Söz azadlığına dövlət dəstəyi - büdcə ayırmaları 10 faiz artırıldı...
Hələ bir neçə il öncədən ölkədə mediaya dövlət dəstəyi istiqanətində tədbirlər həyata keçirilir. 1998-ci ildə ölkədə senzura ləğv edildi. 1999-cu ildə yeni media qanunu qəbul edildi. 2001-ci ildə Mətbuat və İnformasiya Nazirliyi ləğv edildi, əvəzində mediaya özünütənzimləmə statusu verildi.
Qəzetlərin 2001-ci il dekabrın 31-dək olan “Azərbaycan” nəşriyyatına olan 398 min manat məbləğində borcunun dövlət büdcəsindən ayrılan maliyyə vəsaiti hesabına ödənilməsi, 2005-ci, 2010-cu, 2015-ci illərdə Azərbaycan milli mətbuatının yaranmasının 130, 135, 140 illik yubileylərinin dövlət səviyyəsində qeyd edilməsi, yubiley münasibətilə Azərbaycanda qabaqcıl mətbuat işçilərinin təltif olunması, fəxri adların verilməsi, eləcə də kütləvi informasiya vasitələrinə maliyyə yardımının göstərilməsi, mətbuat işçilərinin mənzil şəraitinin yaxşılaşdırılması və evlə təminatı jurnalistlərin gərgin əməyinə dövlətin yüksək qiymət verdiyinin göstəricisidir. Nəhayət, 2003-cü ildə ildə medianın özünütənzimləmə qurumu olan Mətbuat Şurası yaradıldı.
Prezident İlham Əliyevin 2008-ci il 31 iyul tarixli “Azərbaycan Respublikasında kütləvi informasiya vasitələrinə birdəfəlik maliyyə yardımı göstərilməsi haqqında”, eləcə də “Azərbaycan Respublikasında kütləvi informasiya vasitələrinin inkişafına dövlət dəstəyi konsepsiyasının təsdiq edilməsi haqqında” sərəncamları dövlətin mətbuata göstərdiyi diqqət və qayğının davamlı, sistemli xarakter daşıdığının sübutudur. Bu gün ölkədə MEDİA-nın fəaliyyəti də medianın inkişafının dəstəklənməsi istiqamətində növbəti addımdır. ümumiyyətlə, mediaya dövlət dəstəyi siyasəti, eyni zamanda, bu sahənin bazarın təsirlərindən zəruri müdafiəsinin təşkili üzrə effektiv mexanizmdir. Prezident İlham Əliyevin “Azərbaycan Respublikasının Vergi Məcəlləsində dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanunu”nu təsdiqləməsi isə mexanizmin işlək olduğunu bir daha sübuta yetirir. Digər tərəfdən, ötən il qəbul edilmiş “Media haqqında” Qanunun 4-cü maddəsində medianın inkişafının təşviqi və media subyektlərinin fəaliyyətinin stimullaşdırılması tələbinin nəzərə alınması, əsas götürülməsi rəhbər tutulur. Vergi Məcəlləsinə dəyişiklik həmin qanuna uyğun olaraq həyata keçirilməkdədir ki, bu isə eyni zamanda media qanunvericiliyinin işləkliliyi baxımından vacibdir. Ölkə başısının qərarı ilə medianın vergilərdən azad edilməsi son illərdəki media islahatlarının məntiqi davamıdır.
Dəstək 2023-cü ilin təsdiq olunmuş proqnozu ilə müqayisədə 11,2 % çoxdur
Prezident İlham Əliyev mətbuat orqanlarının vergilərdən azad edilməsi ilə bağlı Milli Məclisin qəbul etdiyi Vergi Məcəlləsinə dəyişiklikləri təsdiqləyib.
Eləcə də Prezident Vergi Məcəlləsinin qüvvəyə minməsi ilə bağlı öz fərmanında dəyişiklik edib. İmzalanan sənədlərə əsasən, media subyektlərinin (kütləvi informasiyanın dərc olunması və yayımlanması olan fiziki (jurnalistlər istisna olmaqla) və ya hüquqi şəxslərin) öz fəaliyyətləri nəticəsində əldə etdikləri gəlirlər, o cümlədən reklam gəlirləri, habelə onlara Medianın İnkişafı Agentliyi tərəfindən verilən maddi yardımlar gəlir vergisindən, mənfəət vergisindən və sadələşdirilmiş vergidən azad edilib.
Qeyd edək ki, azadolmalar 2023-cü il yanvarın 1-dən tətbiq edilməklə 3 il müddətində qüvvədə olacaq. Ölkə başçısının media subyektləri ilə bağlı fərmanı media qurumlarının rəhbərləri tərəfindən çox müsbət qarşılanıb.
2024-cü ildə Azərbaycanda kütləvi informasiya vasitələrinin, o cümlədən “Azərbaycan Televiziya və Radio Verilişləri” QSC-nin (AzTV), İctimai Televiziya və Radio Yayımları Şirkətinin, “Mir” Dövlətlərarası Teleradio Şirkəti Azərbaycan Milli Nümayəndəliyinin fəaliyyətinin təmin olunması məqsədilə 64,9 milyon manat maliyyə yardımı (subsidiya) nəzərdə tutulur.
Bu barədə Maliyyə Nazirliyinə istinadən xəbər verir. Məlumata görə, bu, 2023-cü ilin təsdiq olunmuş proqnozu ilə müqayisədə 11,2 % çoxdur. Artım əsasən AzTV-nin vergi öhdəlikləri üzrə xərclərlə bağlıdır.
Daha çox resurs medianın əlində qalacaq ki…
Bu, bütövlükdə ölkədə keçirilən media islahatları və eyni zamanda mediaya tətbiq edilən güzəşt paketlərinin tərkib hissəsidir. Üç llik zaman kəsiyində faktiki olaraq medianın tamamilə vergidən azad edilməsi, mediaya ayrılan yardımların artması, reklamlar və digər istiqamətlərdən əldə olunan gəlirlərin daha səmərəli xərclənməsinə zəmin yaradacaq. Zəmin yaradacaq dedikdə, daha çox resurs medianın əlində qalacaq ki, bu da faktiki olaraq bir sıra layihələrin həyata keçirilməsində vacib şərtlərdən biridir. Çünki müasir dövrdə maliyyə resursları olmadan, medianın qarşısında duran problemlərin həlli, media subyektlərinin ayaqda durması üçün maliyyə ehtiyatlarına ehtiyac var. Bəlli olduğu kimi indiyədək tətbiq olunan güzəştlərin arasında digər güzəştlər də var. Həmçinin çap mediasının, kağız məmulatlarının, çap materiallarının ƏDV-dən azad edilməsi ilə bağlı qanunvericiliyə dəyişiklilər edilib. Bu da çox vacib şərtlərdən biri hesab edilir. Bu aspektdən də tətbiq edilən güzəştlər, maliyyə yardımlarının artırılması Azərbaycan mediası üçün zamanla daha geniş imkanlar yaradacaq və bütövlükdə həyata keçirilən islahatlar prosesinin sürətlənməsinə imkan verəcək.
Məhəmmədəli QƏRİBLİ
Yazı Azərbaycan Respublikasının Medianın İnkişafı Agentliyinin maliyyə dəstəyilə çap olunur.
