KÖHNƏ VERSİYA            

Qazax-İrəvan qaz kəməri bərpa olunur - ermənilər şübhə edir, Naxçıvan-İrəvan variantı da var...

Image

"Qazprom Armeniya" Azərbaycanda qaz hasilatının həcmini 18,3 milyard kubmetr az göstərib

Artıq Ermənistanda ölkənin enerji təhlükəsizliyi məsələsində Azərbaycanın rolu barədə müzakirələr başlayıb. Belə ki, “Qazprom Armeniya”nın Ermənistanın enerji təhlükəsizliyinə dair keçirdiyi seminarda energetika üzrə ekspert Armen Manvelyan  deyib ki, Qazax-İrəvan qaz kəməri işə salınsa belə, Azərbaycan çətin ki, sırf iqtisadi səbəblərdən Ermənistana qaz nəqlində maraqlı olsun.

"Sputnik Armeniya"nın məqaləsində qeyd edilir ki, ötən il Azərbaycan təxminən 30 milyard kubmetr qaz hasil edib ki, bunun da 22 milyardı Gürcüstan ərazisindən keçən (British Petroleum tərəfindən idarə olunan) Trans-Anadolu Qaz Boru Kəməri (TANAP) vasitəsilə ixrac edilib: "Qazın bir hissəsi Türkiyəyə (ildə 4-6 milyard kubmetr), yerdə qalan 16 milyard kubmetri Yunanıstan və Bolqarıstana, digər hissəsi (8-10 milyard kubmetr) Trans-Adriatik Qaz Boru Kəməri (TAP) ilə İtaliyaya verilir. Azərbaycanın əlavə qaz həcmləri (Ermənistana nəzəri satış üçün) məhduddur: birincisi, özü, neft hasilatı ehtiyacları da daxil olmaqla, təxminən 8 milyard kubmetr qaz istehlak edir. Azərbaycanın buna öz qazı çatmır və onun bir hissəsini Rusiyadan alır (açıq mənbələrə görə, ildə təxminən 1 milyard kubmetr). İkincisi, Azərbaycanın Avropa və Türkiyəyə ixracını ikiqat artırmaq öhdəliyi var".

“Avropa bazarı onlar üçün daha maraqlıdır, çünki orada qiymətlər bahadır. Məsələn, Türkiyəyə min kubmetrini 290-320 dollara satırlar, Ermənistan isə Rusiyadan qazın min kubmetrini 165 dollara alır”, - Manvelyan əlavə edib.

Öz növbəsində, “Qazprom Ermənistan”ın baş direktoru Aşot Akopyan qeyd edib ki, sırf texniki baxımdan Qazax-İrəvanın bərpası tamamilə real işdir. Sovet dövründə Ermənistan qazını bu qaz kəməri ilə alırdı, həmin dövrdə inkişaf etmiş sənaye sayəsində respublika daha çox qaz istehlak edirdi: 80-ci illərin sonu 90-cı illərin əvvəllərində - 6 milyard kubmetrə qədər (indi Rusiya və İrandan idxal edir) qaz idxal edilirdi. Qazax-İrəvan xətti diametri 1000 və 800 mm olan iki borudan ibarətdir və Ermənistan ərazisindən keçən hissə hələ də daxili magistral kəmər kimi istifadə olunur.

"Texniki olaraq boruların yenidən birləşdirilməsi zaman məsələsidir. Bunun üçün yeni texnoloji həllər tələb olunmur. Qalan məsələlər başqa müstəvidə, sırf bazarda həllini tapa bilər”, - “Qazprom Ermənistan”ın rəhbəri əlavə edib.

