Kitabsevərlər üçün bənzərsiz təcrübə: Kitab sərgisindən reportaj
Deyirlər ki, kitablar insanların ən yaxın dostudur. Biz də bu gün ən yaxın dostlarımızı ziyarətə gedirik. Bəli, yolumuz Məhəmməd Füzulinin 530 illik yubileyinə həsr olunmuş 10-cu Beynəlxalq Kitab Sərgisinədir. Sərgiyə gediş-gəlişin təşkili üçün ayrılmış xüsusi avtobusların olduğu ünvana çatırıq. Bu zaman bir neçə avtobus bizi qarşılayır və onlardan hərəkətə hazır vəziyyətdə olanında əyləşirik. Bir az gözlədikdən sonra yola qoyuluruq. Yol boyu ötən illərdə baş tutan kitab sərgisindən, orada yaşadığımız təəssüratlardan və hazırkı sərgi ilə bağlı öndüşüncələrimizi bir-birimizlə bölüşürük. Beləcə, zamanın necə keçdiyini bilmədən məkana-Baku Ekspo Mərkəzinə çatırıq. Buraya yaxınlaşan kimi əlində kitablarla mərkəzdən çıxan, sərgiyə çatmaq üçün tələsən kitabsevərləri görürük. Bu qədər kitabsevəri bir arada görmək insana çox xoş təəssürat bağışlayır. Kitab sərgisinə olan maraq hər kəsdə bayram ab-havası yaradırdı.
Expo Mərkəzin qarşısında hündür, işıqlı afişa diqqət çəkirdi. Afişada sərgi ilə bağlı əsas məlumatlar yer alırdı. Yoxlanışdan keçdikdən sonra Expo Mərkəzə daxil oluruq. Bizi ilk olaraq "Yaşıl dünya naminə həmrəy olaq!" şüarı ilə hazırlanmış stend qarşılayır. Stenddə ekologiyanın müdafiəsi ilə bağlı məlumatlar, simvolik əşyalar öz əksini tapırdı. Daha sonra müxtəlif rəngarəng və incəliklə işlənmiş rəsm əsərləri ilə qarşılaşırıq. Həmçinin girişdə "Füyuzat" jurnalının kiçik stendi ilə də tanış oluruq. Burada isə iki məlumatlandırıcı lövhə və "Füyuzat" - ın müxtəlif sayıları nümayiş etdirilirdi. Hər kəsin növbə gözləyərək şəkil çəkdirdiyi qırmızı xalça və lentlərlə bəzədilmiş Bakı Beynəlxalq Kitab Sərgisi lövhəsinin də qarşısından keçərək əsas zala daxil oluruq. Amma sanki, başqa zala deyil, başqa aləmə keçid edirik. Zalda sayısız-hesabsız stend, yüzlərlə kitab və hər yaşdan kitabsevər var. Hər kəs stendlərin qarşısında kitablarla maraqlanır, burada yazarlar və satıcılar ilə kitablar haqqında söhbət edirlər. İlk diqqətimizi çəkən, Məhəmməd Füzulinin şəkli və əsərləri ilə bəzədilən, üzərində Ümumilli lider Heydər Əliyevin "Füzuli mənim tarixim, Füzuli mənim mənliyimdir" şüarı yazılan stend olur və bu şüar isə öz sözünü deyir. Növbəti dayanacağımız Əqli Mülkiyyət Agentliyinin tabeliyində olan Respublika Elmi-Texniki Kitabxanasının stendi olur. Stendlərdə kitabxananın "Nadir nüsxələr" fonduna aid qədim, tarixi kitablar nümayiş olunur. Kitabxananın nümayəndə heyətindən Amaliya Qəmbərova stenddəki kitablar haqqında danışarkən qeyd edir ki, Respublika Elmi-Texniki Kitabxanası bu il sərgiyə daha çox memarlıq mövzusunda kitablar gətirib: "Bu il sərgidə əsasən tarixi memarlıq mövzusunda kitablar nümayiş etdiririk. Amma bildiyimiz kimi, 2024-cü il "Yaşıl dünya naminə həmrəylik" ilidir və biz onunla bağlı olaraq ekologiya mövzusunda da kitablar gətirmişik. Bu kitablar Əqli Mülkiyyət Agentliyinin İdarə Heyətinin sədri Kamran İmanov tərəfindən 2023-2024-cü ildə nəşr olunublar. Həmçinin biz bu kitabları ziyarətçilərə də hədiyyə edirik".
