ABŞ bir tərəfdən sülh istəyir, digər tərəfdən Ermənistanı silahlandırır...
Məlum olduğu kimi, bu günlərdə Amerika Birləşmiş Ştatlarının dövlət katibi Entoni Blinken Azərbaycan prezidenti İlham Əliyevə zəng edib. Blinken Ermənistanla Azərbaycan arasında davamlı sülhün əldə olunmasının vacibliyini vurğulayaraq, ölkəsinin bu məqsədə nail olunması üçün bundan sonra da səylərini əsirgəməyəcəyini bildirib.
O, Ermənistanla Azərbaycan arasında dövlət sərhədinin delimitasiyası üzrə komissiyaların birgə fəaliyyəti haqqında Əsasnamənin bu il avqustun 30-da imzalanmasını müsbət addım kimi qiymətləndirib.
Regionda artıq sülhün mövcud olduğunu deyən prezident İlham Əliyev vurğulayıb ki, məhz Azərbaycanın səyləri nəticəsində bölgəmizdə ədalətə və beynəlxalq hüquqa əsaslanan yeni reallıqlar və status-kvo yaranıb. Dövlət başçısı Ermənistanla Azərbaycan arasında sülh müqaviləsinin təşəbbüskarının da məhz ölkəmiz olduğunu qeyd edərək, bu müqavilənin imzalanması üçün Ermənistanın öz Konstitusiyası və digər qanunverici aktları əsasında Azərbaycana qarşı olan ərazi iddialarına son qoymasının, həmçinin keçmişin qalığı olan ATƏT-in Minsk qrupu və onunla bağlı olan bütün təsisatların fəaliyyətinə son qoyulmasının vacibliyini vurğulayıb. Sərhədlərin delimitasiyası məsələsinə toxunan prezident İlham Əliyev ikitərəfli proses çərçivəsində əldə olunmuş müsbət nəticələri qeyd edib və Əsasnamə əsasında bu prosesin aparılacağını bildirib. Telefon danışığı zamanı Azərbaycan ilə ABŞ arasında ikitərəfli münasibətlərə dair fikir mübadiləsi aparılıb. ABŞ Dövlət Departamentinin sözçüsü Metyu Miller bildirib ki, dövlət katibi ilə prezident regional və ikitərəfli əməkdaşlığı müzakirə ediblər. Miller Nyu-Yorkda BMT Baş Assambleyası çərçivəsində xarici işlər nazirlərinin görüşü ilə bağlı planlara dair suala cavabında deyib: “Biz həmişə Azərbaycan və Ermənistan xarici işlər nazirlərini bir araya gətirmək imkanlarını nəzərdən keçiririk. Biz davamlı və layiqli sülh razılaşmasını əldə etməsi istiqamətində hər iki ölkəni dəstəkləməkdə davam edirik. Tərəflər sülh sazişinin yekunlaşması ilə bağlı əhəmiyyətli irəliləyiş əldə ediblər. Biz bacardığımız bütün istiqamətlərdə, o cümlədən əgər bu kömək edərsə, görüşlərin təşkili ilə bağlı dəstəyimizə sadiqiq”. ABŞ Dövlət Departamentinin məlumatına görə, ötən həftə dövlət katibi E.Blinken Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyana zəng vurmuşdu. Açıqlamaya görə, orada o, Ermənistanla Azərbaycan arasında möhkəm və layiqli sülhün vacibliyini təsdiqləyib.
Xatırladaq ki, 2020-ci il 44 günlük savaşdan sonra Azərbaycan və Ermənistan arasında sülh danışıqları artıq dörd ildir davam edir. Danışıqlar ayrılıqda həm ABŞ-ın dəstəklədiyi Avropa İttifaqının, həm Rusiyanın vasitəçiliyi və həm də birbaşa aparılsa da, hələlik, tərəflər arasında sülh sazişi imzalanmayıb. Hərçənd, Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev bu yaxınlarda bildirdi ki, sülh müqaviləsi layihəsi 80 faiz razılaşdırılıb. Ermənistan baş naziri Nikol Paşinyan da öz növbəsində layihədə 13 maddənin razılaşdırıldığından bəhs edib. Üstəlik, o əlavə edib ki, preambula tam razılaşdırılıb. Bir müddət öncə də o, razılaşdırılmış bəndlər üzrə sənədi imzalamağı, qalan bəndləri isə sonra razılaşdırmağı təklif etmişdi. Amma təbii ki, Azərbaycan yarımçıq sülhün əleyhinədir. Eyni zamanda görünən odur ki, ABŞ sülh prosesinin tezləşməsində maraqlıdır. Hesab edilir ki, Blinkenin Azərbaycan prezidentinə zənginin əsas məramı, məqsədi vasitəçilik missiyasını üzərinə götürmək və bu proseslərdə iştirak etməkdən ibarətdir. Təəssüf doğuran hal odur ki, bu addımı atan ABŞ regionun silahlanmasına qarşı çıxmır. Vaşinqton Ermənistanın bir sıra Avropa və NATO dövlətindən hərbi texnika almasına reaksiya vermir. Birmənalı şəkildə həm status-kvonu saxlamağa çalışır, eyni zamanda özünün sülh vasitəçisi kimi təqdim edir. Düzdür, Azərbaycan regionun lider dövləti olaraq prosesləri diqqətlə izləyir. Regionda yaranan hərbi-siyasi konfiqurasiyaya və əməliyyat şəraitinə tam şəkildə nəzarət edən dövlət kimi Azərbaycan bu bölgədə ssenarinin istənilən inkişaf tendensiyasına hazırdır. Bunların arxasında Azərbaycanın Vətən müharibəsi və antiterror tədbirləri ilə yaratdığı siyasi reallıq dayanır. Bununla yanaşı, Azərbaycan ATƏT-in Minsk qrupu adlı qeyri-işlək, iflasa uğramış institutun buraxılması ilə bağlı addımın atılmalı olduğunu vurğulayıb. ABŞ həmsədr ölkələrdəndir. Faktiki olaraq, Minsk qrupu fəaliyyət göstərmir, onun işinə de-yure son qoyulmalıdır. Bu institutun fəaliyyəti ilə bağlı görüntü yaratmaq istəyən qüvvələr, əslində, keçmiş münaqişənin mövcud olduğunu göstərməyə çalışırlar. Azərbaycan da haqlı olaraq Minsk qrupunun tamamilə dayandırılması mövqeyindən çıxış edir. ABŞ sülh üçün bu istiqamətdə də addım atmalıdır. Sülh təklifi ilə çıxış edən, beş baza prinsipi irəli sürən tərəf Azərbaycandır. Bunu da ABŞ nəzərə almalıdır. Onu da qeyd edək ki, ABŞ-nin patronajlığında Qərb qütbünün Azərbaycanla Ermənistan arasında yekun sülhün əldə olunması prosesində mövqeyi birmənalı olmayıb. Bu mənada Ermənistanın yenidən silahlandırılması, yaxud Zəngəzura Qərb ölkələrinin, ən əsası ABŞ hərbi qüvvələrinin cəmləşdirilməsi, revanşizm naminə bu ölkəyə yeni texnologiyalar vəd edilməsi özlüyündə bölgəyə yaxşı heç nə vəd etmir.
Ramil QULİYEV