Sentyabrın ortalarında İrəvanda keçirilən II Dünya Erməni Sammitində çıxış edən Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan Ermənistana qaz nəqli variantını təklif edən Bakının son bəyanatlarını şərh edib. Baş nazir bildirib ki, sülh müqaviləsi imzalanmaq şərti ilə Azərbaycandan qaz idxalı və ya tranzitinin mümkünlüyünü istisna etmir. Eyni zamanda o, Azərbaycandan Naxçıvana və ya Türkiyəyə tranzit qaz kəmərinin Ermənistan ərazisindən keçməsi ssenarisini də istisna etməyə ehtiyac olmadığını bəyan edib.

Xatırladaq ki, Ermənistan Rusiyadan təxminən 2,3 milyard kubmetr (2023-cü ildə - 2 mlrd. 360,4 mln.), İrandan isə 300-400 mln. kubmetr (2023-cü ildə – 370,4 mln.) qaz idxal edir. Rusiyadan gələn qaz ümumi istehlak üçün, İrandan isə istilik elektrik stansiyalarının istismarı üçün istifadə olunur.

Müqaviləyə əsasən, Ermənistanın Rusiyadan qazı 2030-cu ilə qədər olan dövr üçün hər min kubmetrini 165 ABŞ dollarına - sabit qiymətə alması nəzərdə tutulub.

İrandan isə qaz barter yolu ilə İES və digər istilik stansiyalarında istehsal olunan 3 kilovat-saat elektrik enerjisi üçün 1 kubmetr qaz sxeminə əsasən alınır.

Müzakirələr "Qazprom Armeniya" tərəfindən təşkil edildiyindən, burada ekspertlər Rusiyanın Ermənistanın enerji təhlükəsizliyində əvəzedilməz rolunu əsaslandirmağa çalışıblar və bunun üçün bəzi rəqəmləri təhrif ediblər. Ekspertlər bu əsaslandırma zamanı Azərbaycanın imkanlarının məhdudluğunu və Rusiyanın Ermənistana satdığı qazın daha ucuz olduğunu arqument gətirirlər. Birincisi, Rusiya ilə Ermənistan arasında siyasi münasibətlər indiki sürətlə kəskinləşəcəksə, yaxın zamanlarda Rusya Ermənistana nəinki dünya bazarı qiymətinə qaz satacaq, ümumiyyətlə qaz nəqlini dayandıracaq. Baxmayaraq ki, Ermənistanla aralarında 2030-cu ilə qədər sabit qiymətə qaz satışı barədə müqaviləsi var. Heç deməyəcək ki, sizə qaz satmıram, Ermənistana gedən kəmərin öz ərazisindən keçən hissəsində bir təxribat səhnəsi qurulacaq və "texniki səbəblərdən" qaz nəqli uzun müddətə dayandırılacaq. Rusiyanın kurasiyasında olan müxtəlif ölkələrə qarşı bu cür addımları çox tez-tez müşahidə edilir. Bunu Ermənistanda Nikol Paşinyandan tutmuş sıravi vətəndaşa qədər hamı bilir. Ona gorə də Ermənistan Rusiyadan uzaqlaşdıqca özünün enerji təhlükəsizliyi barədə düşünməlidir. Bölgədə isə Azərbaycandan başqa alternativ yoxdur.

İrandan qaz idxalına gəldikdə isə, rəsmi Tehran sanksiyalar altında olduğundan Ermənistana böyük həcmdə qaz sata bilməz. Digər tərəfdən, İrana sanksiyaları elə Ermənistanın inteqrasiya etdiyi Qərb və ABŞ qoyub. Bu səbəbdən Ermənistan İrana qoyulan sanksiyalari pozaraq ondan daha böyük həcmdə qaz ala bilməz. Ermənistanın İrandan aldığı qaz hazırda kiçik həcmdə və barter əsasında olduğundan Qərb ona göz yumur. Düşünülür ki, Ermənistan qaza görə İrana dollar vermir. Yəni texniki, qiymətlər və hasilat imkanları baxımından Ermənistanın enerji təhlükəsizliyinin təminatında Azərbaycanın rolu "Qazprom Armeniya" tərəfindən nə qədər aşaği qiymətləndirilsə də, sülh müqaviləsi bağlandığı təqdirdə enerji təhlükəsizliyi məsələsində Bakı İrəvanın ən etibarli tərəfdaşı ola bilər.

