Fransanın kəşfiyyat şeflərindən biri Bakı haqqında pis danışdı...
Fransa Daxili İşlər Nazirliyinin Ərazi Kəşfiyyatı üzrə Milli İdarəsinin rəisi Bertrand Çamoulaud Fransanın Afrikadakı mövcudluğundan danışarkən Bakı Təşəbbüs Qrupunun adını çəkib.
“Le Monde” qəzetinə müsahibəsində o etiraf edib ki, dənizaşırı ərazilərdə kolonializmə qarşı cərəyan güclənir: “Onların təsiri bu tip müstəqillik hərəkatlarını dəstəkləyən və onlara tribuna verən Bakı Təşəbbüs Qrupu kimi xarici aktorlar tərəfindən gücləndirilib”.
Ərazi Kəşfiyyatı üzrə Milli İdarənin dənizaşırı ərazilərdəki hərəkatlara təsir gücünün zəif olduğunu etiraf edən Çamoulaud bildirib ki, informasiya müharibəsi şəraitində Kemi Seba kimi şəxslər “fransız diplomatiyasına zərbə vurur”. Xatırladaq ki, Kemi Seba bu ilin oktyabrında Bakıda keçirilən “Afrikada Fransanın neokolonializm siyasətinə” həsr edilmiş beynəlxalq konfransda çıxışı zamanı Azərbaycanın kolonizasiyaya qarşı ən ciddi mübarizə aparanlar sırasında olduğunu bildirmişdi. Azərbaycandan qayıtdıqdan sonra Fransa xüsusi xidmət orqanları onu saxlasa da, tezliklə sərbəst buraxmağa məcbur olmuşdu. Qeyd edək ki, Azərbaycan bu gün dünyada müstəmləkəçiliyə qarşı mübarizə aparan əsas dövlətlərdən biridir. Artıq bir neçə ildir ki ölkəmiz neokolonializmə qarşı mübarizəni əsas prioritetlərdən biri elan edib. Ənənəvi müstəmləkəçilik əsasən ötən əsrin ortalarında dekolonizasiya dalğası ilə başa çatsa da, problem hələ tam həllini tapmayıb. Müasir müstəmləkə siyasətinin dinamikası da bunun təsdiqidir. Neokolonializm dövrümüzün ən böyük problemlərindən biri olmaqla çoxsaylı fəsadlar yaradır. Bu səbəbdən sözügedən problemin həllinə nail olmaq beynəlxalq hüquq və ədalətin, xüsusən də insan haqlarının təmininə xidmət edir, eyni zamanda müstəmləkəçiliyin digər fəsadlarını aradan qaldırır. Azərbaycanın neokolonializmə qarşı aktiv mübarizəsi sözügedən kontekstdə dünya miqyasında geniş dəstək qazanır. Müstəmləkəçilik əsarətindən xilas ola bilməyən xalqlar isə Azərbaycanın liderliyi ilə neokolonializmə qarşı mübarizəyə əsas ümid yeri kimi yanaşırlar. Çünki ölkəmiz onların səsinin beynəlxalq ictimaiyyətə çatdırılmasında indi həlledici rol oynayır. Neokolonializmə qarşı Azərbaycanın təşəbbüsü ilə başlanan mübarizəyə getdikcə daha çox ölkə qoşulur. Bundan ciddi narahat olanlardan biri isə Fransadır. Fransa etiraf etməsə də, müstəmləkəçi dövlət statusunu qoruyub-saxlayan ölkələr sırasında liderdir. Məlumat üçün bildirək ki, XIX-XX əsrlərdə daha da genişlənən Fransa müstəmləkə imperiyasının ərazisi 1939-cu ilə kimi 13 milyon 500 min kvadratkilometrə çatmışdı. Bu da təxminən dünyanın 10 faizinə nəzarət demək idi. 1958-ci ildə Afrika müstəmləkələrinə müstəqillik verərək geri çəkilən Fransa özündən asılı gördüyü bəzi ölkələrə mədəni, iqtisadi və siyasi baxımdan nəzarəti bu gün də davam etdirmək istəyir. Rəsmi Paris bu cür çirkin əməlindən nəinki uzaq durmağa çalışır, hətta azadlıq çağırışı edən xalqları əzməkdə davam edir. Amma görnən həm də odur ki, neomüstəmləkəçi təfəkkürü ilə yaşayan dövlətlərlə Azərbaycanın siyasi mübarizəsinin effektivliyini rəsmi Paris də dərk etməyə başlayıb. Azərbaycan azsaylı ölkələrdəndir ki, Fransanın neokolonializm siyasətinə qarşı mübarizəni prioritet elan edib, bununla bağlı beynəlxalq tədbirlərə ev sahibliyi edir.
Qeyd edək ki, Fransanın müstəmləkə şəraitində saxladığı ərazilərdə vəziyyət getdikcə pisləşir. Məsələn, Qayanada sosial vəziyyət xüsusilə ağırdır, əhalinin 50 faizindən çoxu yoxsulluğun astanasındadır və işsizlik 30 faizdir. Burada təbii sərvətlər talan edilir və torpaqların 90 faizi Fransa dövlətinin şəxsi mülkiyyətindədir. Martinika və Qvadelupa iki böyük fəlakətlə üz-üzədir: gizli məskunlaşma strategiyalarının bir hissəsi olan əvəzetmə yolu ilə soyqırımı, təbii ekosistemlərə və əhalinin sağlamlığına ciddi şəkildə təsir edən xərçəngin rekord göstəriciləri ilə xlordekon zəhərlənməsi. Yeni Kaledoniyada Kanak və Sosialist Milli Azadlıq Cəbhəsi 2021-ci ildəki 3-cü referenduma etiraz edir və müstəmləkə altına salınmış Yeni Kaledoniya xalqının müstəqil olmaq hüququnu bir daha təsdiqləyir. Polineziya indi tamamilə dekolonizasiya perspektivi ilə məşğuldur və Oskar Temarunun rəhbərlik etdiyi “Tavini huiraatira no te Ao Maohi” partiyası Qoşulmama Hərəkatında müşahidəçi statusu almaq istəyir. Fransa bunlara imkan vermir. “Demokratiya beşiyi” kimi özünü dünyaya sırımağa çalışan Fransa yerli dilləri sıxışdırıb fransız dilini dövlət dili etmək siyasəti yürüdüb. Korsikada və digər ərazilərdə baş verənlər bunun bariz nümunəsidir. Aralıq dənizinin şimalında yerləşən Korsika adasından Parisə məsafənin min kilometrdən uzaq olmasına baxmayaraq, Fransa bu ərazini öz müstəmləkəsi hesab edir. Adada hər addımbaşı fransızlara etiraz əlaməti olan yazılara rast gəlmək mümkündür. Reallıq odur ki, Afrikanı və dünyanın fərqli regionlarını hələ də müstəmləkəsi kimi görən, vaxtilə qətliamlar törədən, əli milyonlarla insanın qanına batan Fransa hazırda xarici və daxili siyasətində ciddi problemlər yaşamaqdadır. Hakimiyyətin yarıtmaz idarəçiliyinin nəticəsidir ki, indi bu dövlət keçmiş müstəmləkələrindən biabırçı formada qovulur. Həmin bölgələrdə Parisə qarşı etiraz aksiyaları səngimir, Yelisey sarayına qarşı çıxışlar, narazılıqlar günü-gündən artır. Bütün bunlar Fransanın müstəmləkəçilik siyasətinə böyük zərbə hesab olunur.
Nahid SALAYEV
