Avropa Parlamenti Avropanın özü üçün təhlükəyə çevrilir...
Bəlli həqiqətdir ki, Avropa Parlamentinin bu vaxta qədər öılkəmiz əleyhinə qəbul etdiyi qərəzli qətnamələr anti-Azərbaycan məqsədi daşıyaraq ədalətə zidd sənədlər olub. Ümumiyyətlə, bu qurum sırf qaragüruhların tribunası kimi görünür.
O da sirr deyil ki, Ermənistan–Azərbaycan münasibətləri ilə bağlı yanlış, qərəzli və qızışdırıcı mövqe tutan Avropa Parlamenti öz əməllərindən əl çəkməkdə maraqlı görünmür. Avropa Parlamentinin oynadığı bu rol “qoca qitə”də sülh və əminamanlığın təmin olunmasına xidmət etmir. Qurum, ümumiyyətlə, Avropanın təhlükəsizliyi üçün təhdidə çevrilib. Bunu Avropa Parlamentinin Avropa İttifaqı ölkələrini Ukraynanın onların verdikləri silahlarla Rusiya ərazisindəki legitim hərbi hədəfləri vurmasına qoyulmuş məhdudiyyətləri qaldırmağa çağıran qətnamə qəbul etməsi də təsdiq edir.
Qətnamənin lehinə 425, əleyhinə 131 səs verilib. Daha 63 Avropa deputatı bu məsələdə bitərəf qalıb. Qətnamə mətnində deyilir ki, bu məhdudiyyətlər qaldırılmasa, Ukrayna özünümüdafiə hüququndan tam istifadə edə bilməyəcək və Rusiyanın, mülki hədəflərə zərbələri də daxil, hücumlarının qarşısında gücsüz qalacaq. Qətnamədə Avropa İttifaqı ölkələrinin Ukraynaya hərbi yardımlarının həcmlərindəki azalmadan narahatlıq ifadə olunur. Sənəddə ayrıca olaraq Ukraynaya Almaniya istehsalı “Taurus” raketlərinin verilməsinə çağırış edilir. Berlin bunu etməkdən israrla boyun qaçırır. Deputatlar hesab edirlər ki, Aİ-nin NATO-ya üzv ölkələri Ukraynanı hərbi cəhətdən dəstəkləmək öhdəliyi götürməli və öz illik ÜDM-lərinin azı 0.25 faizini buna xərcləməlidirlər. Avropa deputatları Rusiya və Belarusa, eləcə də İran və Şimali Koreyaya qarşı sanksiyaların genişləndirilməsinə çağırıblar. Avropa Parlamenti üzvləri eyni zamanda Rusiyaya sanksiyalardan yan keçməkdə kömək edən daha çox Çin vətəndaş və şirkətinə qarşı sanksiyaların qoyulmasına çağırış ediblər. Qətnamədə qeyd edilir ki, Aİ ölkələrindəki Rusiya dövlət mülkiyyətinin müsadirəsi üçün hüquqi bazanın hazırlanması zəruridir. Deputatlar Rusiyanın “Gazprom” şirkətinin sanksiya siyahısına salınmasına, Rusiyadan maye qaz və nüvə yanacağı alınmasına qadağa qoyulmasına çağırırlar. Eyni qətnamədə Aİ ölkələrinin 2023-cü ilin mart ayına qədər Ukraynaya bir milyon patronu nəzərdə tutduqları kimi çatdırmamasından təəssüf hissi ifadə edilir və ölkə ordusunun fasiləsiz şəkildə təmin edilməsi vurğulanır. Avropa Parlamenti əvvəllər də belə çağırışlarla çıxış edib, lakin bu istiqamətdə heç bir addım atılmayıb.
Qeyd edək ki, bir sıra Avropa ölkələri bundan əvvəl Ukraynaya Rusiya ərazisindəki hədəflərin vurulması üçün icazə vermişdilər. Avropa İttifaqının xarici işlər komissarı Jozep Borrel bəyan etmişdi ki, Ukraynaya belə bir icazənin verilməsi məsələsində hər bir Aİ üzvü müstəqil şəkildə qərar verməlidir. Amma hazırda əsas debatlar Ukraynaya ABŞ və Britaniya tərəfindən verilmiş uzaqvuran raketlərdən istifadə ətrafında gedir. Nə ABŞ, nə də Britaniya Aİ üzvüdür. Moskvada Avropa Parlamentinin qətnaməsinə ilk reaksiyanı Dövlət Dumasının spikeri Vyaçeslav Volodin verib. O deyib ki, Avropa Parlamentinin çağırışlarına əməl olunması nüvə silahından istifadə ilə dünya müharibəsinə səbəb ola bilər. Volodin vurğulayıb ki, Rusiyanın “Sarmat” raketi Strasburqa 3 dəqiqə 20 saniyəyə çata bilər. Rusiya prezidenti Vladimir Putin bundan əvvəl demişdi ki, NATO üzvləri Ukraynaya Rusiya ərazisini raketlərlə vurmaq icazəsi versələr, bu, artıq NATO-nun Rusiya ilə müharibədə olması anlamına gələcək. NATO-nun baş katibi Yens Stoltenberq deyib ki, Putin bundan əvvəl də “qırmızı xətlərin” keçilməsi ilə hədələyib, lakin bu hədələr heç vaxt gerçəkləşməyib: “Mən Putinin fikrini dəyişdirə biləcəyimizə inanmıram. Amma mən onun hesablamalarını dəyişə biləcəyimizə inanıram. Ukraynaya daha çox silah verməklə biz Putinə istədiyini güclə əldə edə bilməyəcəyini başa sala bilərik və biz onun məqsədlərinə çatmağı o qədər bahalaşdıracağıq ki, o, Ukraynanı suveren demokratik dövlət kimi qəbul etməli olacaq”. Onun sözlərinə görə, Ukraynanın Rusiya ərazisinə uzaqvuran raketlərlə zərbələr endirməsi NATO-nun müharibədə iştirak etməsi demək deyil. Alyansa 10 il rəhbərlik edən bu adam oktyabrın 1-də postunu tərk edir. Onun davamçısı hollandiyalı siyasətçi Mark Rutte olacaq. Rusiyaya məhdudiyyətsiz hücumlar üçün icazə verilsə, o, yalnız bu yeni baş katibin səlahiyyətində olacaq.
Qeyd edək ki, son günlər Ukraynanın uzaqmənzilli raketlərdən istifadə etməsi ilə bağlı xəbərlərlə zəngin olub. Bu, ABŞ tərəfindən təmin edilən ATACMS raketlərinə, İngilislər tərəfindən təchiz edilmiş “Storm Shadow” və Fransanın SCALP raketlərinə aiddir. Onların hamısı yüzlərlə kilometr məsafəni vura bilər ki, bu da Ukrayna qoşunlarının Rusiya Federasiyasının dərinliklərinə zərbələr endirmək üçün istifadə etdiyi pilotsuz təyyarələrdən daha çox dağıntıya səbəb olar. Birləşmiş Ştatlar və onun ən yaxın müttəfiqi Böyük Britaniya bu raketlərin birbaşa cəbhə xəttindən daha çox istifadəsini qadağan edir. Onları Aİ ölkələrinin liderləri dəstəkləyir. Lakin Qərbdə bir çoxlarının hesab etdiyi kimi, qadağanın ləğvi artıq gecikib. Ukrayna prezidenti Volodimir Zelenski, bəzi məlumatlara görə, bu qərara böyük ümid bəsləyir.
Tahir TAĞIYEV