Müzakirələr zamani "Qazprom Armeniya"nın mütəxəssisi bildirir ki, Azərbaycanda ötən il 30 milyard kubmetr qaz hasil edilib. Halbuki, 2023-cü ildə Azərbaycanda 48,3 milyard kubmetr təbii qaz hasil edilib. Qazın 12,9 milyard kubmetri “Azəri-Çıraq-Günəşli”, 26,2 milyard kubmetri “Şahdəniz”, 0,8 milyard kubmetri “Abşeron”,  8,4 milyard kubmetri SOCAR üzrə hasil olunub. 2022-ci ilin müvafiq dövrünə nisbətən 3,2 faiz, yəni 1,5 milyard kubmetr artımla qaz hasil edilib. Yəni müzakirələr zamanı Azərbaycanın qaz hasilati 18,3 milyard kubmetr az göztərilir. Həmin fərqlə Ermənistan kimi 6 ölkənin qaza tələbati ödənilə bilər. Növbəti illərdə isə Azərbaycanın qaz hasilati 60 milyard kubmetrə çata bilər ki, buradan Ermənistana 3-4 milyard kubmetr qazın satılmasi heç bir problem yaratmaz.

İnfrastruktura gəldikdə isə, birincisi, müzakirə olunan Qazax-İrəvan qaz boru kəmərinin bərpası zaman masələsidir, bəlkə də bu kəmər bir necə aya bərpa edilə bilər. Kəmərin illik ötrücülük qabiliyyəti 6 milyon kubmetr, yəni Ermənistanın indi idxal etdiyi illik qaz həcmindən iki dəfə çoxdur.

Digər tərəfdən, İğdır-Naxçıvan qaz kəmərinin təməli ötən ilin sentyabr ayında hər iki ölkənin prezidentləri tərəfindən qoyulub. Qaz kəmərinin tikintisinin qarşıdakı günlərdə tamamlanacağı gözlənilir. Düzdür, bu boru kəmərinin ötürücülük qabiliyyəti ildə 730 milyon kubmetrdir və Naxçıvanın tələbatını təmin etmək üçün nəzərdə tutulub. Amma hazırda Naxçıvan elə bu həcmdə qazı İrandan alır. İrandan alınan qaz həcmini saxlamaqla İğdırdan gələn qazın bir hissəsi də Ermənistana ötrülə bilər. Əgər lazım gəlsə, bu boru xəttinə paralel boru kəməri də çəkilə bilər. Amma fikrimizcə, Qazax-İrəvan boru kəmərinin bərpası kifayətdir, çunki bu kəmər Ermənistanın hazırda aldıği qazdan iki dəfə çox qaz öturmək qabiliyyətinə malikdir.

Azərbaycanın Ermənistana satacaği qazın qiymətinə gəldikdə isə, bunun güzəştli olması üçün İrəvan Bakıya nəsə təklif etməlidir və ya güzəştə getməlidir. O güzəşt və təklifin nədən ibarət olacağı isə bu iki ölkənin imkan və maraqlarından asılı olacaq.

Akif NƏSİRLİ







VİDEO

Suriya azı 4 yerə bölünür... Əsəd "keçi qiymətinə" satılır - David koridoru gerçəkləşə bilər... - VİDEO

Paşinyan Azərbaycanla kiçik müharibə ssenarisi üzərində işləyir... - VİDEO

Konqresmen Pallone Bakıdan qaçdı və ABŞ da “tünd sirkə kimi partladı”... - VİDEO

O hansı prosedurlardır ki, öz alimlərimizə olar, xarici alimlərə olmaz - nazir çox maraqlı məsələ qaldırdı...

