Diasporumuz müharibədən sonra hansı "milli ideya" ilə işləməlidir?
Müxtəlif xarici ölkələrdə Azərbaycan diaspor təşkilatları fəaliyyət göstərir. Bu təşkilatlar faəliyyət göstərdikləri ölkələrdə Azərbaycanın haqq işini hər zaman müdafiə ediblər. Xaricdəki azərbaycanlılar Azərbaycançılıq ideologiyasına hər zaman sadiq olublar. Qarabağ həqiqətlərinin dünyada təbliğində diasporumuz mühüm rol oynayıb.
Prezident İlham Əliyev bu ilin əvvəllərində bəyan etdi ki, yeni dövrün yeni hədəfləri olmalıdır: “Biz yeni dövrə köhnə hədəflərlə gedə bilmərik, çünki o hədəflər artıq əldə edildi”.
Prezident açıq şəkildə bildirib ki, müharibədən sonra bizə yeni bir milli ideya lazımdır, bu hazırlanmalıdır və sair.
Düzdür, indiyə qədər mövcud olan azərbaycançılıq ideologiyası yerindədir, hələ bundan sonra da olacaq, tarix durduqca yaşayacaq. Xalq olaraq son illərə qədər hədəfimiz Qarabağ probleminin həll edilməsi idi, amma artıq bu problem öz həllini tapıb, ölkəmizin ərazi bütövlüyünü bərpası etmişik, torpaqlarımız üzərində suverenliyimiz təmin edilib. Əvvəllər ölkə xaricində və ölkə daxilində əsas milli ideyamız bu idi. Amma müharibədən sonra hələ yeni milli ideyanın əsasları yaradılmayıb. Bəs bizim diasporumuz bu mərhələdə hansı ideya ilə işləməlidir?
Diasporumuz keçən dövrdə torpaqlarımızın işğalda olduğunu, onun azad olmalı olduğunu qaçqın və köçkünlərin geri qayıtmasının vacib olduğunu təbliğ edirdilər. İndi məsələ fərqlidir.
Hansı yeni milli ideya formalaşdırılmalıdır?
Ekspertlər qeyd edirlər ki, yeni tarixi mərhələdə yeni milli ideyanın əsaslarının yaradılması zərurətə çevrilib və bu milli ideyanın formalaşmasında diasporun iştirakı mütləqdir.
Fəlsəfə doktoru Füzuli Qurbanov yazır ki, bizim yeni tarixi mərhələdə milli ideya və milli ideologiyanın formalaşmasının Azərbaycan təcrübəsi kontekstində mütləq nəzərə almamızı zəruri edən bir arqumentimiz də var. “Reallıq ondan ibarətdir ki, müasir mərhələdə Azərbaycanda milli ideya və milli ideologiya “Heydər Əliyev–İlham Əliyev” siyasi varislik, idarəetmə və ideoloji “xətti”nin məhsuludur”.
“Yeni milli ideologiyada qalib dövlət kimi bizim hədəflərimiz öz əksini tapmalıdır”
Diaspor Fəaliyyətinə Jurnalistlərin Dəstəyi İctimai Birliyinin sədri Fuad Hüseynzadə “Bakı-Xəbər”ə bildirdi ki, bu gün artıq qlobal çağrışlar bütün dünyanı, bütün ölkələri yeni bir strategiyanın üzərində işləməyə vadar edir. “Xüsusən də artıq ideologiyaların müharibəsi gedir, bu mübarizə ölkələr, xalqlar arasında daha da güclənib. Belə bir vaxtda, əlbəttə ki, Azərbaycanın da özünün ideoloji olaraq yeni milli konsepsiyası olmalıdır. Bu yeni milli ideologiya, yeni milli konsepsiya dövrə uyğun olmalıdır. Düzdür, Azərbaycan dövlətinin əsas milli ideologiyası Azərbaycançılıqdır. Əsası ulu öndər tərəfindən qoyulmuş Azərbaycançılıq ideologiyasının məqsədi bütün dünya azərbaycanlılarını həmrəyə, birliyə çağırmaq, şüurlarda azərbaycançılıq məfkurəsini inkişaf etdirməkdir. Azərbaycançılıq ideologiyasının bütün prinsipləri artıq tətbiq olunub. İstər Azərbaycan diasporu, istərsə də dövlət təsisatlarında fəaliyyətlər