Cənubi Qafqazda sülhü məhv edən Qərbdir - sübut...
Ermənistanın silahlandırılması bölgə üçün əlavə təhdid mənbəyidir. Bunu Türkiyədə səfərdə olarkən Azərbaycanın xarici işlər naziri Ceyhun Bayramov həmkarı Hakan Fidanla keçirdiyi birgə mətbuat konfransı zamanı bildirib.
Onun sözlərinə görə, Azərbaycan tərəfinin Ermənistana təqdim etdiyi sülh sazişi layihəsindən sonra danışıqlar prosesində müsbət dinamikalar müşahidə olunsa da, Ermənistanın konstitusiyasında və bir çox normativ hüquqi aktlarda Azərbaycana qarşı ərazi iddiaları qüvvədə qalır: "Qarabağ zəfəri Cənubi Qafqazda yeni reallıqlar və imkanlar yaratdı. Azərbaycan tərəfinin mövqeyi ondan ibarətdir ki, bölgədə davamlı və dayanıqlı sülhün təmin edilməsi üçün tarixi imkanlar mövcuddur. Məhz bundan irəli gələrək Azərbaycan tərəfi Ermənistana sülh sazişi layihəsini təqdim etdi. Sülh sazişinin beş baza prinsipi Azərbaycan tərəfindən irəli sürülsə də, amma bu da sirr deyil ki, Ermənistanın Azərbaycan və Türkiyəyə qarşı ərazi iddiaları mövcuddur”. C.Bayramov həmçinin deyib ki, son zamanlar Ermənistan silahlanır və onu buna sürükləyən üçüncü ölkələr var: "Müşahidə olunan bu tendensiya narahatlıq doğurur. Bu yanlış siyasət bölgə üçün əlavə təhdid mənbəyi hesab oluna bilər. Əlbəttə, Azərbaycan prosesləri izləyir və bu da Türkiyə ilə koordinasiyalı şəkildə həyata keçirilir”. Ekspertlər hesab edir ki, Ermənistanın silahlandırılması heç də təsadüfi deyil. Bəzi qüvvələr Cənubi Qafqazda dağıdıcı fəaliyyət həyata keçirməyə can atırlar. Hazırda Fransa bu prosesi öz üzərinə götürüb. Rəsmi Paris həm də Hindistan vasitəsilə onun lisenziyası ilə istehsal olunan silahları ermənilərə verir, eləcə də, fransız hərbçilər Ermənistan piyada və dağatıcı bölmələrinə təlimlər keçirlər. Digər bir məsələ Ermənistanda yerləşdirilən Avropa İttifaqının müşahidə missiyasıdır. Bu missiya şərti sərhəd ərazidə anti-Azərbaycan fəaliyyət göstərir və bəyanatlar səsləndirir, eyni zamanda Rusiyanı, onun ölkədəki hərbi kontingentini hədəfə alır. Təbii ki, bütün bunlar regionda gərgin atmosfer yaradır. Baş verənləri şərh edən Türkiyədən olan siyasi ekspert Güngör Yavuzaslan bildirir ki, Azərbaycanın 44 günlük zəfər yürüşündən sonra Cənubi Qafqazda işğala əsaslanan status-kvonun dağıdılması bəzi qüvvələri ciddi narahat edir. O vurğulayır ki, yeni, mövcud status-kvo Azərbaycan və Türkiyənin əməkdaşlığı nəticəsində imzalanan Şuşa Bəyannaməsi ilə yaradıldı: “Bununla əlaqədar ermənilərin havadarları Ermənistanı Azərbaycana qarşı yeni müharibəyə ruhlandırmaq və Qarabağla bağlı iddialarını yenidən dirçəltmək üçün fəaliyyətə keçdilər. Burada Avropa İttifaqı daxilindəki ermənipərəst dairələr, o cümlədən Fransadakı erməni lobbisi və ABŞ erməniləri daha çox fəallıq göstərirlər. Baş nazir Nikol Paşinyan hər nə qədər davamlı sülhü dəstəkləsə də, Ermənistanın daxilində və xaricdəki lobbisi buna qarşı çıxır. Qərbin Ermənistan sevdası Rusiya-Ukrayna müharibəsindən sonra bölgədə yeni həssas nöqtə yaratmaqdır. Buna görə də bəzi Qərb dairələrinin bu istiqamətdə addımlarını davam etdirəcəyini düşünürəm. Bu, Ermənistanın silahlandırılması, yaxud müxtəlif diplomatik yollardan istifadə edərək mövzuya qarışması ilə də ola bilər. Lakin əsas məqam odur ki, qondarma “Dağlıq Qarabağ respublikası” artıq çoxdan tarixin yaddaşına köçüb”.
Hazırda görünən odur ki, müəyyən qüvvələr bölgədə yaranan yeni reallığı düzgün hesablaya bilmir. Elə bu fonda Qərbin Ermənistanı sürətlə hərbiləşdirilmək kampaniyası yeni mərhələyə qədəm qoyub. Bu gün Ermənistanı silahlandıran dövlətlər arasında ABŞ, Fransa, İran və Hindistan xüsusi yer tutur. Bu aspektdə, son dövrlər Rusiya ilə Ermənistan arasında gərginliyin artması real faktdır. Yəni Qərb tərəfindən Ermənistanı hərbiləşdirmək siyasəti təkcə Azərbaycanda yox, Rusiyada da narahatlıq yaradır. Nikol Paşinyan hakimiyyəti Qərbin diqtəsilə hərəkət etməklə, bir vaxtlar himayəsinə sığındığı Rusiyadan üz çevirir, hətta ölkəsinin ərazisindən 102-ci hərbi bazanın çıxarılması məsələsini də gündəmə gətirir. Bunlar fonunda regionda sülh prosesinin davam etdiyi bir vaxtda Qərbin Ermənistana hərbi yardım göstərməsi ölkədəki revanşistləri qızışdırmaq üçün atılan düşünülmüş addımdır. Qərb bununla Rusiya-Ukrayna müharibəsi fonunda bir neçə hədəfi eyni anda vurmağa çalışır. Hindistanın ekspert dairələri isə Dehli ilə İrəvan arasında hərbi-texniki əməkdaşlığı, Ermənistanın silahlandırılmasını Türkiyə, Pakistan və Azərbaycan arasında son illərdə möhkəmlənən hərbi müttəfiqlik münasibətləri ilə izah edirlər. Rəsmi Dehlinin fikrincə, bu ittifaq Hindistanın maraqlarına təhlükə hesab olunur. Hindistan və Ermənistan arasında intensiv hərbi əməkdaşlıq Bakının haqlı narazılığına səbəb olduğu kimi, Moskvada da qıcıq yaratmaya bilməz. Hər halda, Rusiya ekspert dairələrində bu məsələ son dövrlərdə daha çox diqqət mərkəzinə gətirilir. Baş verənlərdən Türkiyə də narazıdır və bu fonda Ermənistanın silahlandırılmasına qarşı Ankaranın Azərbaycanla fəaliyyətini koordinasiya etməsi mühüm və təbii xarakter daşıyır.
Nahid SALAYEV