Qərbi Azərbaycan konsepsiyası Qlobal forum üzvlərinə paylandı...

Bayden hökuməti son nəfəsində də Azərbaycanın daxili işlərinə müdaxilə etdi...

SON XƏBƏRLƏR

13.12.2024 | 23:10
Rusiya Suriyanın taxılını kəsdi...

13.12.2024 | 22:28
"Azərbaycana qarşı hələ də dezinformasiya siyasəti aparılır" Hikmət Hacıyev

13.12.2024 | 21:44
Sabiq diplomat BAMF-ın beynəlxalq məsələlər üzrə məsləhətçisi seçildi - FOTO

13.12.2024 | 21:18
Suriya erməniləri əslində Paşinyana daha lazım deyil - onları istifadə edib atdılar...

13.12.2024 | 21:02
Paşinyan hələ də “Sovet Ermənistanının xəritəsi” üzərində oynayır, ərazi iddiasını isə yerə qoymur...

13.12.2024 | 20:47
Türkiyə-Ermənistan sərhəd görüşlərinin yeni mərhələsi başladı...

13.12.2024 | 20:32
O hansı prosedurlardır ki, öz alimlərimizə olar, xarici alimlərə olmaz - nazir çox maraqlı məsələ qaldırdı...

13.12.2024 | 20:18
Qərbi azərbaycanlıların qayıdışı dünya gündəminə oturur - Ermənistan əndişə içindədir...

13.12.2024 | 20:04
İran Gürcüstan azərbaycanlıları arasında şübhəli işlər görür...

13.12.2024 | 19:49
Avropa dövlətləri Suriya qaçqınlarını sığınacaq hüququndan məhrum edir...

13.12.2024 | 19:35
14 dekabr - Gürcüstanda silahlı üsyan anonsu verildi... "cinayətə uymayın" əks çağırışlar var...

13.12.2024 | 19:22
Paşinyanın Avropa Birliyi siyasəti başdan-ayağa ziddiyyətlidir, həm də rişxənd obyekti olur...

13.12.2024 | 19:08
Köçəryan, Sarkisyan və Ohanyan müharibə cinayətlərinə görə layiqli cəzalarını ilk növbədə almalıdır...

13.12.2024 | 18:54
Bir saatlıq Makron-İvanişvili telefon danışığının ilginc detalları...

13.12.2024 | 18:40
Qlobal soyqırım forumunda Ermənistanın daha bir cəhdi iflasa uğradı...

13.12.2024 | 18:27
Qərbi Azərbaycan konsepsiyası Qlobal forum üzvlərinə paylandı...

13.12.2024 | 18:14
Yerli istehsal avtobuslar 8 illiyə vergidən azad olunacaq - nə faydası var?..

13.12.2024 | 18:00
Paşinyan Bakının son layihəsinə cavabı Trampa görə(?) gecikdirir...

13.12.2024 | 17:53
"Bakı Sığorta"nın lisenziyası ləğv edildi

13.12.2024 | 17:48
Leyla Əliyeva Kiqali Soyqırımı Memorialını ziyarət etdi - FOTO

13.12.2024 | 17:46
Bayden hökuməti son nəfəsində də Azərbaycanın daxili işlərinə müdaxilə etdi...

13.12.2024 | 17:33
Medvedyev Suriya ordusunun zəifliyini Bəşərin idarəçiliyinin üstünə atdı, "ölkə bölünəcək" dedi...

13.12.2024 | 17:20
Kənd kitabxanaları getdikcə istifadəsiz hala düşür - çıxış yolları...

13.12.2024 | 17:08
Hərbi xidmət müddətinin azaldılması ilə bağlı müzakirələr başladı....

13.12.2024 | 17:01
Xocalının Ballıca kəndinə köç başladı - FOTO/YENİLƏNDİ

13.12.2024 | 16:57
ABŞ və İsrail İranın nüvə obyektlərinə zərbə endirə bilər... Trampdan mesaj - Hər an hər şey ola bilər...

