Boş vədlərlə Ermənistanı oda atdılar...
Bu gün Qərb ölkələri tərəfindən Ermənistana çoxsaylı vədlər verilməkdə, bu ölkənin xarici siyasətinə ciddi şəkildə təsir edilməkdədir. Artıq bu vəziyyətdə Ermənistanın Rusiya və Qərb arasında yeni qarşıdurma meydanına çevrilmə ehtimalı da xeyli artıb.
Məhz bu fonda ABŞ dövlət katibinin Avropa və Avrasiya məsələləri üzrə köməkçisi Ceyms Obrayen bildirb ki, ABŞ və Avropa İttifaqı Ermənistanın transatlantik müttəfiqləri ilə yaxınlaşmasını istəyir və bunu təmin etmək üçün sxem hazırlayır: “Avropa Komissiyasının prezidenti Ursula fon der Leyen açıq şəkildə bəyan edib ki, Ermənistanı cəmiyyətimizə yaxınlaşdırmaq üçün bizimlə və Ermənistanla görüş keçirmək niyyətindədir. Mən bunu bir neçə gün əvvəl Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyanla müzakirə etdim və bunun necə görünə biləcəyini anlayırıq”.
Onun sözlərinə görə, coğrafi yaxınlığı nəzərə alaraq, Aİ-nin ticarət üstünlükləri, iqtisadi əməkdaşlıq və vahid bazara çıxış baxımından edə biləcəyi təklif inanılmaz dərəcədə vacibdir: “Biz bu işdə kömək edə bilərik. Müttəfiqlər yolun ortasındadır və iqtisadi gələcəyin necə görünə biləcəyini görürlər”. Bütün bunlara Rusiya gözlənildiyi kimi sərt reaksiya verir. Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin sözçüsü Mariya Zaxarova qeyd edir ki, Qərb Ukraynadakı siyasəti iflasa uğradıqdan sonra Ermənistandan yapışıb: “Ukrayna ilə bağlı planları tamamilə iflasa uğrayan Qərb indi də eyni formada Ermənistandan yapışıb, onu Rusiyadan qoparmağa çalışır”. Zaxarovanın sözlərinə görə, rəsmi Moskva Ermənistan rəhbərliyinin son addımlarını, o cümlədən baş nazir Nikol Paşinyanın Minskdə KTMT sammitində iştirakdan imtina etməsini, ölkəyə Qərb silahlarının tədarükünün çoxalmasını, İrəvan və Kiyevin dostluğunu “eyni zəncirin halqaları” kimi nəzərdən keçirir: “Amma mənə elə gəlir ki, bu, əsarət zənciridir”. Mariya Zaxarova bu fonda diqqəti ona da yönəldib ki, Ermənistan Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsinin Roma statutunu yalnız siyasi motivlərə əsaslanaraq ratifikasiya edib: “Bütün xəbərdarlıqlara baxmayaraq, xüsusən də BCM vasitəsilə və ya BCM-dən istifadə etməklə Qərb tərəfindən ölkəmizin rəhbərliyinə və rəsmilərə qarşı həyata keçirilən bu anti-Rusiya siyasəti fonunda İrəvan sırf siyasi səbəblərdən onu ratifikasiya etmək qərarına gəldi. İkitərəfli məsləhətləşmələr zamanı Rusiya tərəfi Roma statutunu ratifikasiya etmədən BCM mexanizmlərindən istifadə yolunu tutmaq təkliflərini irəli sürüb, belə təcrübə də mövcuddur. Təəssüf ki, təklif etdiyimiz kompromis həll yollarına məhəl qoyulmadı”. XİN rəsmisi əlavə edib ki, İrəvan öz əlləri ilə yaratdığı problemlərin həllində maraqlıdırsa, o zaman Rusiya tərəfinin fikrincə, bunun üçün Ermənistan hüquq sistemi çərçivəsində imkanlar var. Rusiya Yaxın Şərq İnstitutunun prezidenti Yevgeni Satanovski bu durumda bildirir ki, Rusiya ictimaiyyəti üçün erməni gündəmi bitib: “Ermənistanın Rusiya ilə münasibətlərində nələrin baş verəcəyini kim proqnozlaşdıra bilər? Heç kim. Paşinyan ona görə hakimiyyətə gəldi ki, Ermənistandan Rusiya varlığını çıxarsın, Ermənistanda NATO bloku olsun. Bunun Ermənistan üçün necə bitəcəyi, Ermənistanın olub-olmayacağı onun üçün qətiyyən maraqlı deyil. Bu baxımdan o, Zelenskiyə bənzəyir. Onları hakimiyyətə eyni adamlar və eyni məqsədlərlə qoyublar”.
