Ekologiyaya ciddi ziyan 15 illik həbslə nəticələnə bilər - yeni qanundan ehtiyatlı olun....
Elman Cəfərli: “Ətraf mühitin mühafizəsi məsələsində maarifləndirmə, ictimai şüurun yetişməsini gözləmək effekt vermir”
Ekosistemə qəsdən genişmiqyaslı, uzunmüddətli və ciddi zərər vuranlar 10 ildən 15 ilədək azadlıqdan məhrum edilə bilər. Bu, Milli Məclisin oktyabrın 8-də keçirilən plenar iclasında müzakirəyə çıxarılıb. Belə ki, Cinayət Məcəlləsinə “Ekosid” anlayışının əlavə edilməsi və bu cinayəti törədən şəxslərin qanun çərçivəsində məsuliyyətə cəlb olunması təklif edilir.
Dəyişiklik ekosistemə qəsdən genişmiqyaslı, uzunmüddətli və ciddi zərər vuran əməllərin 10 ildən 15 ilədək azadlıqdan məhrumetmə ilə cəzalandırılmasını nəzərdə tutur.
“Ətraf mühitin qorunması tədbirlərini gücləndirmək, daha çəkindirici alətlərdən istifadə etmə günün zərurətinə çevrilib”
Mövzu ilə bağlı fikir bildirən “Yaşıl Dünya” Ekoloji Maarifləndirmə İctimai Birliyinin sədri Elman Cəfərli “Bakı-Xəbər”ə açıqlamasında bildirdi ki, Cinayət Məcəlləsinə yeni maddənin təklif olunması olduqca yerindədir və zəruridir: “Məlumdur ki, BMT Dayanıqlı İnkişaf Məqsədləri ekoloji, sosial və iqtisadi problemlərin həlli üçün hərtərəfli çərçivə təqdim edir. BMT-yə üzv dövlətlər təmiz hava, təhlükəsiz içməli su və sanitariya kimi amilləri sağlamlığın ətraf mühit amilləri kimi tanıyıb. Eyni zamanda, BMT təmiz, sağlam və davamlı ətraf mühiti əsas insan hüququ kimi tanıyır. Lakin qonşu Ermənistan 30 il Azərbaycana qarşı ekoloji cinayətlər törətməklə, BMT-nin Dayanıqlı İnkişaf Məqsədlərinin tamamilə əleyhinə çıxış edir.
Ekoloji cinayətlərlə bağlı müraciətlər edildikdə 1949-cu il Cenevrə konvensiyalarının müddəalarına istinad olunur və ətraf mühitə vurulmuş ziyan müharibə cinayəti kimi qiymətləndirilir. 30 illik işğal dönəmində Ermənistan Respublikası Azərbaycan ərazisində ekoloji terror siyasəti həyata keçirib. Canlı aləm məhv edilib, meşələr yandırılıb, su ehtiyatları: göllər, su anbarları, çaylar çirkləndirilib, yeraltı və yerüstü sərvətlər talanıb, filiz ehtiyatları barbarlıqla istismar edilib. Lakin çox təəssüf ki, Azərbaycan Respublikasının cinayət qanunvericiliyində Ermənistanın təcavüzü və ərazimizin bir hissəsinin işğalı zamanı törədilmiş bir sıra əməllər müstəqil cinayət növləri kimi kriminallaşdırılmayıb və mövcüd cinayət qanunvericiliyi üzrə yalnız digər əməllərin tərkib hissələləri kimi cinayət məsuliyyəti nəzərdə tutulur. Erməni təcavüzkarları tərəfindən bəzi hallarda ətraf mühitə qarşı talama: qızıl, mis və digər əlvan metal yataqlarının istismarı və məhv etmə: qiymətli və nadir ağac növlərindən ibarət meşələrin, əkin sahələrinin məhv edilməsi kimi əməllərin yalnız müharibə cinayətləri çərçivəsində tövsif bu əməllərin törədilmə niyyətini və ziyan dairəsini tam əks etdirmir. Amma bir nüansı da unutmayaq ki, ekosiud təkcə müharibə dövründə törədilmir. Ekoloji cinayətlər dinc dövrdə də davam edir. Məsələn, bir sıra transsərhəd çaylarımız hələ də Ermənistanın hasilat sənayesinin çirkli sularının kollektoru “funksiyası”nı yerinə yetirir. Fikrimcə, bu maddə qəbul edilərsə ekoloji cinayətlərin sayında azalma tendensiyası müşahidə ediləcək. Ümumiyyətlə, təcrübə göstərir ki, ətraf mühitin mühafizəsi məsələsində maarifləndirmə, ictimai şüurun yetişməsini gözləmək effekt vermir. Qlobal iqlim dəyişikliyi o həddə çatıb ki, artıq vaxt gözləmir. Ətraf mühitin qorunması tədbirlərini gücləndirmək, daha çəkindirici alətlərdən istifadə etmə günün zərurətinə çevrilib”.
Günel CƏLİLOVA
