Ərəb ölkələrinin "Ermənistan sevgisi" yenidən qaynayır...
Zərdüşt Əlizadə: "Ermənilərin də əksəriyyəti zərgərliklə, ticarətlə məşğul olub, indi də Ermənistan Rusiyanın almaz və qızılını ərəb dünyasına satır, ona görə ərəblər ermənilərlə çoxdan tanışdılar"
Məlum olduğu kimi, Ermənistan Respublikası 21 sentiyabrda müstəqillik gününü qeyd etdi. Bu münasibətlə Ermənistana şimaldan nə qədər soyuq, "şaxta vurmuş" mətnlərlə təbriklər gəlsə də, Yaxin Şərqdən onun əksinə olaraq "qaynar" mətnlər gəlib. Ərəb dünyası dövlətləri Ermənistana layiq olmadığı epitetlərlə - beynəlxalq sülh və sabitliyə sadiq, etibarlı tərəfdaş, qədim dövlətçilik ənənəsi olan və s. bu kimi ifadələrlə "şərəfləndirilmiş" ifadələrlə dolu təbrik teleqramı göndəriblər.
Bu teleqramlardan birində də Ermənistanın qonşuları ilə münasibətlərinin düzəlməsi arzusuna eyham belə vurulmur. Biz də anlayırıq ki, ölkələr bir-birinin tarixi və əlamətdar günlərini təbrik edəndə bu kimi diplomatik epitetlərdən istifadə edilir. Amma həmişə diplomatik dildə mütləq reallığa da işarə vurulur. Məsələn, Rusiyadan gələn teleqramlarda iki ölkə arasındaki münasibətlər diplomatik dildə də olsa mesaj kimi Ermənistana çatdırılir. Ərəblər isə elə mətnlərdən istifadə edirlər ki, adam sanki iki xristian ölkənin bir-birinə ünvanladıği təbrik mesajını oxuyur. Maraqlıdır, görəsən “kim kimin saqqızını oğurlayib" - ərəblər xristianlaşıb, yoxsa erməniləri vəhhabiləşdiriblər? Belə baxanda, bu Paşinyanın saqqali elə ərəblərin saqqalına oxşayır.
Məsələ marağımızi çəkdiyindən bununla bağlı politoloq Zərdüşt Əlizadə ilə söhbətləşdik. Cənab Əlizadə bildirdi ki, birincisi, hər bir ölkənin bu baxımdan bir "diplomatik qəlibi" olur, təbriki həmin qəlibə salıb göndərirlər, bundan ərəb şeyxlərinin heç xəbəri də olmur: "Amma hər bir ölkənin "diplomatik qəlibi" orda bərqərar olmuş rejimin ritorikasına uyğun olur. Məsələn, ərəb dünyasıňda avtoritar krallıq rejimi hökm sürdüyündən, həmin ölkələrin diplomatik dilində krala yaltaqlanmaq epitetləri daha çox yer alır.
Amma məsələ burasındadır ki, bir nəfərin toyu və ya ad günü olanda harda görmüsünüz ki, kimsə onu tənqid eləsin, mənfi xüsusiyyətlərini təbrikində qeyd etsin? Heç vaxt... Ən mənfi keyfiyyətli şəxslər belə mərasimlərdə təriflənir. Ermənistana ithaf edilən diplomatik epitetler də bu qəbildəndir".
Amma siyasi şərhçi onu da vurğuladı ki, "erməni" adi ərəblər üçun yad məfhum deyil: "Ermənilər Osmanli imperiyasının tərkibində yaşayanda turklər cəng, döyüş, müharibə məsələlərinə, ermənilər isə ticarət və mühasibatlıq məsələlərinə baxirdilar. Bu baxımdan onlarla ərəblərin qədimdən alveri olub, bu alver indi də davam edir. Bilirsiniz ki, ərəblər qızıl-zinət, daş-qaş hərisidirlər. Ermənilərin də əksəriyyəti zərgərliklə, ticarətlə məşğul olub. İndi də Ermənistan Rusiyanın almaz və qızılıni ərəb dünyasına satır, ona görə ərəblər ermənilərlə çoxdan tanışdılar.
İraqın ən məşhur milyarderlərindən biri, neft maqnati Gulbandyan, qara kürü ticarətçisi xanim Petrosyan ərəblərlə ortaq ticarətə malikdirlər. Demək istəyirəm ki, ərəblərin ermənilərlə qədim münasibətləri var. Onda hələ bu Ermənistan dövləti mövcud deyildi, ermənilər Osmanlı imperiyasında yaşayırdi".
Sonda ekspert bir daha vurğuladı ki, sözügedən təbriklərin mətnləri hər bir dovlətin diplomatik yaradıcılığinın məhsuludur, orada hansısa siyasi nüans axtarmaq düzgün deyil.
Dəniz NƏSİRLİ