Amalya Qənbərova kitabxananın tarixindən də söz açır və əlavə edir: "Kitabxanamız 1920-1930-cu illərdə Azneftin tərkibində yaranıb. Ona görə də, bizim fondumuzun əsası neft fondudur.Ən qədim kitabımız Neftin geologiyası ilə bağlıdır və 1885-ci ilə aiddir. Ümumiyyətlə, elm və texnikanın istənilən sahəsinə dair bizim həm qədim, həm də müasir kitablarımız var".
Kitabxananın kitabları ilə tanış olduqdan sonra sərgini gəzməyə davam edirik. Uzaqdan çox fərqli bir stend diqqətimizi çəkir və biz ona sarı gedirik. Bizi "DODO" qəzetinin baş redaktoru, araşdırmaçı İradə Məlikova qarşılayır. Stendin diqqətimizi çəkməsinin səbəbi isə buradakı kitabların Talış dilində yazılması və talış xalqına, adət-ənənələrinə aid əşyaların, "Zerən çörəyi"-nin də nümayiş etdirilməsi idi. Söhbət əsnasında İradə xanım sadəcə talış dilində yox, Azərbaycanda yaşayan 15 xalqın dilində kitabları olduğunu bildirir: "Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının qərarı ilə çıxan kitablarımız var. Bu kitablarda avar, buduk, xınalıq, ingloy, kürd, ləzgi, talış, tat, udi, saxur və rutul dillərində Azərbaycanda yaşayan xalqların əfsanə, rəvayət və nağılları öz əksini tapır. "Talış xalqının folkloru", "Toy və yas adət-ənənələri" , " Şəkili lüğət" və s. kitablarımız da oxuculara nümayiş etdirilir".
Həmsöhbətimiz bildirir ki, o həm də baş redaktor olaraq fəaliyyət göstərir: "DODO" qəzeti Talış dilində dərc olunan ictimai qəzetdir. Qəzetdə Azərbaycan dilində də məqalələr dərc olunur. Qezeti öz maliyyə hesabıma dərc edirəm. Hətta qəzetin paylanmasını da şəxsən özüm edirəm. Qəzet Lənkəran,Astara,Lerik,Masallı və Biləsuvara çatdırılır".
Həmçinin İradə xanım həvəskar bəstəkar və skripka ifaçısıdır. İradə xanımla xoş söhbətimizdən sonra yan stendə nəzər yetiririk. Burada Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin və Braziliya Yazarlar Klubunun üzvü Rüstəm Mirzəyev ilə tarixçi, elmlər namizədi Fərhad Mehdini görürük. Onlar kitabların hər biri haqqında bizi məlumatlandırırlar. Xüsusilə də Rüstəm bəy "Ağ qızılın lənəti", 2 hissəli kitab olan "Poчему" (Niyə?) və "Qızıl Şar" kimi bir sıra kitablar, orada bəhs olunanlar haqqında bizə bəhs edir. Ardınca Fərhad bəy stenddə yer alan bir sıra kitablar və özünün müəllifi olduğu "Günəşə açılan doqquz pəncərə" adlı macəra xarakterli tarixi-fəlsəfi romanı barədə bizə danışır. Stenddən ayrılan zaman isə Rüstəm bəylə Fərhad bəy şəxsi imzaları ilə bizə bu kitablardan hədiyyə edirlər. Bu bizim üçün çox gözəl və xoş təəssürat idi!
