Kreml Ermənistana son xəbərdarlığını etdi...

Rusiya xarici işlər naziri Sergey Lavrovun sədrliyi ilə nazirliyin “Cənubi Qafqazda Rusiyanın maraqlarının təşviqi” mövzusunda kollegiya iclası keçirilib. 

Kollegiya iclasında “Rusiyanı strateji məğlubiyyətə uğratmaq” naminə Ukraynanın ardınca kollektiv Qərbin postsovet məkanının digər hissələrində, o cümlədən Cənubi Qafqazda vəziyyəti destabilləşdirməyə, Rusiyanı region ölkələri ilə birləşdirən müttəfiqlik və tərəfdaşlıq münasibətlərinə xələl gətirməyə, mövcud kollektiv təhlükəsizlik və iqtisadi tərəfdaşlıq mexanizmlərini məhv etməyə çalışdığı vurğulanıb.

Qeyd olunub ki, sırf “sıfır məbləğli oyunlar” məntiqi ilə idarə olunan qərblilərdən fərqli olaraq, Rusiya üçün Cənubi Qafqazda sabitliyin, təhlükəsizliyin və rifahın təmin edilməsi həmişə prioritet olub və belə də qalır. Sergey Lavrov bu xüsusda qeyd edib:  “Rusiya bizi çoxəsrlik ümumi tarix, coğrafi yaxınlıq və sıx insan təmasları ilə birləşdirən regionun bütün dövlətləri ilə qarşılıqlı hörmətə əsaslanan və qarşılıqlı faydalı əməkdaşlığı inkişaf etdirəcək”. Azərbaycan, Ermənistan və Rusiya arasında üçtərəfli sazişlər kompleksinin tam yerinə yetirilməsi, o cümlədən Bakı ilə İrəvan arasında sülh müqaviləsinin razılaşdırılması, Ermənistan-Azərbaycan sərhədinin delimitasiyası və regionda nəqliyyat kommunikasiyalarının açılması üçün səylərin davam etdirilməsi zəruri hesab edilib. Bununla yanaşı, regionun üzləşdiyi problemlərin həlli maraqları naminə onun əlaqələrinin və özünü təmin etməsinin gücləndirilməsi vəzifələri, ilk növbədə, kənar müdaxilə olmadan region liderlərinin öz səyləri ilə nəzərdən keçirilir. Bu kontekstdə “3+3” Məşvərətçi Regional Platformasının (Azərbaycan, Ermənistan, Gürcüstan və İran, Rusiya, Türkiyə) potensialından istifadənin xüsusi əhəmiyyəti vurğulanıb. Bununla yanaşı, Lavrov Ermənistanın Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatı (KTMT) ilə bağlı ittihamlarına cavab verib. Qeyd edək ki, Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan ölkəsinin niyə Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatının üzvü olaraq qalması ilə bağlı suala cavabı olmadığını deyib. Paşinyan Britaniya mətbuatına müsahibəsində deyib ki, KTMT 2021 və 2022-ci illərdə Azərbaycanın Ermənistana hücumu zamanı (Azərbaycan bunu inkar edir) sərhədlərin delimitasiya olunmadığını əsas gətirərək cavab mexanizmlərini işə salmayıb: “Bu o deməkdir ki, onlar KTMT-nin mövcud olmadığını deyirlər, çünki, məsələn, Rusiya ilə Yaponiya arasında sərhəd delimitasiya olunmayıb”. Onun sözlərinə görə, KTMT üzv ölkələrin, Rusiya, Ermənistan və digərlərinin bel bağlaya biləcəyi mexanizm kimi mövcud deyil: “Cəmiyyətimiz bizə deyir ki, niyə KTMT-nin üzvü olmağa davam edirsiniz? Düzünü desəm, bu suala cavabım yoxdur”. Lavrov  bu xüsusda bildirir: “Ermənistan rəhbərliyi hələ ölkə sərhədlərinin müəyyənləşdirilməsini başa çatdırmayıb və belə bir şəraitdə KTMT-nin Ermənistanda məsuliyyət zonasının göstərilməsinin zəruriliyindən danışmaq tezdir. Ona görə, KTMT öz məsuliyyət zonasını müəyyən etməlidir deməzdən öncə Ermənistanın sərhədləri müəyyən olunmalıdır, delimitasiyanı sona çatdırmaq lazımdır. Hansı ki, indi Ermənistan rəhbərliyi bununla məşğul olur”.

Bununla yanaşı, Rusiya Xarici İşlər Nazirliyi Azərbaycan, Ermənistan və Rusiya arasında əldə olunmuş üçtərəfli razılaşmaların, o cümlədən Bakı və İrəvan arasında sülh sazişinin əldə edilməsi, regionda nəqliyyat kommunikasiyalarının açılması və Ermənistan-Azərbaycan sərhədlərinin müəyyənləşdirilməsi üzrə səylərin davam etdirilməsinin vacibliyini vurğulayıb. Ziddiyyətli açıqlamaları şərh edən  Ermənistanın sabiq xarici işlər naziri Ara Ayvazyan qeyd edir ki, hər iki ölkə münasibətlərində dərin böhran yaşayır: “Ermənistanla Rusiya arasında müttəfiqlik münasibətlərinin modernləşdirilməsinə və onların perspektivlərinə aydınlıq gətirəcək dərin dialoq aparılmalıdır. Əks halda, vaxt nə Ermənistanın, nə də Rusiyanın xeyrinə işləyir”. “Stratfor” analitik şirkətinin eksperti Metyu Orr isə qeyd edir ki, Ermənistan üçün Ukraynadakı hadisələrin nəticəsindən hələ çox şey asılıdır: “Çünki aydındır ki, Rusiyanın iqtisadiyyatı, hərbi gücü və diplomatik imkanları maksimum dərəcədə Ukraynadakı müharibəyə yönəlib. Yaxın 3-5 ildə Rusiyanın Cənubi Qafqazdakı imkanları onların Ukraynada nə qədər öz simasını saxlaya və bu münaqişəni dondura biləcəyindən asılı olacaq. Hadisələr gözlənilməz ssenari üzrə inkişaf edərsə, bunun Cənubi Qafqaza böyük təsiri ola bilər. ABŞ indi Ermənistana, məsələn, Gürcüstana təqdim etdiyi şərtləri Ermənistan ərazisində Rusiya hərbi bazası olarsa, təmin etməyəcək”. Qeyd edək ki, Ermənistan müstəqillik illərində Rusiya ilə Qərb arasında manevr etməyə çalışıb, ikincisi ilə texnologiya, təhsil və dövlət idarəçiliyi sahələrində əməkdaşlıq edib, lakin öz təhlükəsizliyini təmin etmək üçün hər zaman Moskvaya ümid bəsləyib. Qafqaz İnstitutunun direktoru Aleksandr İskəndəryan deyir ki, baş verənlər Ermənistanda Rusiya haqqında mövcud olan mifin sona çatmasıdır: “Rusiya, əslində ya heç vaxt Ermənistan üçün Ermənistan daxilində təsəvvür edildiyi səviyyədə təhlükəsizlik təminatçısı olmayıb, ya da çox uzun müddətdir ki, artıq deyil. İndi ölkədə xarici siyasətin diversifikasiyası, ilk növbədə, Rusiyadan birtərəfli asılılığın azaldılması və regionda iştirak edən digər əsas oyunçularla təmasların intensivləşdirilməsi deməkdir”. 

Nahid SALAYEV