KÖHNƏ VERSİYA            

Azərbaycanın demoqrafik həyatında narahatlıq yaradan təzahürlər var...

Image

Azərbaycanda demoqrafik durumla bağlı son illərdə ekspertlər tərəfindən həyəcan təbili çalınır. Məsələ burasındadır ki, ölkədə doğulanların sayı azalır. Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatına görə, cari ilin ilk yarımilində Ədliyyə Nazirliyinin rayon (şəhər) qeydiyyat şöbələri tərəfindən 41608 doğulan körpə qeydə alınıb. Ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə əhalinin hər 1000 nəfərinə bu göstərici azalaraq 11,1-dən 9,8-ə düşüb.

Nətcələr yeni tədris ilində də özünü göstərir. Məktəbəqədər və Ümumi Təhsil üzrə Dövlət Agentliyinin açıqlamasına görə, 2024-2025-ci tədris ili üzrə I sinfə 132 min 261 uşaq qəbul olunub. Bu, ötən ilin göstəriciləri ilə müqayisədə azdır. Elm və Təhsil Nazirliyinin məlumatına görə, 2023-2024-cü tədris ilində ölkənin ümumtəhsil məktəblərinin I sinfinə 137 min 862 uşaq qəbul olmuşdu. Statistika göstərir ki, ildən-ilə ölkədə şagirdlərin sayında azalma var. 2022-2023-cü tədris ilində 151 min 560 uşaq I sinfə qəbul olunubsa, 2019-2020-ci tədris ilində bu rəqəm 159 min 644 nəfər təşkil etmişdi. Beləliklə, beş il ərzində I sinfə gedən məktəblilərin sayı 27 min azalıb. Ötən ilin sonunda Məktəbəqədər və Ümumi Təhsil üzrə Dövlət Agentliyinin direktoru Eşqi Bağırov da bildirmişdi ki, region məktəblərində şagird sayının azalması hiss olunur: “Bu, müəllimlərin müraciətlərində, eləcə də şagird yerdəyişmələrində müşahidə edilir. Kənd məktəblərində şagird sayının azalması ölkə üzrə doğum saylarındakı nisbətin aşağı düşməsi ilə müşahidə olunur”. Bir neçə il əvvəl elm və təhsil naziri Emin Əmrullayev də I sinfə gedən şagirdlərin sayının azalmasını demoqrafik məsələlərlə izah etmişdi. Milli Məclisin VI çağırış deputatı Ceyhun Məmmədov “Turan”a bildirib ki, şagirdlərin sayında azalma çox aktual məsələdir və onun üzərinə düşmək lazımdır: “Müvafiq proqramlar qəbul olunmalıdır və ciddi addımlar atılmalıdır. Bu istiqamətdə maarifləndirməyə də çox ciddi ehtiyac var”. O vurğulayır ki, əvvəlki dövrdə ailələrdə beş-altı uşaq olubsa, bu gün ailələr iki və ya hətta bir övlada üstünlük verirlər: “Bu da cəmiyyətimizdə bir aktual problem kimi özünü göstərir”. Deputatın sözlərinə görə, səbəblərdən biri boşanmalardır: “Digər səbəb gənclərin artıq nikaha o qədər də meyl göstərməmələridir. Onlar düşünür ki, ailə qurub məsuliyyət götürməkdənsə, qurmamaq daha yaxşıdır. Bu da ciddi bir amildir və biz bunu nəzərdən keçirməliyik, çünki gənclərin bu yanaşması gələcəkdə bizə çətinliklər yaradacaq”. Təhsil eksperti Nabatəli Qulamoğlu “Azadlıq” radiosuna bildirib ki, həyat inkişaf etdikcə insanın tələbatları çoxalır: “Bunun üçün də ailəyə gəlir lazımdır. Əgər ailə bunu əldə edə bilmirsə, övlad planlaşdırmasını ixtisara salır. Çoxuşaqlılıq valideynlər üçün qayğıdır və onlar bu qayğının öhdəsindən gələ bilmir. Buna görə də uşaqların sayı, paralel də şagirdlərin sayı azalır”. Ekspertin fikrincə, şagirdlərin sayının azalması təkcə demoqrafik deyil, həm də sosial prosesdir: “Sosial mühitlə ayaqlaşmaq arzuları həyata keçmədiyi üçün valideynlər belə planlaşdırma aparırlar. İndi uşağı məktəbə göndərmək üçün çoxlu maddi vəsait lazımdır. Ailədə üç-dörd uşaq varsa, bu, artıq ciddi qayğıya çevrilir. Ona görə də valideynlər istəyir ki, uşaqları az olsun, qayğıları da azalsın. Getdikcə bu tendensiya davam edəcək”. N.Qulamoğlu hesab edir ki, bu tendensiyanın qarşısını almaq üçün Azərbaycanda maddi nemətlərin bolluğu olmalıdır.

