Putinin və Mişustinin Paşinyana "yarımçıq təbrik" məktubları...
“Mehriban düşmən”lər arasında dolaşan "soyuq mətn"lər...
Ötən həftə Ermənistan müstəqillik gününu qeyd etdi və Ermənistan bas naziri Nikol Paşinyan rəngarəng təbriklər aldı bu münasibətlə. Ermənistanın, azı indiyədək ən yaxın müttəfiqi olan, iqtisadiyyatının əsas hissəsinin asılı olduğu, ərazisində hərbi varlığa malik olan Rusiya rəhbərliyi Paşinyanı çox sönük bir mətnlə təbrik etdi.
Məsələn, prezident Vladimir Putinin təbrikində heç bir qeyri-adi siyasi çalar tapmaq mümkün deyil: “Rusiya-Ermənistan dostluq və müttəfiqlik münasibətlərinin, o cümlədən ümumi inteqrasiya birlikləri çərçivəsində konstruktiv qarşılıqlı fəaliyyətin gələcək inkişafı, şübhəsiz ki, xalqlarımızın əsas maraqlarına uyğundur”, - deyə Putinin məktubunda bildirilir.
Bundan əlavə, subordinasiya xatirinə Rusiyanın baş naziri Mixail Mişustin də bas nazir Nikol Paşinyanı təbrik edib. Mətndə yalnız Avrasiya İqtisadi İttifaqınna işarə edilir və bu platformada iki ölkənin möhkəm əlaqələrindən danışılir. Görünür, Rusiya da fərqindədir ki, Ermənistan Avrasiya İqtisadi İttifaqından aşırı dividend götürur.
Nədən Rusiya ilə Ermənistan rəsmiləri arasında belə "soyuq təbrik mətnləri" dolaşır?
Məlum olduğu kimi, artıq dördüncü ildir ki, Ermənistan Qərbə istiqamət göturdüyünü elan edib. Paşinyan hakimiyyətinin ilk aylarında da buna bənzər fikirlər səsləndirdi. Lakin bu daha çox "nəbz yoxlanışı"na bənzəyirdi. Həmin vaxt Nikol Paşinyan anladı ki, müxalifət güclüdur və onu bu ritorikasına görə devirə bilərlər. Bu əminlikdən sonra Paşinyan Şusada yallı getdi və dedi ki, "Qarabağ Ermənistandır, nöqtə". Düzdür, bu "nöqtə" sonra ona çox baha başa gəldi, amma o, 1988-ci ilə qayıdaraq "Miatsum" (birləsmək) şuarını yenidən səsləndirdi. Yəqin bu hamının yadındadir. Bunun ardınca o, müxalifəti zəiflətmək taktikasını götürdü. 44 günlük müharibənin uduzulmasının səbəbini də müxalifətin çiyninə yükləyə bildi. Yəni məğlubiyyətdən dərhal sonra belə seçkidə qalib gəldi. Bundan sonra Paşinyan daha cəsarətlə ölkənin Rusiyadan kənarlaşaraq Qərbə doğru hərəkətini elan etdi.
Bu dövrdə isə Rusiya özünü "Ukrayna bataqlığı"na soxdu və indiyə qədər də bu bataqlıqda çabalayır. Pasinyan üçün bu bir fürsət oldu. Rusiya ona qarşi sərt tədbir gorüb özü üçün ikinci cəbhə aça bilmir, Ermənistan isə bundan istifadə edib, Rusiyaya "meydan oxuyur". Əlbəttə, bunu Nikol çox ehtiyatla edir, Rusiyanı incitmədən, onunla da əməkdaşlığı müəyyən səviyyədə saxlamaqla, Qərbə daha çox yaxınlaşır. Əvəzində Qərb və ABŞ İrəvana ciddi dəstək vəd edir. Artıq müqavilələr bağlanıb, gələn il Ermənistana Qərbin milyardlarla yardımı axacaq. Ona qədər isə Paşinyan Rusiyanın imkanlarından istifadə etməkdə qərarlı görünür. Avrasiya İqtisadi İttifaqı ölkələri ilə ticarət dövriyyəsini gücləndirir, Rusiya qızılını və digər əlvan metallarını sanksiyalardan yayındıraraq dünyaya satır, Rusiya ordusuna lazım olan strateji əhəmiyyətli məmulatları üçüncü, dördüncü, hətta beşinci ölkələrdən idxal edərək Moskvaya ötürür və s. Bütun bunlar Ermənistana həm maddi dividend gətirir, həm də Rusiyanı indiki dar macalda ona qarşı ciddi tədbirlər görməkdən çəkindirir.
Rusiyanin hazırda da Ermənistana kifayət qədər təsir imkanları var. Məsələn, Ermənistan iqtisadiyyatı bütünluklə rus kapitalının monopoliyasındadir, istəsə, Ermənistan iqtisadiyyatını bir həftə ərzində çökdurə bilər. Rusiyada yaşayan 800 min erməni əsillilər ölkəyə hər il 4 milyard dollar vəsait göndərir, Rusiya onları ölkədən deportasiya edə bilər və bu, Ermənistan hakimiyyətinə ciddi zəribə olar. Amma bu, Rusiyanın da mənafeinə ziddir. Çünki ondan, yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi, öz çıxarları üçün istifadə edir. Rusiya Gümrüdəki 102-ci bazadakı hərbi gücü vasitəsilə hərbi çevriliş edə bilər. Lakin Moskva bilir ki, onu davamlı şəkildə saxlaya bilməz. Çünki ölkədə üzücü müharibə gedir.
Yəni bu könülsüz izdivacdan hələlik Ermənistan öz dividendlərini götürür, Rusiya da öz gözləntilərinə nail ola bilir. Ona görə də bu mehriban düşmənlər indiki münasibətləri qoruyaraq hadisələrin gələcək inkişafını gözləməyi üstün tuturlar. Rusiya düşünür ki, Ukrayna məsələsini həll etdikdən sonra Ermənistanla haqq-hesab cəkəcək. Ermənistan isə ümid edir ki, Moskva bu bataqlıqdan salamat çıxmayacaq. Bunu isə ən ədalətli hakim olan zaman göstərəcək.
Fikrimizcə, bütün bu sadalananlar artıq yuxarıdakı "soyuq təbrik mətnlər"inin deşifrə edilməsini özündə tam ehtiva edir. Biz də gözləyək, görək əlahəzrət zaman hansi hökmü çıxaracaq.
Akif NƏSİRLİ