Satanovski vurğulayıb ki, Ermənistan Türkiyənin vilayətinə çevrilə bilər: “Görünür, Ermənistan əhalisi baş verənlərdən razıdır. Mən Ərdoğanı tanıyıram, nə dediyini mükəmməl başa düşürəm, nə etdiyini görürəm. Necə ola bilər ki, insan bunu görməsin, başa düşməsin, özünə hesab verməsin? Hesab edirəm ki, Ermənistan qalmayacaq”. Elə digər ekspertlər də bu fikirdədir. Məsələn, ölkəmizin keçmiş xarici işlər naziri Tofiq Zülfüqarov bildirir ki, hazırda Ermənistanın geosiyasi baxımdan vəziyyəti çox çətindir. O, “axar.az” portalına açıqlamasında qeyd edir: “Ermənilərin uzun illərdir Azərbaycan və Türkiyəyə qarşı həyata keçirdikləri siyasətin əsas dayaq nöqtəsi Rusiya idi. Yəni bunun üçün lazım olan komponentlər rəsmi Moskva tərəfindən təmin edilib. İndi isə vəziyyət dəyişib və Rusiyanın müxtəlif səbəblərə görə Ermənistana həmişə göstərmiş olduğu ənənəvi dəstəyi davam etdirmək istəmədiyi hiss olunur. Bütün bu səbəblərdən onlar özlərinə yeni himayəçi axtarışındadırlar”. Nikol Paşinyanın KTMT-nin 23 noyabrda Minskdə keçiriləcək sammitində iştirakdan imtina etməsi haqqında danışan diplomat prosesin Ermənistan üçün kifayət qədər ağrılı keçəcəyini vurğulayıb: “Paşinyan artıq bir neçə dəfə Rusiyadan uzaqlaşıb Qərbə yönəlmək fikrini bəyan edib. Əsas məsələ isə onun buna qadir olub-olmamasıdır. Rəsmi Moskvanın Ermənistana iqtisadi, hərbi və siyasi baxımdan böyük təsir imkanları var. Digər bir sual isə Qərbin Paşinyanı nə qədər və hansı mərhələyədək dəstəkləyəcəyidir. İndi bu dəstək verilir, amma bu dəstəyin yetərincə olub-olmayacağı hələ də sual altındadır. Gürcüstanda Saakaşvili dövrünü xatırlayırıq - şifahi vədlər verilir, ancaq vəziyyət gərgin mərhələyə keçəndən sonra dəstək kəsilir. İndi biz Ukrayna üçün də kifayət qədər dəstəyin verilmədiyini, rəsmi Kiyevin müharibənin gedişatı və mümkün nəticələri barədə narahatlıqlarının artdığını müşahidə edirik. Qərb Ermənistan cəmiyyətini özünə tərəf çəkmək üçün Azərbaycan tərəfindən hansısa təhlükələrin mövcudluğu haqqında danışır. Aİ tərəfindən son verilən açıqlamalar, bəyanatlar da bunun təzahürüdür. Rusiya tarixi aspektdən bu ölkəni tərk edəcək, artıq proses başlayıb. Lakin hərbi, siyasi və iqtisadi baxımdan mövcudluğunu qoruyub saxlayacaq. Bir sıra önəmli rus ekspertin Ermənistanı açıq şəkildə “qulpsuz çemodan”a bənzətməsi də Moskvanın davamlı şəkildə bu ölkəyə marağını itirdiyini göstərir. Ümumiyyətlə isə onu deyə bilərəm ki, böyük siyasətdə belə addımların hər zaman qarşılığı olur və bəhs etdiyimiz proses də Ermənistan üçün çox ağrılı keçəcək”.
Samirə SƏFƏROVA
