Gürcüstan prezidenti dünyadan "xəbərsiz" and içdi...
Yola salınan il çoxsaylı geosiyasi, geoiqtisadi kataklizmlərlə də yadda qaldı. Onların bəzilərinin təsiri gələn il ərzində də özünü göstərəcək. Bu xüsusda Ukrayna münaqişəsi yenə ön planda gəlir. Ukrayna müharibəsi qlobal münaqişəyə çevrilib. Ekspertlər qeyd edir ki, savaş Qərbi mövcud dünya düzənini sorğulayan dövlətlərin yaranmaqda olan blokuna qarşı qoyur.
Ukraynadakı müharibəni çözümə yaxınlaşdıra biləcək amil Ağ Evdə baş verəcək dəyişiklikdir. Yeni prezident Donald Tramp hələ də Rusiya ilə Ukrayna arasında sülh razılaşmasına vasitəçilik etməyə hazır olduğunu deyir. Ekspertlər bildirir ki, Rusiya prezidenti Vladimir Putinin münaqişəni bitirməyə razılığı iki başlıca amildən asılı olacaq: Birincisi, ölkəsinin iqtisadi durumunun uzunmüddətli savaşı sürdürməyə yol verə bilməyəcəyini Rusiya prezidentinin anlamasıdır. İkincisi isə, Putinin Ukraynaya hərbi basqıdan siyasi təsir və destabilizasiya yoluna keçməyə hazır olmasıdır. Belə sülh altında Ukraynanın gələcəyi Qərb tərəfdaşlarının güvənlik təminatlarından və Ukrayna cəmiyyətinin Rusiyanın sabitliyi pozmaq cəhdlərinə - məsələn, gələcək prezident seçkiləri zamanı dezinformasiya axınına, - dirəniş gücündən asılı olacaq. Ancaq Putin savaşı sürdürmək üçün yetərli resursu olduğunu düşünsə, münaqişə, heç sözsüz, 2025-ci ildə və hətta ondan sonra da davam edəcək. Ancaq Britaniyanın "Financial Times" qəzeti yazır ki, Donald Tramp Ukraynaya təhlükəsizlik zəmanəti vermədən onu sülh sazişi bağlamağa məcbur edə bilər. Məqalədə deyilir ki, nizamlanma ABŞ, Rusiya və Çin arasında böyük sövdələşmə formasında baş tutacaq. Razılaşmanın şərtlərinə görə, ABŞ-ın bir sıra təsir dairələrindən imtina edəcəyi iddia edilib. “Berliner Zeitung” qəzeti yazıb ki, Ukraynadakı münaqişənin həlli ilə bağlı danışıqlar Rusiya və ABŞ arasında aparılmalıdır. Nəşrin məlumatına görə, kritik məsələlər ikitərəfli qaydada müzakirə olunacaq.
Ukrayna ilə yanaşı, dünya siyasətinə Cənubi Qafqaz prosesləri də təsir etməkdə davam edəcək. Hələ bir il öncə Ermənistanla Azərbaycan arasında sülh çox yaxın görünürdü. Hər iki tərəf saziş imzalamağa, az qala, hazır olduğunu dilə gətirmişdi. Əsas məsələlərin çoxunda razılığa gəlinmişdi. İndi məsələ, demək olar, İərəvanın günahı üzündən eyni nöqtədədir. Ermənistanla Azərbaycan hələ də sülh sazişinin bəzi məqamlarını dartışır. Bununla yanaşı, Qafqazda diqqət Gürcüstana yönəlib. Oktyabrda keçirilən parlament seçkilərinin həlledici olacağı əvvəldən gözlənilirdi. Ancaq seçkidən sonra meydana gələn böhran heç kimin gözləmədiyi qədər təhlükəli vəziyyət yaradıb. Müxalifət və etirazçılar seçkinin nəticələrini qəbul etməkdən boyun qaçırırlar. Onlar nəticələrin qeyri-legitim olduğunu deyirlər. Hökumətin etirazları yatırmaq üsulu artıq Gürcüstanın postsovet dövründəki ən sərt tədbirlər kimi tarixə düşüb. Dekabrın 29-da prezidentlik müddəti başa çatan Salome Zurabişvili postu tərk etmək istəməsə də sonda mövqeyini dəyişməli oldu. Onun hökumətlə toqquşmasının nəticəsi ağır ola bilərdi. Ənənəvi olaraq, Gürcüstanın əsas tərəfdaşları olan ABŞ və Avropa gücləri ilə münasibətlər pisləşməyə davam edir. Hazırda istər hökumət, istərsə müxalifət və etirazçılar güzəştə getmək niyyətində olmadığından hər hansı proqnoz vermək çətindir, ancaq bir ildən sonra Gürcüstan siyasəti indi olduğundan çox fərqli görünəcək. Dekabrın 29-da Gürcüstanın yeni prezidenti Mixail Kavelaşvilinin andiçmə mərasimi keçirilib. Gürcüstan parlamentinin binasında keçirilən mərasimdə Gürcüstanın baş naziri, nazirlər, parlamentin sədri və deputatlar, Mərkəzi Seçki Komissiyasının sədri və üzvləri, 300 nəfərlik Seçici Kollegiyasının üzvləri iştirak ediblər. Mərasimə, həmçinin "Hakim Gürcü Arzusu-Demokratik Gürcüstan" Partiyasının qurucusu və fəxri sədri Bidzina İvanişvili, partiyanın sədri İrakli Qaribaşvili, Baş katib Kaxa Kaladze və digər rəsmi şəxslər, ictimaiyyət nümayəndələri qatılıblar. Yeni prezidentin andiçmə mərasiminə xarici ölkələrdən qonaqlar, eləcə də Tiflisdə akkreditasiya olunmuş diplomatik korpusun nümayəndələri dəvət olunmayıb. Gürcüstanın baş nazirinin birinci müavini, iqtisadiyyat və davamlı inkişaf naziri Levan Davitaşvili isə qeyd edir ki, ölkə müstəqil inkişafını dvam etdirəcək: “Gürcüstana qarşı tətbiq edilən sanksiyalar ölkə iqtisadiyyatına investisiyaların cəlb edilməsinə mənfi təsir göstərsə də, ABŞ ilə münasibətlərin yenidən qurulması səbəbindən vəziyyət dəyişə bilər”. Onun sözlərinə görə, Qərblə münasibətlərin pisləşməsi fonunda ABŞ və Avropa ölkələrində hökumət üzvlərinə və ayrı-ayrı məmurlara qarşı şəxsi sanksiyalar tətbiq edilir: “Bundan əlavə, Avropa Komissiyası diplomatik pasportlardan istifadə edən Gürcüstan vətəndaşlarının Aİ-yə girişinin qadağan edilməsini tövsiyə edib. Təbii ki, sanksiyalar mənfi təsir göstərəcək, amma eyni zamanda düşünürəm ki, sonradan münasibətlərimiz keyfiyyətcə daha yüksək səviyyəyə qalxacaq”. O qeyd edib ki, Qərb Gürcüstanın hazırkı hakimiyyətini demokratiyadan geri çəkilməkdə, anti-Qərb ritorikasında və konspirasiya nəzəriyyələrinin yayılmasında ittiham edir: “Bu ittihamların heç bir əsası yoxdur. Gürcüstan demokratik yolla inkişaf edir və Avrointeqrasiyanı lazımi səviyyədə davam etdirir”.
Samirə SƏFƏROVA
