Paşinyan "avqustun 1-dək sözünü dedi" - indi söz Putinindir...
Abutalıb Səmədov: “Bu vəziyyətdə Rusiyanın qəti addımlar atmaqdan başqa yolu yoxdur”
Rusiya Federal Təhlükəsizlik Xidmətinin Sərhəd Xidmətinin nümayəndələri 2024-cü il avqustun 1-dən etibarən “Zvartnots” hava limanını tərk edəcəklər. "İnterfax" xəbər verir ki, bunu Ermənistan baş naziri Nikol Paşinyan deyib.
“Biz Rusiya tərəfini qəbul etdiyimiz qərarla (Rusiya sərhədçilərinin İrəvan aeroportundan çıxarılması – red.) bağlı məlumatlandırmışıq. Məktubda qeyd olunan tarix 1 avqust 2024-cü ildir”, - deyə Paşinyan keçirdiyi mətbuat konfransında bildirib. “Bu, siyasi və ya geosiyasi proses deyil, işgüzar prosesdir. Biz avqustun 1-dən aeroportda müstəqil şəkildə xidmətə başlayacağımızı bildirmişik”, - deyə Paşinyan qeyd edib.
Rusiya Federal Təhlükəsizlik Xidmətinin Sərhəd Xidmətinin nümayəndələri Ermənistan Milli Təhlükəsizlik Xidmətinin Sərhəd Qoşunları ilə birlikdə 1992-ci il tarixli müqavilə əsasında həm də ölkənin Türkiyə və İranla sərhədlərini qoruyur.
Avqustun 1-dək Ermənistanı Rusiya tərəfdən nələr gözləyir?
“Kəskin addımlar atmaq məqamı yetişib”
“Alyans” Strateji Araşdırmalar Mərkəzinin sədri, siyasi ekspert Abutalıb Səmədov “Bakı-Xəbər”ə şərhində “Paşinyan hökuməti Rusiyaya münasibətdə növbəti dəfə yanlış yol tutdu. 2018-ci ildən başlayaraq verilən bəyanatlar, göstərilən davranışlar Ermənistana kifayət qədər problemlər yaratdı. Rusiyanın hesabına əldə etdiyi hər şeyi Ermənistan qısa müddətdə itirdi. Ancaq görünür, bütün bunlar ona dərs olmayıb, eyni xətt davam etdirilir. Rusiyaya ultimatum verilir və müddət qoyulur ki, həmin müddətə qədər “Zvartnots” hava limanını tərk et. Yəni ağıllı dövlət lideri danşıqlar yolunu tutardı, inandırmağa çalışardı, ancaq Paşinyan daim yanlış yol tutur, yanlış davranış sərgiləyir və nəticəsi də göz qabağındadır. 1992-ci il 30 sentyabr müqaviləsinə görə, Ermənistanın xarici sərhədləri Rusiya sərhədçilərinin nəzarətinə verildi. Həmin vaxtdan həm Türkiyə sərhədi, həm İran sərhədi, həm də “Zvartnots” hava limanı Rusiya sərhədçilərinin sərəncamındadır”-deyə bildirdi.
A.Səmədov vurğuladı ki, sözügedən müqavilədə müddət nəzərdə tutulmayıb, müddətsiz olaraq verilib və müqavilədə Rusiya sərhədçilərinin çıxarılması mexanizmi də yoxdur. A.Səmədovun fikrincə, bu səbəbdən təbiidir ki, danışıqlar aparılmalı idi və Rusiyanı mümkün qədər dilə tutub onun sərhədçilərini “Zvartnots” hava limanından çıxarmaq bəlkə də mümkün ola bilərdi. “Ancaq Rusiya da yaxşı başa düşür ki, bu ilk addımdır, amma son deyil, məqsəd bütövülükdə Rusiyanı Ermənistandan çıxarmaqdır. Növbədə İran və Türkiyə sərhədlərində dayanan rus sərhədçiləri var. Ondan sonra da 102-ci hərbi bazanın çıxarılması məsələsi qoyulacaq. Əgər Rusiya Ermənistanın bu tələbunə əməl etsə və sakitcə “Zvartnots” hava limanını tərk etsə, növbəti addımları çox gözləmək lazım gəlməyəcək. Rusiya da bunu anlayır. Bu vəziyyətdə Rusiya hansı addımı ata bilər? Birinci addım Ermənistanın bu tələbinə əhəmiyyət verməmək və hava limanını tərk etməməkdir ki, “çıxmıram” deyib Rusiya bunu edə bilər, işini davam etdirər. İkinci addım iqtisadi sanksiyalardır. Yuxarı Lars keçid məntəqəsini bağlamaq, Ermənistandan Rusiyaya gedən və ötən il öz ailələrinə 4 milyard dollar göndərən erməniləri geri qaytarmaq, bu da Ermənistana çox ciddi problemlər yarada bilər. Ermənistanın xarici ticarət dövriyyəsinin 35 faizdən çoxu Rusiyanın payına düşür. Bu da çox ciddi təzyiq vasitəsidir. Üstəlik, xarici aləmlə Ermənistanın əlaqəsi çox məhduddur. Yalnız İran, Rusiya və Gürcüstan vasitəsilə öz mallarını xaricə çıxara bilir və xaricdən müəyyən məhsullar gətirə bilir. Rusiya yolunun bağlanması Ermənistanı çox ağır duruma sala bilər. Ancaq bu addımların atılması da artıq Rusiya-Ermənistan münasibətlərinin dönüşü olmayan bir yola qədəm qoyması demək olacaq. Rusiya da onu başa düşür ki, artıq Ermənistan ondan uzaqlaşmaq xəttini seçib və hansı addımı atmasından aslı olmayaraq geri qayıtmaq ehtimalı yoxdur. Ağır seçim qarşısındadır. Ancaq digər tərəfdən də, əslinə qalsa, elə bir seçim də yoxdur, məcburi addımlar atılmalıdır. Ermənistana səbrlə yanaşmaq heç bir nəticə vermədi və bu xətti davam etdirmək Rusiyaya heç nə gətirməyəcək. Deməli, kəskin addımlar atmaq məqamı yetişib” - deyə bildirən A.Səmədovun qeyd etdiyinə görə, nəzərə almaq lazımdır ki, Ukraynadakı vəziyyət də hələ ki, Rusiyanın istədiyi kimidir, ABŞ hələlik yardım ayırmayıb və yaxın 10-15 günə, bəlkə də 1 aya elə bir yardımın ayrılma ehtimalı da yoxdur, hətta ayrılsa da o məbləğ elə də ciddi rəqəmi əks etdirməyəcək. “Bu vəziyyətdə Rusiyanın qəti addımlar atmaqdan başqa yolu yoxdur. Həmin addımların da atılmasını ləngitmək Rusiyaya heç nə verməyəcək. Ancaq yenə də gözləyək. Bir şey aydındır, Ermənistan-Rusiya münasibətlərində yeni bir mərhələ başlayıb və bu mərhələdə çox ciddi qərarlar sürətlə verilə bilər. Söhbət hava limanından rus sərhədçilərinin çıxarılması tələbindən sonra Ermənistanın KTMT-ni tərk etməsindən və digər addımların atılmasından gedə bilər” - deyə A.Səmədov bildirdi.
İradə SARIYEVA