Uşaqlarla bağlı xüsusi diqqət cəlb edən daha bir məsələ isə gender bərabərsizliyinin davam etməsidir. Selektiv abortların yaratdığı fəsadlar indi özünü daha aydın göstərir. Oğlanlar bioloji normadan daha çox doğulduğu halda, qızlar az doğulur ki, bu da selektiv abortun nəticəsidir. Bütün bunlar uzunmüddətli planda Azərbaycanda demoqrafik vəziyyətə mənfi təsir göstərə bilər. Şübhə yoxdur ki, doğum sayının azalması, əhalinin yaş tərkibinin dəyişməsi, yəni yaşlı əhali sayının gənc əhalinin sayına nisbətən artması, eyni zamanda kişilərin sayının qadınlardan çox olması kimi ciddi problemlər ortaya çıxa bilər. Demoqrafiya sahəsində olan ekspertlərin fikrincə, Azərbaycanda tədricən təbii artım azalacaq və gələcəkdə hətta problemə də çevriləcək. O da faktdır ki, insanlar mədəni-psixoloji dəyişikliklər nəticəsində ailə institutuna əvvəlki kimi yanaşmırlar. Çünki 90-cı illərin əvvəllərində insanların gəliri bundan aşağı olsa da, demoqrafik artım müşahidə edilirdi. Amma indi durum fərqlidir. Indiki halda tək və ikiuşaqlı ailələrin çoxalma səbəblərindən biri insanların şəxsi inkişaflarının daha ön plana çəkilməsidir. Xüsusilə də qadının cəmiyyətdə rolunun, təhsil və karyeraya marağın artması ailə planlaşdırılması, doğuşların sayının tənzimlənməsi məqamına bilavasitə təsir göstərən səbəblərdəndir. Bununla yanaşı, uşaq doğulduqdan sonra onun sağlam və savadlı vətəndaş kimi boya-başa çatdırılması üçün ailənin müvafiq maliyyə-iqtisadi, sosial dayanıqlığının olması tələb olunur. Daha dəqiq desək, ailələrin sabitliyi, ailədaxili münasibətlərin dayanıqlılığının artırılmasında sosial-psixoloji səbəblərlə yanaşı, maddi və sosial-iqtisadi amillər də həlledici rola malikdir. Hesab edilir ki, qeyd olunan məqamlara artıq xüsusi diqqət edilməsinin əhəmiyyəti böyükdür.

Samirə SƏFƏROVA







VİDEO

Pezeşkian Şahin Mustafayevlə görüşdə səhv etdi, ermənilər isə səhvdən yapışdı... - VİDEO

Türk dövlətlərinin vahid xəritə qərarı Rusiyada təşvişə səbəb oldu... - VİDEO

Paşinyanın yarımçıq saziş təklifi Rusiyada da sərt tənqid edildi - Bu, demaqogiyadır, özünü aldatmaqdır - VİDEO

İlham Əliyev əsaslı tənqid etdi - Türk dövlətlərinə nə qədər pul lazımdır?..

Türk dünyası dövlətlərinin bankları birləşdirilir...

“Nəbadə, arxamca ağlayasınız” - Qərbi azərbaycanlı Şuşa şəhidi İlqar Ramazanlının anası...