13.12.2024 | 16:51
Heydər Əliyev Fondu “Afrika ölkələrində təhsil və mədəniyyətin inkişafı” layihəsini həyata keçirir - FOTO

13.12.2024 | 16:37
Səfərbərlik Xidməti də ödənişli hərbi xidmətlə bağlı təklifi dəstəklədi...

13.12.2024 | 16:28
Leyla Əliyeva Ruanda Prezidenti ilə görüşdü - FOTO

13.12.2024 | 16:24
Azərbaycanın İrandakı Səfirliyinin konsulluq şöbəsi fəaliyyətini bərpa edir

13.12.2024 | 16:15
Tramp Ukraynanın Rusiyanı ABŞ raketləri ilə vurmasına qarşı çıxdı - qəti əleyhinəyəm...

13.12.2024 | 16:12
Prezident Mülki Prosessual Məcəlləsində dəyişiklik edilməsi barədə qanunu təsdiqlədi

13.12.2024 | 16:11
Azərbaycanla İndoneziya arasında diplomatik və xidməti pasportların sahibləri vizadan azad edildi

13.12.2024 | 16:09
Azərbaycanla Səudiyyə arasında diplomatik və xidməti pasport sahibləri vizadan azad edildi

13.12.2024 | 16:05
Hərbi qulluqçuların xidmətinin son yaş həddi azaldılır

13.12.2024 | 16:03
İnzibati Xətalar Məcəlləsində dəyişiklik edilməsi haqqında qanun təsdiqləndi

13.12.2024 | 15:55
Ağsaqqallar Şurası Eynəddin Məmmədovu təltif etdi - FOTO

13.12.2024 | 15:53
Lerikdə narkokuryer külli miqdarda narkotiklə tutuldu - FOTO

13.12.2024 | 15:37
Azərbaycan SQ-nin ehtiyat şəxsi heyətinin yaradılması ilə bağlı yaş həddi 35-dən 30-a endirilir

13.12.2024 | 15:26
Dinc dövrdə bu vətəndaşlar hərbi xidmətə çağırılmayacaq...

13.12.2024 | 15:16
Bakıda 4 nəfəri aldadıb pullarını ələ keçirən dələduz yaxalandı...

13.12.2024 | 14:37
Avropa İttifaqı dron ordusu yarada bilər...

13.12.2024 | 14:23
Mənzil özəlləşdirmək üçün sənədlərin tələb edilməsi qaydası dəyişir

13.12.2024 | 14:11
ABŞ Gürcüstan rəsmilərinə viza məhdudiyyəti qoydu...

13.12.2024 | 14:10
Göyçayda pirotexniki vasitələr satan şəxs saxlandı

13.12.2024 | 14:00
Tanınmış restoranlar MICHELIN Guide İstanbul, İzmir, Muğla 2025 seçiminə qoşuldu

13.12.2024 | 13:51
Bakıda 15700 manatlıq mənimsəmə - şirkətin soyuducularını satıb pulunu ələ keçirdi

13.12.2024 | 13:28
Bakıda narkokuryerlərə qarşı əməliyyat keçirildi, saxlanılanlar var - FOTO/VİDEO

13.12.2024 | 13:17
Heydər Əliyevin Azərbaycan Respublikasının milli təhlükəsizlik siyəsətinin formalaşmasında və inkişafında rolu

13.12.2024 | 13:13
Müdafiə Nazirliyində daha bir maliyyə xidmət rəisi məsuliyyətə cəlb olundu

13.12.2024 | 13:03
Что стоит за американской любовью к Армении? - ПРЯМАЯ ТРАНСЛЯЦИЯ

13.12.2024 | 12:50
Tramp Avropa ölkələrinin Ukraynaya əsgər göndərməsini istədi, öz əsgərlərini isə göndərmir…

13.12.2024 | 12:47
Ali Məhkəmədən qərar - kommunal borc bu hallarda silinəcək...

