Erməni və türk mədəniyyəti günləri bir-birinə qarışdı - bəzi türk dövlətlərinin sayəsində...
Məhərrəm Zülfüqarlı: “Ermənistanın Qazaxıstanda keçirdiyi, Qazaxısanın isə Ermənistanda keçirəcəyi mədəniyyət günləri saxta tədbirlərdir”
Ermənistan mediası yazır ki, bu ölkədə Qazaxıstan Mədəniyyəti Günləri keçiriləcək. Bildirilir ki, Astanaya səfəri çərçivəsində Ermənistanın təhsil, elm, mədəniyyət və idman naziri Janna Andreasyan Qazaxıstanın mədəniyyət və informasiya naziri Aida Balaeva ilə mədəni-humanitar sahədə əməkdaşlıq memorandumu imzalayıb.
Qeyd olunur ki, Andreasyan və Balaeva arasında Qazaxıstan Mədəniyyət və İnformasiya Nazirliyinin binasında keçirilən görüşdə əməkdaşlığın inkişafı üçün yeni imkanlar, mədəniyyət sahəsində müzakirələr aparılıb və 2025-ci ildə Ermənistanda Qazaxıstan Mədəniyyəti Günləri qarşılıqlılıq əsasında keçiriləcək.
Hətta qeyd olunur ki, Qazaxıstanda aktiv erməni icması da fəaliyyət göstərir.
Ermənistanda Qazaxıstan mədəniyyət günlərinin keçirilməsi barədə məlumatı birmənalı qarşılamaq olmur. Bir neçə gün əvvəl isə Qazaxıstanda Ermənistanın mədəniyyət günləri keçirildi. İndi də Qazaxıstan Ermənistanda mədəniyyət günləri keçirəcək.
Bu nə dostluqdu? Mərkəzi Asiya ölkələrində nə baş verir ki, erməni ilə belə mədəniyyət yaxınlığı edirlər? Bu nə prinsipsizlikdi? Ermənistan Türkiyə və Azərbaycanla düşmənçilik edir, türk birliyini sarsıtmaq üçün hər cür məkrli siyasətə əl atır. Bizim bəzi türk dövlətləri isə ermənilərə belə isti yanaşırlar. Türkmənistan da Ermənistanla bəzi yaxınlıqlar sərgiləyir, hətta Türkmənistanda Sayat Novanın heykəli də qoyulub. Yadınızdadırsa, türkmən şairi Məhtimqulunun 300 illiyi münasibətilə İrəvanda sərgi də açıldı, bu azmış kimi, dahi türkmən şairi və mütəfəkkiri Məhtimqulu Fəraqinin anadan olmasının 300 illiyi münasibətilə Türkmənistanın paytaxtı Aşqabadda keçirilən foruma Ermənistan prezidenti də dəvət edilmişdi.
İndi də Qazaxıstan Ermənistanla mədəniyyət sahəsində memorandum imzalayır, qarşılıqlı tədbirlər keçirirlər.
Bəzi mərkəzi Asiya respublikaları niyə türk birliyini zədələməyə yönələn addım atır?
Bəzi ekspertlərə görə, Ermənistanla bəzi türk dövlətləri arasında bu şəkildə əlaqələrin qurulması Qərbin, xüsusən də ABŞ-ın təsiri ilə baş verir. Yəni bu ölkələr Ermənistanın bu dövlətlərlə yaxınlaşmasına qarşı tərəfi hansısa yollarla məcbur edir?
“Ermənilərin türk xalqlarına, qazax xalqına böyük nifrəti var, onu gizlətmirlər də”
Siyasi şərhçi, professor Məhərrəm Zülfüqarlı “Bakı-Xəbər”ə bildirdi ki, bu olduqca aktual və narahatedici məsələdir: “Demək olar ki, mədəniyyət günlərinin keçirilməsi məsələsi Sovet dövründən qalma bir ənənədir. Bunu Sovetdənqalma saxta “xalqlar dostluğu ənənəsi” adlandırmaq olar. Rus imperiyasının yerində yaranmış Sovet imperiyası ruslaşma siyasəti yeritdiyi dövrdə saxta “xalqlar dostluğu”, beynəlmiləlçilik məsələsini ortaya atmışdı. Nəticədə keçən əsrin 70-ci illərində “xalqlar dostluğu” ideyası adı altında “Sovet xalqını” yetişdirməyə çalışırdı. Sovet dövründə yaşamış insanlar bilir ki, tez-tez belə tədbirlər olurdu. Lakin sonradan SSRİ dağıldıqdan, dövlətlərin müstəqilliyi bərpa olunduqdan sonra Rusiya öz imperiya ambisiyalarından əl çəkmədi, Müstəqil Dövlətlər Birliyi (MDB) adı altında əvvəlki SSRİ-ni bərpa etməyə başladı. Rusiya təsirindən çıxmaq istəyən MDB çərçivəsində GUAM qrupu yarandı. Amma Orta Asiya ölkələri elə əvvəlki qaydada qaldı. Bu baxımdan deyə bilərik ki, indiki MDB ölkələri, xüsusilə də Orta Asiya respublikaları keçid dövrünü yaşayırlar. Yəni Rusiyanın təsir dairəsindən çıxıb tam şəkildə türk birliyinə daxil olma mərhələsindədirlər. Ona görə də, bizdə belə bir fikirlər yaranır ki, türk birliyi ilə əlaqədar bu qədər tədbirlər keçirilir, amma birdən-birə Ermənistanla mövcud olan bu əlaqələr nədir? Amma yadda saxlamaq lazımdır ki, türk birliyi ilə bağlı keçirilən tədbirlərlə yanaşı Rusiya rəhbərliyi ilə MDB daxilində də tədbirlər keçirilir, Orta Asiya respublikaları da orda əsas dövlətlər kimi iştirak edirlər. Baxmayaraq ki, Gürcüstan, Ukrayna, Ermənistan artıq orda tamamilə başqa istiqamət götürüblər, Ukrayna iştirak etmir, Ermənistan iştirak etsə də Qərbə meyllidir. Gürcüstan isə 26 oktyabrdan sonra bilinəcək ki, hansı tərəfə meyllənəcək. Orta Asiya respublikaları Rusiyanın təsir dairəsindən tam çıxmadığına görə MDB daxilində belə süni tədbirlər planlaşdırılır.