SON XƏBƏRLƏR

12.11.2024 | 23:44
Birinci xanım Mehriban Əliyeva COP29-dan görüntülər paylaşdı - VİDEO

12.11.2024 | 23:33
Kərim Vəliyev MDB Müdafiə Nazirləri Şurasının növbəti iclasında iştirak edib

12.11.2024 | 23:08
COP29-un Liderlər Sammitinin açılışında iştirak edən nümayəndə heyətlərinin şərəfinə ziyafət verilib - FOTO

12.11.2024 | 21:48
COP29-un Liderlər Sammitinin açılış mərasimində iştirak edən dövlət və hökumət başçılarının şərəfinə ziyafət verilib - FOTO

12.11.2024 | 21:03
"Biz fərəhlənirik ki, Cənubi Qafqazda, Mərkəzi Asiyada və daha geniş regionda ilk COP konfransı məhz Azərbaycanda keçirilir" - Mehriban Əliyeva

12.11.2024 | 20:54
Beynəlxalq Məhkəmə Ermənistanın etirazlarını rədd etdi - Azərbaycanın iddiasına baxılacaq...

12.11.2024 | 20:41
COP29-da birinci xanımların iştirakı ilə “Gənclər iqlim fəaliyyətlərinin ön cəbhəsində” mövzusunda konfrans keçirildi - FOTO

12.11.2024 | 20:38
COP29 Liderlər Sammiti açılış mərasimindən sonra işini birinci plenar iclasla davam etdirib

12.11.2024 | 20:07
Qırğızıstan COP29-da qlobal birliyə və iqlimin maliyyələşdirilməsinin artırılmasına çağırdı

12.11.2024 | 20:06
Azərbaycan, Çin və ABŞ istixana qazlarına həsr olunmuş plenar iclas keçirdi - FOTO

12.11.2024 | 19:25
"Bir vaxtlar özünü az qala böyük hesab edən Makron bu gün haradadır?" – Lukaşenko

12.11.2024 | 19:08
"İqlim dəyişmələrinin zərərlərinin qlobal iqtisadiyyata 38 trilyon dollara başa gələcəyi proqnozlaşdırılır" - BƏƏ-nin XİN müavini

12.11.2024 | 19:05
Bakıda COP29-un Liderlər Sammitinin açılış mərasimi keçirildi - FOTO/VİDEO/YENİLƏNDİ

12.11.2024 | 18:58
Konstitusiyamız milli maraqlarımızın real ifadəsidir

12.11.2024 | 18:56
Faiq Ələkbərli “Orta çağ Türk fəlsəfəsi və Yusif Xas Hacıbin “Qutadqu bilik” Kıtabı” mövzusunda məruzə edib

12.11.2024 | 18:42
COP29 çərçivəsində Fransanın müstəmləkəçiliyinə qarşı etiraz aksiyası keçirildi - FOTO

12.11.2024 | 18:20
"Fransa iqlimlə bağlı Paris Sazişinə riayət etmir" - Qvadelupanın Azadlıq Uğrunda Xalq Birliyinin üzvü

12.11.2024 | 18:20
Prezident İlham Əliyev Edi Rama ilə görüşdü - FOTO/YENİLƏNDİ

12.11.2024 | 18:15
Prezident Britaniyanın Baş naziri ilə görüşdü - FOTO/YENİLƏNDİ

12.11.2024 | 18:07
"İtki və Zərərlərə Cavab Fondu artıq maliyyə vəsaitlərini paylamağa hazırdır" - COP29-un Prezidenti

12.11.2024 | 18:00
BMT Baş katibi ölkələri yeni iqlim maliyyəsi hədəfi barədə razılığa gəlməyə çağırdı

12.11.2024 | 17:47
COP29 çərçivəsində SOCAR-la “İtalgas” şirkəti arasında Saziş imzalandı

12.11.2024 | 17:28
"Qazaxıstan COP29-un keçirilməsində Azərbaycanı fəal dəstəkləyir" - Zülfiyyə Süleymenova

12.11.2024 | 17:27
“The Guardian” yenə sərsəmlədi – bu dəfə də erməni dilində “yazır”...

