İsrail Türkiyəni terror təşkilatını maliyyələşdirməkdə açıq ittiham etdi - cavab gözlənilir...
Abutalıb Səmədov: "BMT TŞ-nın Fələstin ərazisində iki dövlətin - İsrail və Fələstin dövlətinin yaradılmasi barədə qərarı hələ də icra edilməyib, dünyanın əsas problemi bundan ibarətdir"
İsrail əsgərləri Suriyada Livan təşkilatı “Hizbullah”ın maliyyə məsələlərinə cavabdeh olan komandirlərindən birini məhv ediblər. Bu barədə İsrail Müdafiə Ordusunun rəsmi nümayəndəsi Daniel Haqari brifinqdə bildirib.
Onun sözlərinə görə, məhvetmə “Hizbullah”ın maliyyələşdirilməsinə qarşı mübarizə tədbirləri çərçivəsində həyata keçirilib. Onun təqdim etdiyi versiyaya görə, təşkilat maliyyələşməni birbaşa İrandan, həmçinin qruplaşmanın Yəmən, Livan, Suriya və Türkiyədə yaratdığı müəssisələrin gəliri hesabına alır. “Bu gün Suriyada daha bir dəqiq zərbə nəticəsində biz onun varisini məhv etdik. Biz “Hizbullah”a yenidən qruplaşmağa və silahlanmağa imkan verməyəcəyik”, – Haqari deyib.
Göründüyü kimi, Türkiyə "Hizbullah"ı maliyyələşdirməkdə ittiham olunur. Bu nə dərəcədə doğru ola bilər və Türkiyə buna cavab verməlidirmi?
Sualımızı cavablandıran siyasi şərhçi Abutalib Səmədov bildirdi ki, "Hizbullah" 1982-83-cü illərdə Livanda yaradılmış siyasi partiyadır: "Baxmayaraq ki, onun hərbiləşdirilmiş qanadı da var. Bir sıra ölkələrdə "Hizbullah" terrorçu təşkilat kimi tanınıb və qadağan olunub. ABŞ-da, Böyük Britaniyada, Kanadada, İsraildə və s. ölkələrdə "Hizbullah" terrorçu təşkilat kimi qadağan edilib. Bu şiə təşkilatıdır, adı dilimizə "Allahın partiyası" kimi tərcümə edilir. "Hizbullah"ın düşməni ABŞ və İsraildir. Təbiidir ki, qüvvələr nisbəti qeyri-bərabər olduğuna görə terrordan yararlanmanı normal qəbul edən bir təşkilatdır. Ancaq nə Rusiya, nə də Türkiyə "Hizbullah"ı terrorçu təşkilat kimi tanıyıb. Üstəlik, "Hizbullah" Livan parlamentində təmsil edilən siyasi partiyadır.
Əsas maliyyə mənbəyi ilk növbədə İran İslam İnqilabının Keşikçiləri Korpusudur (SEPAH). "Hizbullah" İrana sədaqətini dəfələrlə bəyan edib. Müxtəlif dövrlərdə İrandan alınan yardım ildə 100 milyon dollardan 1 milyard dollara qədər olub. Sanksiyaların tətbiq edildiyi dövrlərdə, xüsusilə 2019-cu ildə İran tərəfindən maliyyələşdirmədə problemlər ortaya çıxsa da, İran daim "Hizbullah"ı maliyyələşdirir. Ancaq bu qəbildən olan digər mühüm mənbələr də var. "Hizbullah" İrandan aldıği yardımdan bir qədər də çox narkotik ticarətindən qazanır. Çirkli pulların yuyulmasından təşkilata 100 milyonlarla dollar maliyyə gəlir. Bundan başqa, müxtəlif xeyriyyə fondlarından, muəssisələrdən, iş adamlarından könüllu və ya şantaj yolu ilə vəsaitlər əldə edilir. Siqaret, avtomobil, qiymətli daşlar və s. ticarətindən "Hizbullah" xeyli gəlir əldə edir və çox böyük maliyyə imkanları olan təşkilatdir.
Fikrimizcə, Türkiyənin bir dövlət kimi "Hizbullah"ın maliyyələşdirilməsində iştirakı real deyil. Amma Turkiyədə kifayət qədər azad və müstəqil biznes strukturları var və onlardan kimlərinsə "Hizbullah"a rəğbət göstərməsi tamamilə mümkündür. Nəzərə alsaq ki, "Hizbullah" İsrailə qarşı mübarizə aparan ən böyük təşkilatlardan biridir və İslam dünyasında kifayət qədər nüfuz sahibidir. Bu baxımdan Türkiyədəki müəyyən iş adamlarının ona yardım etməsi tamamilə mümkündür. Bu, Türkiyə dövlətinə qarşı bir ittiham kimi irəli sürülə bilməz. Hesab edirəm ki, Türkiyənin bu cür ittihamlara cavab verməsinə heç bir ehtiyac yoxdur, cavab verilməyəcək də... Bu gün Türkiyənin qarşısında daha ciddi problemlər dayanır. Türkiyə İslam dünyasının liderliyinə iddia edir və İslam dünyasında böyük nüfuzu olan bir dövlətdir. İsrailin son hərəkətlərinə qarşı ən kəskin mövqe qoyan dövlətlərdən biri Türkiyədir.
Yeri gəlmişkən, İsrailin son dövrdə apardığı əməliyyatlara dəstək verən ölkələrin sayı o qədər də çox deyil. İsrailin bu hərəkətlərini yanlış sayan, onu bu əməliyyatları dayandırmağa çağıran ölkələrin sayı kifayət qədərdir. Dünyanın böyük əksəriyyəti Fələstin dövlətinin yaradılması zərurətini dəfələrlə bəyan edib, Fələstin dövlətini 150-yə yaxın dövlət tanıyıb. Fələstin dövlətinin yaranmasına mane olan əsas məsələ İsrailin və Amerikanın tutduğu mövqedir. Bu səbəbdən də BMT TŞ-nın Fələstin ərazisində iki dövlətin - İsrail və Fələstin dövlətinin yaradılmasi barədə qərarı hələ də icra edilməyib. Dünyanın əsas problemi bundan ibarətdir. Bu məsələdə Türkiyə də qəti mövqe tutan ölkələrdən biridir. Hesab edirəm ki, dünyanın əsas problemi Yaxın Şərqdə qan tökülməsini mümkün qədər tez dayandırmaq və BMT TŞ-nın qərarını qısa müddətdə icra etməkdir. Müəyyən ittihamlara gəldikdə isə, bu həmişə olub, bundan sonra da olacaq və onları o qədər də ciddiyə almağa ehtiyac yoxdur. Dünyada ciddiyə alınacaq kifayət qədər problemlər var".
Dəniz NƏSİRLİ