Azərbaycançılıq ideologiyasına uyğun həyata keçirilib. Amma cənab Prezidentin də dediyi kimi, qlobal çağrışlara, yeni ictimai normalara, yeni ictimai davranışlara uyğun olaraq yeni milli ideologiyanın hazırlanmasına ehtiyac var. Əlbəttə, yeni milli ideologiya məhz Azərbaycançılıq ideologiyası əsasında hazırlanmalıdır. Onun bazası, özəyi Azərbaycançılıq ideologiyası olmalıdır. Çünki Azərbaycançılıq ideologiyası Azərbaycanla bağlı bütün məsələləri özündə ehtiva edir. Yaranması vacib olan milli ideologiyamız da yenə də bütün milli-mənəvi dəyərlərimizi, Azərbaycançılıq məfkurəsini, dünya azərbaycanlılarının birliyini, həmrəyliyini özündə əsaslı şəkildə saxlayacaq. Əvvəllər ərazi bütövlüyümüzün bərpası çox önəmli idi və artıq biz qalib dövlətik. 44 günlük Vətən müharibəsində torpasqlarımızı işğaldan azad etmişik, eyni zamanda bir günlük antiterror tədbirləri ilə ərazi bütövlüyümüz bərpa edilib. Biz qalib dövlət olaraq artıq yeni çağrışlara uyğun fəaliyyət göstərməliyik. Cənab Prezident yeni milli ideologiyanın yaradılması məsələsini qoyanda orda bir məsələni də qoymuşdu ki, bu ideologiyanın yaradılması yolları müzakirə olunmalıdır, bu ideya hazırlanmalıdır. Əgər Azərbaycançılıq ideologiyasında bizim ərazi bütövlüyü məsələsi, faktoru var idisə, artıq yeni milli ideologiyada qalib dövlət kimi bizim hədəflərimiz öz əksini tapmalıdır. Ölkə başçısının irəli sürdüyü bu tezis güman edirəm ki, aidiyyatı qurumları, ictimai xadimlər, ziyalılar tərəfindən müzakirə olunur. Biz də bir vətəndaş cəmiyyəti olaraq bununla bağlı öz fikrimizi bildiririk. Yeni milli ideologiyada Qərbi Azərbaycan faktoru önəmlidir. Qərbi Azərbaycan məsələsi artıq dünya azərbaycanlıları, həmçinin diaspor üçün önəmli bir fəaliyyət istiqaməti olmalıdır. Yeni milli ideologiyamızda yəqin ki, Qərbi Azərbaycan faktoru xüsusi olaraq əksini tapacaq. Yəni qalib dövlət olaraq artıq bizim missiyamız bütün tarixi torpaqlarımıza qayıtmaqdır, qanuni şəkildə qayıdışdır. Düşünürəm ki, diaspor da Azərbaycan dövləti tərəfindən həyata keçirilən bu siyasətə öz töhfəsini verməlidir”-deyə F.Hüseynzadə qeyd etdi.
F.Hüseynzadənin fikrincə, Prezident tərəfindən yeni milli ideologiyanın yaradılması məsələsinin gündəmə gətirilməsi bird aha təsdiqlədi ki, Azərbaycan dövləti və eyni zamanda diaspor üçün artıq yeni bir mərhələ başlayır: “Diasporumuz üçün də yeni mərhələnin əsası qoyulur. Vətən müharibəsindən sonra diasporun üzərinə düşən vəzifələr dəyişməlidir, yeni mərhələyə uyğun olmalıdır. Bu dövrün tələbinə uyğun yeni profil qurulmalıdır, davranışlar ona uyğun müəyyən edilməlidir. Mən söhbətimizin əvvəlində dedim ki, ölkələr arasında ideoloji mübarizələr gedir. Belə bir vaxtda ölkələr bir-birinə ideoloji təhdiqlər, təxribatlar da həyata keçirir. Bunların da qarşısını almaq üçün yenə də ideoloji tədbirlər həyata keçirilməlidir. Bu tədbirlər çərçivəsində diaspor da öz yeni vəzifələrini bilməli və qurmalı, yeni davranışlar müəyyən etməlidir”-deyə F.Hüseynzadə bildirdi.
İradə SARIYEVA
Yazı Azərbaycan Respublikasının Medianın İnkişafı Agentliyinin maliyyə dəstəyilə çap olunur.