12.11.2024 | 17:14
Prezident İlham Əliyev Çex Respublikasının Baş naziri ilə görüşüb - FOTO/YENİLƏNDİ

12.11.2024 | 17:03
Prezident İlham Əliyev Andjey Duda ilə görüşdü - FOTO/YENİLƏNDİ

12.11.2024 | 17:02
COP29-da Norveçin dərin dəniz hasilatına və balina ovuna qarşı etiraz aksiyası keçirildi

12.11.2024 | 17:00
Prezident İlham Əliyev Müqəddəs Taxt-Tacın Dövlət katibi ilə görüşüb - FOTO/YENİLƏNDİ

12.11.2024 | 16:44
COP29 çərçivəsində beynəlxalq mülki aviasiya ilə bağlı tədbir keçirilib

12.11.2024 | 16:41
"Avropaya ekoloji təmiz enerjinin tədarükü üzrə Saziş imzalayacağıq" - Şavkat Mirziyoyev

12.11.2024 | 16:28
Türkiyə COP31-ə ev sahibliyi etmək üçün namizədliyini elan etdi

12.11.2024 | 16:15
Qazaxıstandan Azərbaycanın Xəzərlə bağlı təşəbbüsünə dəstək - Tokayev açıqladı...

12.11.2024 | 15:55
"Qlobal iqlim böhranı ilə bağlı mövqedə əsaslı dəyişiklik baş verib" - Saymon Stil

12.11.2024 | 15:48
"COP29 Azərbaycan üçün sonsuz imkanlar aça bilər" - Emin Ağalarov

12.11.2024 | 15:45
Prezident İlham Əliyev Ərdoğanla görüşdü - FOTO/YENİLƏNDİ

12.11.2024 | 15:30
Prezident İlham Əliyev Qana Prezidenti ilə görüşüb - FOTO/YENİLƏNDİ

12.11.2024 | 15:10
"Yaşıl" dəhlizə Mərkəzi Asiya ölkələrinin cəlb edilməsi vacibdir" - Gürcü nazir

12.11.2024 | 15:03
Prezident İlham Əliyev Küveytin Vəliəhdi ilə görüşdü - FOTO/YENİLƏNDİ

12.11.2024 | 14:50
Prezident İlham Əliyev İordaniya Haşimilər Krallığının Vəliəhdi ilə görüşüb - FOTO/YENİLƏNDİ

12.11.2024 | 14:44
"COP29-un vacib və dialoqu asanlaşdıra biləcək şəkildə təşkil edildiyini gördük" - Baydenin köməkçisi

12.11.2024 | 14:43
Prezident İlham Əliyev İspaniya Hökumətinin Sədri ilə görüşdü - FOTO/YENİLƏNDİ

12.11.2024 | 14:35
Nazirdən pensiyaların gecikdirilməsi iddialarına reaksiya - "...ayın sonunu gözləmədən ödəyirik"

12.11.2024 | 14:18
Ceyhun Bayramovdan Ermənistanın COP29-a qatılmaması ilə bağlı açıqlama...

12.11.2024 | 14:15
Prezident İlham Əliyev FIFA-nın prezidenti ilə görüşüb - FOTO

12.11.2024 | 14:05
XİN rəhbəri: "İlin sonunadək sülh sazişinin imzalanması Ermənistan tərəfindən asılıdır"

12.11.2024 | 13:44
Bu ölkələr Bakını boş əllə tərk etməməlidirlər - BMT Baş katibindən MESAJ

12.11.2024 | 13:38
Dünya Bakıda toplaşıb və biz dünyaya deyirik ki, “Azərbaycana xoş gəlmisiniz!” - Prezidentdən AÇIQLAMA

12.11.2024 | 13:36
Əli Əsədov dövlət və hökümət başçıları ilə bir sıra görüşlər keçirib

12.11.2024 | 13:23
“Şəfəq” Günəş Elektrik Stansiyasının təməlqoyma mərasimi keçirildi

12.11.2024 | 13:12
COP29 çərçivəsində Nazirlər dialoqu keçirildi

12.11.2024 | 13:10
BAMF COP29-da İqlim Böhranına qarşı QHT-lərin rolu mövzusunda müzakirə təşkil edib

12.11.2024 | 13:00
Prezident COP29-un açılış mərasimində Azərbaycana qarşı ittihamlardan danışdı