Daha sonra isə sərgidə görmədiyimiz stendləri gəzməyə davam edir və bu zaman müxtəlif ölkələrin stendləri ilə qarşılaşırıq. Qətər stendinin önündən keçərkən kitablara göz gəzdiririk. Kitablar, əsasən, Qətərin tarixi ilə bağlıdır. Ancaq fərqli mövzularda kitablara da rast gəlirik. Ardınca isə, qardaş ölkə Türkiyənin stendinə yaxınlaşırıq. Stenddə bir qrup şəxsin təqdim olunan kitablar və müxtəlif nəşrlərlə bağlı maraqlı söhbətlərinə də şahid oluruq. Belə ki, burada Evliya Çələbi, Katib Çələbi kimi yazıçıların əsərlərinə,uşaq ədəbiyyatına və tarixi əsərlərə rast gəlirik. Türkiyə stendlərində gəzərkən türk kitabsevər Şeyma Asker ilə tanış olduruq. Şeyma xanım bildirir ki, artıq 4 ildir sərgidə iştirak edir: "Bu il fərqli ölkələrin stendləri çoxdur. Qətər, Uman və başqa ölkələrin səfirliklərinin stendlərinə rast gəlirik. Həmçinin bu il əvvəlki illərdən daha çox yayımçı var və artıq 4-cü gəlişimdir. Hər il yayımçı sayı artıq bu da Azərbaycan yayımçılığı üçün müsbət bir hadisədir. Keçən il 3-4 kitabı olan yayımçının bu il 10-15 kitabı var".
Həmsöhbətimiz qeyd edir ki, Azərbaycan uşaq yayımçılığı da inkişaf edib: "Bu il sərgidə uşaq yayım evlərinin də sayı artıb. Demək olar ki, hər stenddə uşaq kitablarına rast gəlmək olur. Əvvəl daha çox dərs kitabları üstünlük təşkil edirdi. İndi isə hekayə kitabları,ədəbiyyatlar daha çoxdur".
Şeyma Asker bu ilki kitab sərgisinin əvvəlki illərdən fərqli olduğunu da əlavə edir: "Öncədən universitet, dərnək stendləri üstünlük təşkil edirdi. Bu il isə kitab yayım evlərinin, yazıçıların kitab stendlərinə daha çox rast gəlirik. Bu da bizi sevindirir".
Eləcə də o, hər il Türkiyədən sərgiyə qatıldığını söyləyərək, növbəti illərdə də iştirak etmək istədiyini bildirir. Digər stendlərə doğru irəliləyirik. Bu zaman bir andaca yaxın stenddən gözəl bir musiqi sədasını duyuruq və onun izi ilə gedirik. Qarşılaşdığımız mənzərə isə bizi özünə heyran edir. Stenddə 3 şəxs var. Onlardan biri kitab satışından məsuliyyətli olaraq onların alışı-satışı ilə maraqlanır, digəri sehrli barmaqlarla gitaranın simlərinə toxunur və ikinci şəxs isə simlərin sədasını izləyərək mahnı oxuyur. Orada toplaşan insanlardan da bir qismi kitablarla maraqlanır, yarı qismi musiqini dinləyir. Bu çox gözəldir! Ona görə də buradan ayrılmaq da çətindir, lakin biz artıq sərgidən gedən sonuncu marşrutun ayrılma saatına yaxınlaşırıq. Tələsirdik. Biz artıq stendlərdən yavaş-yavaş kənarlaşırıq. Beləcə, oradan ayrılaraq, sərgidən yola çıxan xüsusi avtobusda əyləşirik. Biraz keçdikdən sonra sərgidən bizə hədiyyə edilən imzalı kitablardan birini açırıq. Kitabda qeyd olunur: "Aytac və Saida xanıma müəllifdən, hörmətlə"
Bakı Dövlət Universiteti Jurnalistika fakültəsinin tələbələri Aytac Kərimova, Saida Ramazanova
