Təyyarə qəzasına görə Azərbaycana nə qədər kompensasiya ödəniləcək?..
Namizəd Səfərov: "Rusiya məsuliyyəti üzərinə götürubsə, kompensasiyanın həcmi sadalanan qaydalara və dövlətlərarası münasibətlərə uyğun olaraq ödəniləcək"
Artıq AZAL-a məxsus "Embraer 190" təyyarəsinin Çeçenistan üzərində Rusiya HHM sistemleri tərəfindən vurulduğunu Rusiya tərəfi etiraf etdi və rəsmi Moskva Azərbaycandan üzr istədi. Bunun ardınca Rusiya tərəfi təyyarə qəzasında həlak olanların ailələrinə, yaralananlara və zərərçəkmiş AZAL şirkətinə təzminat ödəməlidir.
Maraqlıdir, Rusiya həlak olmuş sərnisinlərin ailələrinə, zərərcəkmiş sərnişinlərə və AZAL-a nə qədər kompensasiya ödəməlidir?
Əslində dünyada son zamanlar təyyarə qəzalarının sayının artmasına görə təzminat prosesini tənzimləyən bəzi beynəlxalq hüquqi prosedur qaydalar formalaşdırılıb. Həmin proseduru həyata keçirmək üçün hətta şərti valyuta vahidi də müəyyən edilib. Həmin valyuta vahidi beynəlxalq maliyyə bazarlarının təsiri altında üzən məzənnə ilə tənzimlənir. Yəni bu valyuta sabit deyil.
Belə ki, Xüsusi Borcalma Hüququ (Special Drawing Right) - SDR adlanan bu şərti valyutanı hər iki dövlət - həm Rusiya, həm də Azərbaycan qəbul edib. Ona görə də bütün prosedurlar Beynəlxalq Mülki Aviasiya qaydalarına uyğun olaraq SDR valyuta vahidi əsasında həyata keçrilməlidir. Bu qaydalara gorə, qəzaya uğrayan təyyarədə həlak olan sərnişinlərin hər birinin varisinə məsuliyyəti üzərinə götürən tərəf 250 min SDR təzminat ödəməlidir. Qəza baş verən gün Azərbaycan Mərkəzi Bankının məzənnəsinə görə 1SDR 2.22 manata bərabər olub. Bu hesabla Rusiya həlak olmuş hər bir sərnişin üçün 554 min 250 AZN, və yaxud 326.662 dollar təzminat ödəməlidir.
Nəzərə alsaq ki, təyyarə qəzasında 38 nəfər həlak olub, onda Rusiya yalnız həlak olmuş sərnisinlərin ailələrinə üst-üstə 21.061.500 (iyirmi bir milyon altmış bir min beş yüz) manat təzminat ödəməlidir.
AZAL-a təzminatın ödənilməsinə gəldikdə isə, "Embraer 190" təyyarəsinin indiki bazar qiyməti 16 milyon 800 min dollardır. Eyni zamanda, şirkət mənəvi təzminat da tələb edə bilər.
Məsələ ilə bağlı vəkil Namizəd Səfərov baki-xeber.com-a açıqlamasında bildirdi ki, təyyarə qəzasında həlak olanlara və yaralılara görə təzminatların verilməsi əsasən özəl sığorta şirkətləri tərəfindən həyata keçirilir: "Çunki aviaşirkət sərnişinlərin hər birini sığortalayıb.
Bununla yanaşı, həm də Beynəlxalq Mülki Aviasiya qaydalari mövcuddur. Bu qaydalar qəzada hansısa dövlətin və ya başqa şirkətin günahı olduqda tətbiq edilir. Amma qəza ilə bağlı məsuliyyəti üzərinə göturən tərəf dövlət olursa, bu halda adətən hökumət səxavət göstərir. Məsələn, yadımdadır ki, Kanada təyyarəsi Amerikada qəzaya uğrayanda ABŞ hökuməti həlak olanların ailələrinə bir milyon, yaralananlara isə 500 min dollar təzminat ödədi. Aviaşirkətə isə qəzaya uğrayan təyyarəyə görə 150 milyon dollar - hava laynerinin bazar qiyməti həcmində təzminat ödədi.
Hazırda Rusiya məsuliyyəti üzərinə götürubsə, kompensasiyanın həcmi sadalanan qaydalara və dövlətlərarası münasibətlərə uyğun olaraq ödəniləcək.
Əgər Rusiya bundan imtina etsə, həlak olanların vərəsələri, zərərçəkənlər və AZAL məhkəmə qaydasinda Rusiyadan təzminat tələb edə bilər".
Akif NƏSİRLİ
