Hərbi qeydiyyata düşmək istəməyən miqrantlara Rusiyada yer yoxdur...

Moskvada Rusiya İstintaq Komitəsinin hərbi şöbəsi və Daxili İşlər Nazirliyi qanunsuz miqrasiyaya və keçmiş miqrantların Rusiya qanunvericiliynə riayət etməsinə dair faktların üzə çıxarılması məqsədilə reyd keçirib. 

“Kommersant” qəzeti yazır ki, reyd zamanı Rusiya pasportu almış onlarca miqranta hərbi komissarlıqlara çağırış vərəqələri verilib. Qəzetin yazdığına görə, reydlər “Şelkovskaya” metro stansiyasının yaxınlığındakı avtovağzalda, tərəvəz bazasında və Moskvanın şərqindəki hostellərdə keçirilib.

Bundan əvvəl belə reydlər Moskva vilayətinin Serpuxov və Çexov yaşayış məntəqələrində keçirilmişdi. İstintaq Komitəsi bildirir ki, hərbi müstəntiqlər Rusiya pasportları alsalar da, hərbi qeydiyyatdan keçməyən xeyli keçmiş miqrant aşkar ediblər. Xatırladaq ki, Rusiya Dövlət Duması iyulun 31-də eyni vaxtda üç oxunuşda Rusiya vətəndaşlığı alanların icbari hərbi qeydiyyata götürülməsi haqqında qanun qəbul edib. Bu qanunun pozulması Rusiya vətəndaşlığının ləğvi ilə nəticələnə bilər. Sözügedən qanun məxsusi olaraq Rusiya vətəndaşlığı almış miqrantlar üçün qəbul edilib. Ukrayna müharibəsində iştirakdan imtina edən yeni vətəndaşların Rusiya pasportlarının ləğv olunmasını ötən ilin payızında İstintaq Komitəsinin başçısı Aleksandr Bastrıkin təklif etmişdi: “Fikrimcə, nə qədər ki xüsusi hərbi əməliyyat davam edir, onları bu əməliyyata cəlb etmək lazımdır. Əgər o, Rusiya vətəndaşı olaraq hərbi borcunu yerinə yetirmək istəmirsə, belə adamın vətəndaşlıqdan çıxarılmasına dair qərar qəbul olunmalıdır”. Bastrıkinin bu bəyanatından sonra Rusiyada miqrantların üzərinə reydlərin sayı kəskin artıb. Hüquq-mühafizə orqanları Rusiya vətəndaşlığı olan miqrantları saxlayır və onları hərbi qeydiyyatdan keçirir. Hərbi qeydiyyata düşməkdən imtina edən miqrantların ölkədən deportasiya olunmasına başlanıb. Bu arada Dövlət Duması avqust və sentyabr aylarını miqrasiya sahəsində nizam-intizamın yaradılması ilə bağlı məhdudlaşdırıcı tədbirlərin işlənib hazırlanmasına həsr edəcəyini vəd edib. Və bir çox yeni qanun layihələri artıq miqrantlara qarşı məhdudlaşdırıcı tədbirlərlə doludur.   Rusiya Liberal Demokrat Partiyasının  fraksiyası bu fonda aşağı palataya miqrant işçilərin Rusiyaya ailə olaraq köçməsini qadağan edən qanun layihəsi təqdim edib. Deputatların sözlərinə görə, gələn qohumlar assimilyasiya etmək istəmir və yerli sakinlərlə ziddiyyət təşkil edən kompakt anklavlarda yaşamağa üstünlük verirlər. Partiya hər il minlərlə miqrantın ailələri ilə birlikdə işləmək üçün Rusiyaya sərbəst şəkildə gəldiyini vurğulayaraq, qonaq işçilərin həyat yoldaşları və uşaqları ilə ölkəyə girişinə qadağa qoymağı təklif edir. Yüksək ixtisaslı mütəxəssislər üçün istisna edilməsi təklif olunur.

Bundan əlavə, liberal demokratlar qeyri-kommersiya təşkilatlarının immiqrasiya qanunlarının pozulmasının qarşısının alınması və qeyri-qanuni immiqrantların müəyyən edilməsinə cəlb edilməsi ilə bağlı daha bir təşəbbüs irəli sürürlər. İzahat qeydində göstərildiyi kimi, söhbət “ziyarətçilərin sosial və mədəni adaptasiyasına və inteqrasiyasına diqqət yetirən və bunun üçün dövlət dəstəyi alan” QHT-lərdən gedir. Bununla belə, ekspertlər, Dövlət Dumasının artıq antimiqrant layihələri ilə dolmasına baxmayaraq, miqrasiya siyasətinin hələ də ciddi çətinliklərlə üzləşdiyini bildirir. Prezident yanında İnsan Haqları Şurasının üzvü Aleksandr Brod bildirir ki, bu günlərdə yalnız tənbəllər miqrasiyadan danışmır: “Ancaq bir qayda olaraq, bu, qaynar mövzu hesabına piar üçün nəzərdə tutulub. Bu zaman əmək bazarının ehtiyaclarını nəzərə almırlar. Ağzı köpürmədən aktual problemi dəyərləndirənlər bilirlər ki, işçi qüvvəsinin dəqiq seçimi, miqrantların təlimi, ciddi uçot və nəzarət lazımdır”. Beləliklə, Dövlət Dumasının bir qrup deputatının təşəbbüsü düzgün görünür, lakin praktikadan çox uzaqdır, çünki o, nə konseptual aparat, nə də qiymətləndirmə meyarları ilə dəstəklənir. Bu fonda ekspertlər sual verirlər: rusların özlərinin tarix, dil kimi sahədə biliklərinin əhəmiyyətli dərəcədə çatışmadığını nəzərə alsaq, miqrantın dil, mədəniyyət və hüquq uçurumuna qərq olması nə qədər lazımdır? İxtisaslaşmış sosial yönümlü QHT-lərin bu işə cəlb olunmasına gəlincə, ekspertlər çaşqınlıq içində qalıb ki, hansı ictimai fəallara yaşıl işıq yandırılacağına kim və necə qərar verəcək. Bəs hansısa təşkilat uzun illər miqrantlarla işləməkdə uğur qazanıbsa, lakin xarici agent elan edilibsə və ya faktiki olaraq maliyyə resursları yoxdursa onda necə olacaq? Brod bu fonda qeyd edir: “Biz onu da bilirik ki, məmurlar necə işləməyi bilən təşəbbüskar vətəndaş fəalları ilə məşğul olmaqdan çəkinirlər, amma mütləq problem tapıb bu barədə məlumat yayacaqlar. Çoxları üçün loyallarla məşğul olmaq daha arzuolunandır, hətta QHT proqramına möhür vurmaq və onlara qrant vermək daha asandır. Ona görə də deputatların təklif etdiyi təşəbbüs mənə gözəl çemodan kimi görünür, amma qulpsuz”. Şərqşünas tarixçi Anastasiya Tsedenbalın isə qeyd edir ki, əksər təşəbbüslər seçki və partiya piarı kimi görünür, bunun üçün hüquqi işlənmə o qədər də vacib deyil. Onun özü də hesab edir ki, yaxın illərdə qeyri-qanuni miqrasiyanın həcmi azalacaq və bununla belə, hakimiyyət axına nəzarəti tətbiq edəcək, çünki ilk növbədə bu onların özlərinə lazımdır. 

Samirə SƏFƏROVA