Makron hökumətin qurulmasını daha da mürəkkəbləşdirdi - özü də "gedir"...

Fəaliyyəti dövründə Fransanı çoxsaylı problemlər girdabına düçar edən prezident Emmanuel Makron bu dəfə ölkədə hökumət böhranına səbəb olmaqdadır. Belə ki, avqustun 27-də Yelisey Sarayı Emmanuel Makron ilə parlamentdə yer alan partiya liderləri və “dövlətə və respublikaya xidmət təcrübəsi olan” aparıcı siyasətçilər arasında məsləhətləşmələrin ikinci raundunu təyin etdi. 

Məqsəd yeni hökumət formalaşdırılmasıana nail olmaq idi. Lakin prezidentin solçu hökumətin təyin olunması imkanını rəsmən istisna etməsindən sonra bu düşərgənin təmsilçiləri olan Yeni Xalq Cəbhəsinin nümayəndələri iclası tərk ediblər. İfrat solçu “Fəth olunmamış Fransa” partiyasının deputatları isə Makronun prezident postundan uzaqlaşdırılması üçün parlamentin aşağı palatası olan Milli Assambleyaya təklif göndərəcəklərini bildiriblər.

Bunlar fonunda Fransa Sosialist Partiyasının birinci katibi Olivye For və Avropa - Ekologiya - Yaşıllar partiyasının milli katibi Marin Tondelier bundan sonra Makronla görüşdən imtina etdiklərini açıqlayıblar. Tondelie baş verənlərlə bağlı bildirib: “Mən demokratiyanın rüsvayçılığına şərik olmaqdan imtina edirəm. Sosialistlər sonu yaxınlaşan bir makronizmin köməkçilərinə çevirilmək istəmirlər. Biz daha Makronla görüşmək fikrində deyilik ki, o, prezidentlik haqqında fantaziyalarını həyata keçirə bilsin”. “Fəth olunmamış Fransa”nın nümayəndələri daha radikal mövqe sərgiləyirlər. Onlar fransızları sentyabrın 7-də etiraz aksiyasına çağırıblar. Onların bəyanatında deyilir: “Respublika prezidenti səsvermənin nəticələrini və parlament seçkilərində qalib gələn Yeni Xalq Cəbhəsinin rəhbərlik etdiyi hökuməti tanımaqdan imtina edərək demokratiyanı ciddi şəkildə təhlükə altına qoyur”. “Fəth olunmamış Fransa” ölkənin siyasi, həmkarlar ittifaqı və ictimai qüvvələrinin etiraz çağırışına qoşulacağına ümid etdiyini bildirib. Qeyd edildiyi kimi, artıq onlar Makronun prezident postundan uzaqlaşdırılması təklifini Milli Assambleyanın Bürosuna təqdim edəcəklərini bildiriblər. Partiyanın milli koordinatoru Manuel Bompardın sözlərinə görə, təklif Fransa Konstitusiyasının 68-ci maddəsinə uyğun olaraq göndəriləcək. Rusiyadan olan ekspert Natalia Lapinanın sözlərinə görə, 68-ci maddənin yeni redaksiyasında Fransa Konstitusiyasında dövlətə xəyanət zamanı prezidentin hakimiyyətdən kənarlaşdırıldığı maddə dəyişdirilib. Amma bu, Beşinci Respublikanın bütün tarixində istifadə edilməyib: “Müvafiq təklif əvvəlcə parlamentin hər iki palatası tərəfindən ayrıca qəbul edilməli, sonra hər iki palatanın növbədənkənar iclasına toplaşan bütün parlament üzvlərinin üçdə iki səs çoxluğu ilə təsdiqlənməlidir”. “Fəth edilməmiş Fransa”nın qalmaqallı təkliflərində Lapina onun lideri Jan-Lyuk Melenşonun təkəbbürlü Makronu aşağılamaq istəyini görür: “Məsələ bundadır ki, prezident Yeni Xalq Cəbhəsinin digər siyasi qüvvələrlə əməkdaşlığını istisna etməyib, lakin onların arasında “Fəth olunmamış Fransa”nın simasında onun ultrasolçuluğunun nümayəndələri olmamalıdır. Melenşonun Yeni Xalq Cəbhəsinin yaradılmasının təşəbbüskarlarından biri olması paradoksaldır. Sosialistlərin və ekoloqların Makron hökumətinə daxil olması Melenşon üçün son dərəcə faydalı olardı. Sonra, 2027-ci ilə qədər növbəti prezident seçkiləri keçirildikdə, Melenşon özünün dediyi kimi, “çürük Beşinci Respublikada” yeganə solçu namizəd olaraq qalacaq”.

Xatırladaq ki, Fransa parlamentinə keçirilən növbədənkənar seçkilərin nəticələrinə görə, solçu Yeni Xalq Cəbhəsi Milli Assambleyadakı 577 yerdən 193-nü əldə edib. İkinci yerdə 168 mandatla “Respublika naminə birlikdə” prezident bloku qərarlaşıb. Marin Le Penin ifrat sağçı Milli Birlik Partiyası 143 mandat qazanıb. Yəni heç bir siyasi qüvvənin parlamentdə mütləq çoxluğu (289 yer) yoxdur. Təəccüblü deyil ki, Fransa istefadan sonra hökumətin vəzifələrini yerinə yetirmə müddətinə görə antirekord vurub. İyul ayında Makron Qabriel Attalın kabinetini yeni tamhüquqlu hökumət formalaşana qədər vəzifəsini davam etdirmək şərti ilə istefaya göndərmişdi. Konstitusiyaya görə, Makron gələn yaya qədər parlamenti buraxa bilməz. Ona görə də analitiklər onun partiyalarla dil tapmaq şansı yüksək olan birini baş nazir təyin edəcəyinə inanırlar. Eyni zamanda, Attal və prezidentə çıxışı olan bir sıra siyasətçilər ona düşərgəsindən olan şəxsi baş nazir təyin etməməyi məsləhət görürlər. Axı bu addım o demək olardı ki, fransızlar dəyişikliyə səs verərkən, Fransada heç nə dəyişməyəcək. Bununla bağlı Lapina Fransada texniki hökumətin təyin olunmasını istisna etmir. Üstəlik, belə presedentlər artıq baş verib. Məsələn, 1970-ci illərin sonunda ölkənin ən yaxşı iqtisadçısı Raymond Barr baş nazir təyin olunanda bu hal qeydə alınıb: “Texniki hökumət o deməkdir ki, nə baş nazir, nə də onun kabinet üzvləri gələcəkdə aparıcı siyasi rollara iddialı olmayacaqlar. Bunlar, sadəcə olaraq, ölkənin mövcud problemlərini həll edəcək ixtisaslı mütəxəssislərdir. Hazırkı vəziyyətin mürəkkəbliyi ondan ibarətdir ki, hər hansı koalisiya yaratmaq son dərəcə çətindir. Bütün partiyaların diqqəti 2027-ci ilə cəmlənib, ona görə də başqa siyasi qüvvələrlə ittifaqda özünü seçicilərin gözündə dəyərsizləşdirmək heç sərfəli deyil”. 

Tahir TAĞIYEV