Əlbəttə, ermənilərin türk xalqlarına, qazax xalqına böyük nifrəti var, onu gizlətmirlər də. Ermənistan bununla guya həm MDB daxilindəki prosesləri həyata keçirir, həm də dünyaya özünü “xalqlar dostluğuna” çalışan bir dövlət, xalq kimi göstərməyə çalışır. Bu mədəniyyət günləri süni tədbirlər sırasındadır”.
M.Zülfüqarlı hesab edir ki, Ermənistan xaricdəki havadarlarının diqtəsi ilə özünü başqa xalqlara “dost” kimi qələmə vermək istəyir, amma onun türk xalqına böyük nifrəti özünü hər an büruzə verir. “Özlərini belə təqdim etməyə çalışsalar da, amma bu alınmır. Xalqlar dostluğu ənənələrini davam etdirmək istəyən bir dövlət bunu ilk olaraq öz qonşularına münasibətdə göstərməli idi. Uzun illər Azərbaycanın torpaqlarını işğal altında saxladı, indi də antisülh mövqeyi göstərir, pozuculuq edir, vəziyyətin düzəlməsini istəmir, Türkiyə ilə düşmənçiliyini davam etdirir. Gürcüstanın Cavaxetiya bölgəsinə ərazi iddiası irəli sürür və bununla da Gürcüstan-Ermənistan münasibətlərinə xələl gətir. Ermənistanın bu məkrli niyyətlərini, qonşularına əsassız ərazi iddiaları sürdüyünü dünya dövlətlərinin əksəriyyəti bilir. “Dünya ölkələri də bilir ki, belə tədbirlər Ermənistanın imitasiyasıdır. Qatı millətçi siyasətini gizlətmək üçün belə imitasiyalar edir. Bunun elə bir güclü təsiri olmayacaq. Qazax xalqı da ermənilərin kim olduğunu bilir. Qazaxısan, keçid dövrünü yaşamasına baxmayaraq, Füzulidə, Qarabağda məktəb tikdi, mədəniyyət mərkəzi açdı və bu proses davam edəcək. Azad ərazilərin bərpası prosesində Özbəkistan da yaxından iştirak edir. Orta Asiya respublikalarının Qarabağda məktəb, müxtəlif mərkəzlər, obyektlər tikməsi onu göstərir ki, artıq MDB daxilində olan proses get-gedə tarixin arxivinə düşəcək”.
O bildirdi ki, artıq Türkiyədə dərsliklərə dəyişiklik edilib, Orta Asiya termini Türküstanla əvəzlənib, bu da türk birliyi istiqamətində keçirilən tədbirlərin nəticəsidir. Professor hesab edir ki, bu proses yüksələn xətt üzrə gedir, amma MDB tarixin arxivinə getmək mərhələsindədir. “Bu, Ukrayna və Rusiya müharibəsindən, eləcə də Gürcüstanda keçiriləcək 26 oktyabr parlament seçkilərindən, Ermənistandakı Paşinyan hakimiyyətindən asılıdır.
Hətta Rusiya burda bir irəliləyiş əldə etsə də, bu həmin prosesin qarşısını müvəqqəti ala bilər. Amma dediyim kimi, süni təşkilat olan MDB dağılıb parçalanacaq, Rusiya impersiyası özü də parçalanmağa məhkumdur. Bunu impersiyaların tarixi göstərir. Dediyimiz kimi, gələcək türk birliyindədir. Ona görə də, Türküstan ölkələri daha çox türk birliyinə meyl edir, nəinki Rusiyanın yaratdığı o süni, qarşıdurmalarla dolu bir quruma. Siz fikir verin, Azərbaycan və Ermənistan bu birlik daxilində olsalar da, indiyə qədər müharibə vəziyyətindədir. Rusiya ən yaxın slavyan dövləti olan Ukrayna ilə uzun müddətdir dağıdıcı müharibə aparır. Belə qurumun yaşaması mümkün deyil. Qısaca desək, Ermənistanın Qazaxıstanda keçirdiyi, Qazaxısanın isə Ermənistanda keçirəcəyi mədəniyyət günləri saxta tədbirlərdir. Ermənistanın Qazaxıstana münasibətində heç bir səmimiyyət, dostluq məqsədi yoxdur.
Yaxın gələcəkdə proses tamamilə əksinə gedəcək və həmin süni şəkildə keçirilən tədbirlərə ehtiyac olmayacaq, türk birliyi inkişaf edəcək, Türk Dövlətləri Təşkilatına üzv olan dövlətlər arasında mədəni, siyasi-iqtisadi əlaqələr daha da güclənəcək”-deyə M.Zülfüqarlı qeyd etdi.
M.Zülfüqarlı əlavə etdi ki, Ermənistanla Qazaxıstan arasında mövcud olan əlaqələr heç zaman səmimi ola bilməz.
İradə SARIYEVA
