Belarus hər an Rusiya-Ukrayna savaşına qoşula bilər...

Rusiya-Ukrayna savaşında son baş verənlər yenidən dünyanın xüsusi diqqət mərkəzindədir. Belə görünür ki, Ukrayna savaşın müəyyən hissəsini Rusiya ərazisində keçirməkdə israrlıdır. Bu vəziyyətdə Belarsun da savaşa qatılmaq ehtimalı artıb. Belə ki, elə bu günlərdə Ukrayna dronlarının artıq Belarus ərazisinə daxil olması da müşahidə edilir.

Qeyd edilən xüsusda prezident Aleksandr Lukaşenko Mogilyov vilayətinə səfəri zamanı bildirib ki, Belarusun hava hücumundan müdafiəsi Ukrayna istiqamətindən uçan bir neçə pilotsuz təyyarəni məhv edib. Lukaşenkonun sözlərinə görə, ümumilikdə Belarus məkanında 10-a yaxın hava hədəfi qeydə alınıb. Bundan sonra ölkənin hava hücumundan müdafiə sistemləri tam döyüşə hazır vəziyyətə gətirilib. Bir neçə pilotsuz təyyarə məhv edilib, digərləri isə, Lukaşenkonun sözlərinə görə, Rusiyaya uçub və orada Yaroslavl yaxınlığında vurulub: “Mən başa düşmürəm ki, bu, Ukraynaya niyə lazımdır. Biz bunu başa düşməliyik. Amma biz, dediyim kimi, bunu onlarla dəqiq müəyyən etdik və bu məlumatı onlara çatdırdıq ki, istənilən təxribat cavabsız qalmayacaq”. Ukrayna ordusunun Kursk vilayətində reydini şərh edən Lukaşenko bildirib ki, Ukrayna Silahlı Qüvvələri Rusiya regionunun 30-35 kilometr dərinliyinə qədər irəliləyib.

Öz növbəsində, Belarus Müdafiə Nazirliyinin rəhbəri Viktor Xrenin bildirib ki, Lukaşenko Qomel və Mozır istiqamətlərində qoşun qruplaşmalarını gücləndirməyi əmr edib. Nazirin sözlərinə görə, Ukrayna ilə sərhədə “Polonez” raket sistemləri və “İsgəndər” raket kompleksləri yerləşdirilir. Kiyev bəyan edib ki, belə bir qərar Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin diqqətini yayındırmaq məqsədi daşıyır. Ukrayna Milli Təhlükəsizlik və Müdafiə Şurasının nümayəndəsi Andrey Kovalenko bildirib: “Bu, Putinə kömək etmək və Ukrayna komandanlığının diqqətini bu istiqamətə yönəltmək cəhdidir”.  Belarus tərəfinin bəyanatları avqustun 6-dan Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin hücuma keçdiyi Kursk vilayətində Rusiya və Ukrayna orduları arasında davam edən döyüşlər fonunda səslənib. Bölgədə antiterror əməliyyatı rejimi elan edilib və federal fövqəladə vəziyyət rejimi qüvvədədir. “The Insider” nəşri yazır ki, Ukrayna ordusunun Kurska hücumu Rusiya üçün gözlənilməz olub: “Görmək olar ki, bu hücum Rusiyanın ali rəhbərliyi üçün tamamilə gözlənilməz idi. Yeri gəlmişkən, təkcə Rusiya rəhbərliyi yox, bütün dünya üçün. Belə çıxır ki, Ukrayna Baş Qərargahı bu əməliyyata Qərblə koordinasiya etmədən hazırlaşırmış. Bu da sızma olmaması üçün xüsusi olaraq edilib”. Ukrayna qoşunlarının Kursk vilayətinə daxil olmasından sonra Rusiya qüvvələrinin Ukraynadakı irəliləyişləri dayanıb. Ekspertlər iddia edir ki, Rusiya döyüş strategiyasını dəyişib. Artıq Kreml hücum strategiyasından müdafiə strategiyasına keçib.