13.12.2024 | 11:16
Dələduzluqda şübhəli bilinən 3 nəfər saxlandı

13.12.2024 | 11:03
Sabah Gürcüstanın taleyi həll olunacaq - CANLI

13.12.2024 | 10:54
Hərbi xidmətə çağırış müddətinin yuxarı həddinin 30 yaşa endirilməsi təklif olunur

13.12.2024 | 10:40
Narkotik qəbul edib avtoşluq edən sürücü həbs olundu

13.12.2024 | 10:28
Paşinyan Moskvaya getdi

13.12.2024 | 09:37
ABŞ Ukraynaya yarım milyard dollarlıq yeni yardım paketini açıqladı

13.12.2024 | 09:24
Özəl pensiya fonduna rəsmi start verildi...

13.12.2024 | 08:38
Plastik cərrahlar göbələk kimi qaynayır - Səhiyyənin gözləmə mövqeyi təəccüblüdür...

12.12.2024 | 21:17
Türkiyənin İran və Rusiyaya xəyanəti? - Duqinin sərsəmləmələri...

12.12.2024 | 21:06
Suriya erməniləri niyə Yerevana qaçmaq istəyirlər?..

12.12.2024 | 21:01
Paşinyan Konstitusiyada Müstəqillik bəyannaməsinə istinadın təzə izahını ixtira etdi...

12.12.2024 | 20:46
Fransanın Azərbaycan iqtisadiyyatına investisiyası 1 ildə 77 dəfə artıb - inanılmaz...

12.12.2024 | 20:33
Suriya normallaşmasında Azərbaycanla Türkiyənin birgə vacib işləri var...

12.12.2024 | 20:18
Makron Fransada fövqəladə vəziyyətə hazırlaşır...

12.12.2024 | 20:03
Nazirliyin ali təhsil barədə təkliflərinə bir universitet rektorundan reaksiya yoxdur...

12.12.2024 | 19:49
Ermənilər Messinin Bakıya gəlişindən odlanıblar - "Biz də acığa Ronaldonu İrəvana gətirməliyik"...

12.12.2024 | 19:32
Şəhid şair Teymur Turan - son sorağı Soltanlıdan gəldi...

12.12.2024 | 19:18
Ermənistanın Suriyada terror dayaqları məhv oldu, İrəvan muzdlu dəstələrin köməyini itirdi...

12.12.2024 | 19:04
ABŞ-ın, Rusiyanın, Avropanın Suriya siyasətinə türk faktoru yön verəcək...

12.12.2024 | 18:48
Rusiya Əsədi təslim etməsə, Hmeymim bazası ölkədən çıxarılacaq...

12.12.2024 | 18:34
Əsədin muzdlu qatilləri Qarabağda Ermənistan ordusunun sıralarında...

12.12.2024 | 18:20
Ermənistan Fransa ilə növbəti Müdafiə Əməkdaşlığı proqramını imzaladı...

12.12.2024 | 18:06
Azərbaycan ailəsində braziliyalı dayələrə və aşpazlara üstünlük(?) verilir...

12.12.2024 | 17:53
Roma Papası Korsika xalqının Fransa ilə mübarizəsinə laqeyd qalmamalıdır...

12.12.2024 | 17:40
Dövlət maraqlarının hədəfə alınması ölkənin uğurları ilə bağlıdır...

12.12.2024 | 17:27
Dövlətçiliyin xilası Heydər Əliyevin müvəqqəti atəşkəs qərarından başladı...

12.12.2024 | 17:14
Böyük layihədə dövlətin 2 faiz payının SOCAR-a verilməsi nə deməkdir...

XƏBƏR ARXİVİ

«    Dekabr 2024    »
BeÇaÇCaCŞB
 1
2345678
9101112131415
16171819202122
23242526272829
3031