12.11.2024 | 12:55
COP29 çərçivəsində Mədəniyyət Nazirlərinin 2-ci Yüksək Səviyyəli Görüşü keçiriləcək

12.11.2024 | 12:45
"Azərbaycan COP29-a ev sahibliyi edən ölkə seçildikdən sonra biz hədəfə çevrildik" - Prezident

12.11.2024 | 12:36
Prezident İlham Əliyev: "BMT Təhlükəsizlik Şurasının otuz il kağız üzərində qalan qətnamələrinin tələblərini öz gücümüzlə icra etdik"

12.11.2024 | 12:30
İlon Maskın komitəsi Trampın seçki kampaniyasına 200 milyon dollar xərcləyib

12.11.2024 | 12:26
"Qara dənizin dibi ilə enerji kabelinin texniki əsaslandırma işləri bu yaxınlarda bitəcək" - Prezident

12.11.2024 | 12:05
Prezident: "Azərbaycanın başladığı meqalayihələr Avrasiyada enerji və daşımalar yollarını dəyişib"

12.11.2024 | 12:00
"Azərbaycanın COP29-a ev sahibliyi etməsi bizim fəal rolumuzun beynəlxalq arenada qiymətləndirilməsi deməkdir" - Prezident

12.11.2024 | 11:38
"COP29-un ilk günü Azərbaycan üçün qalibiyyətlə başa çatdı" - “Financial Times”

12.11.2024 | 11:06
Mehriban Əliyeva Konstitusiya Günü münasibətilə paylaşım edib - FOTO

12.11.2024 | 10:30
Türkiyəli məşhur modelyer hava limanında saxlanıldı

12.11.2024 | 10:05
Rostovda dəhşətli yanğın - 6 nəfər ölüb

12.11.2024 | 10:00
"Ermənistan bu kimi hallardan istifadə edərək yalnız özünün birtərəfli təbliğatına çalışır" - Prezidentin köməkçisi

12.11.2024 | 09:20
Klublararası dünya çempionatının püşkü bu şəhərdə atılacaq

12.11.2024 | 09:15
“RTS” kanalı COP29-un ilk gününü geniş işıqlandırıb

12.11.2024 | 09:06
COP29-da iddialı iqlim hədəfləri üçün səy göstərəcəyik - Britaniyadan AÇIQLAMA

12.11.2024 | 09:00
Ruanda Prezidenti Bakıya gəlib

11.11.2024 | 23:40
Ərdoğan Bakıya gəldi... - FOTO

11.11.2024 | 22:30
Ağ Ev rəsmən etiraf etdi - Rusiyaya qarşı sanksiyalar səmərəsiz olub...

11.11.2024 | 22:18
Qırğız, Tacikistan və Özbəkistan prezidentləri COP29-da iştirak üçün Azərbaycana gəlib - FOTO

11.11.2024 | 22:06
Yeniyetmə taekvondoçularımız iki qızıl, iki gümüş, bir bürünc medal qazandılar

11.11.2024 | 21:08
COP29 gündəliyi təsdiq edildi

11.11.2024 | 20:56
Xəzər sahilində görüntülənən “nəhəng canlı” ilə bağlı əsl həqiqət ortaya çıxdı... - FOTO

11.11.2024 | 20:19
Ukrayna kəşfiyyatı Rusiya helikopterini qaçırması üçün pilota 600-750 min dollar təklif etdi...

11.11.2024 | 19:59
"Azərbaycan COP29-u yüksək səviyyədə təşkil edib" - Baydenin müşaviri

11.11.2024 | 19:33
"Sənan başqa cür həlak olsaydı mən dəli olardım..." - Şəhid Sənan Hüseynovun anası Alidə xanım

11.11.2024 | 19:25
Binəli Yıldırım da COP29-da iştirak edəcək...

11.11.2024 | 19:19
Viktor Orban Bakıya gəldi

11.11.2024 | 18:43
Leyla və Arzu Əliyevlar Dəniz Növlərinin Beynəlxalq Müdafiəsi layihəsinin təqdimatında... - FOTO

XƏBƏR ARXİVİ

«    Noyabr 2024    »
BeÇaÇCaCŞB
 123
45678910
11121314151617
18192021222324
252627282930