Beləliklə, Ukrayna ordusunun avqustun 6-da Kursk vilayətinə hücumunun başlamasından təxminən bir həftə keçir. Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin sərhədi keçməsinin beşinci günündə, avqustun 11-də döyüşlər əsasən Kursk vilayətinin Suca və Korenevski rayonlarında gedirdi. Rusiya Müdafiə Nazirliyinin məlumatına görə, Ukrayna tərəfində 22, 41, 115-ci mexanikləşdirilmiş, 80 və 82-ci hava hücumu briqadaları fəaliyyət göstərir. Rusiya tərəfində - Şimal qoşun qrupunun bir hissəsi olan qoşunlar, Federal Təhlükəsizlik Xidməti bölmələri və ehtiyat qüvvələr vuruşur. Sonuncular arasında Donetsk istiqamətindən 1-ci Donetsk Ordu Korpusunun “Pyatnaşka” briqadasının bir hissəsi də var. Ukrayna qoşunlarının əməliyyatı başlayandan ümumilikdə Kursk vilayətinin sərhədyanı rayonlarından 76 mindən çox insan təxliyə edilib. Qeyd edək ki, Ukrayna Silahlı Qüvvələri bundan əvvəl də Rusiya Federasiyası ərazisində reydlər həyata keçirib, sonuncu reydlər bu ilin martında baş verib. Həmin vaxt Rusiya könüllülərindən ibarət üç silahlı birləşmə Ukraynadan Belqorod və Kursk vilayətlərinin ərazisinə daxil olub. Amma qısa müddətdə oradan çəkiliblər. Bu dəfə isə tamam fərqli proses baş verir. Rusiya ərazisinə əvvəlki reydlər və müdaxilələrə görə məsuliyyəti əsasən Rusiya Könüllülər Korpusu, Rusiya Azadlığı Legionu və Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin tərəfində döyüşən Rusiya Federasiyasından olan könüllülərdən ibarət Sibir batalyonu öz üzərinə götürürdü. Lakin bu dəfə hücumda Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin əsgərləri, yəni könüllülər deyil, Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin ən ağır döyüşlərdə, o cümlədən Baxmutda təcrübə keçmiş təcrübəli əsgərləri iştirak edir.  Şok effektindən və rus qoşunlarının hissələrini başqa yerdən köçürməklə müdafiəni gücləndirməyə məcbur etməkdən başqa, bu cür hərəkətlərin faydası ilə bağlı suallar açıq qalır. Britaniyanın “The Telegraph” qəzeti xatırladır ki, Rusiya təcavüzünə uzun müddət müqavimət göstərdikdən sonra  Ukrayna qüvvələri indi gözlənilməz hücuma keçib və bu, Rusiya ordusu üçün rüsvayçılığa çevrilib. Nəşr yazır ki, Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin Kursk vilayətində əməliyyatı üç əsas məqsəd güdür: Rusiyanın Donbassdakı resurslarını yayındırmaq, Rusiyada nifaq salmaq, həmçinin Kiyevin danışıqlarda potensial mövqelərini yaxşılaşdırmaq. Qəzetin diqqət çəkdiyi əsas sual budur: bundan sonra nə olacaq: “Ukraynanın Kursk bölgəsindəki kəndləri saxlaya bilməyəcəyi bəlli olmasa da, hücum göstərdi ki, Rusiya ərazisinə daxil olmaq Ukraynanın şərqindəki Rusiya istehkamlarını məhv etməkdən daha asandır, ilkin sürətə baxmayaraq, Ukraynanın Kursk bölgəsində irəliləməsi, çox güman, qısa ömürlü ola bilər”. Görünür, ABŞ Kiyevin hərəkətlərindən təşvişə düşüb və Ukraynanın Suca qaz ixrac mərkəzini ələ keçirməsi səbəbindən Avropa qazının qiyməti 2024-cü ilin ən yüksək həddinə yüksəlib. Əsas cəbhə xəttindən insan resurslarının köçürülməsi, eləcə də mülki itkilərlə bağlı daxili tənqidlər Kiyevi geri çəkilməyə inandıra bilər. Rusların Kursk yaxınlığındakı Sumiyə hücumlarını gücləndirmək təhlükəsi  artıq 6 min insanı təxliyə etməyə məcbur edib. Almaniyanın “Frankfurter Allgemeine Zeitung” qəzeti isə yazır: “Ukrayna Silahlı Qüvvələri Kursk bölgəsində irəliləyişləri ilə Rusiya ordusunu pis vəziyyətə salsa da, Ukrayna ölkənin şərqində hələ də böyük problemlərlə üzləşir, bir neçə yerdə rus qoşunları yavaş-yavaş irəliləyir. Lakin şübhəsiz ki, Kursk bölgəsində baş verənlər rus ordusunun şərqdə daha bir mühüm uğur qazandığı bir müddətdən sonra böyük hərbi əməliyyatlar səhnəsində üstünlükdən imtina etməyə məcbur etməyəcək”. 

Nahid SALAYEV