. Yəni bizim bu addımı atmağımıza hüquqi zəmin var idi - öz suveren sərhədlərimizə qovuşmaq hüququmuz var idi. Ancaq biz bu hüququmuzu beynəlxalq hüquq vasitəsi ilə deyil, real güc vasitəsi ilə təmin etdik.
Bununla yanaşi, Azərbaycan ən azi 10 ölkənin, o cumlədən 7 Avropa ölkəsinin enerji təhlükəsizliyinin təminatçisıdir. Yaxın zamanlarda bu ölkələrin sayı azı əlli faiz artacaq. Azərbaycanın suverenliyinin təmin edilməsi həm də bu ölkələrin enerji təminatını daha etibarlı duruma gətirir. Belə ki, artiq qoşunların təmas xətti - şərti sərhəd bu kəmərlərdən kifayət qədər uzaqdadır. Bu isə həmin kəmərlərin daha səmərəli qorunmasına imkan verir.
Digər tərəfdən, Azərbaycanın suverenliyi ona görə daha geniş coğrafyanın giosiyasi dəyişikliyidir ki, illərdir özünün tamamlanmasını gözləyən Orta Dəhliz layihəsi Azərbaycan torpaqları işğaldan azad edildikdən sonra gündəmə gəldi. Düzdür, bu layihənin tamamlanmasının son kompanenti olan Zəngəzur dəhlizinin açılmasi region və kənar ölkələrin maraq toqquşmasına səbəb olub. Amma işğal dönəmində bu dəhlizin bir hissəsinin məsuliyyət məsələsi açıq qalırdı. Azərbaycan həmin ərazilərə nəzarət edə bilmirdi, Ermənistan isə bu ərazidə işğalçı statusunda idi. İndi isə həmin ərazilər ordumuzun və yurisdiksiyamızın tam nəzarəti altındadir. Qalır yalnız Zəngəzur dəhlizinin razılaşdırilması. Bundan sonra dünyanın Şərqi ilə Qərbi arasında Rusiyadan yan keçməklə yeni nəqliyyat dəhlizi işə düşəcək.
Akif NƏSİRLİ
