KÖHNƏ VERSİYA            

Azərbaycanda çirkli pulların yuyulmasının hansı üsulları var...

Image

Rəşad Həsənov: “Çirkli pulların yuyulması həm birjalarda yeni alətlər vasitəsilə, həm eyni zamanda sosial şəbəkələr üzərindən  həyata keçirilir” 

“Hazırda Azərbaycan banklarında xarici valyutanın, o cümlədən ABŞ dollarının alışı onun satışını üstələyir”. Bunu Azərbaycan Mərkəzi Bankının sədri (AMB) Taleh Kazımov keçirdiyi mətbuat konfransında bildirib. "Bunun səbəbləri əhalinin milli valyuta etibarının və vətəndaşlarının manatla gəlirinin artmasıdır", - deyə o qeyd edib.

Bununla belə, sədr deyib ki, banklarda xarici valyutanın satışına qoyulmuş 20 min manatlıq illik limit qalır və bu, çirkli pulların yuyulmasının qarşısını almaq üçündür.

Qeyd edək ki, təkcə bizim ölkədə deyil, bütün dünyada çirkli pulların yuyulması kimi problem var və dövlət qurumları, beynəlxalq təşkilatlar nə qədər mübarizə aparsalar da bu neqativ prosesin qarşısını tam almaq olmur. 

Çirkli pulların yuyulması anlayışına gəlincə, ekspertlərin verdiyi bilgiyə görə, çirkli pulların yuyulması qanunsuz  yolla əldə edilmiş maliyyə vəsaitlərinin "gizli iqtisadiyyat"dan rəsmi iqtisadiyyata keçirilməsi və onlardan sonrakı mərhələdə açıq şəkildə istifadə edilməsi prosesidir. Prosesin rəsmi adı "cinayət yolu ilə əldə edilmiş pul vəsaitlərinin və ya mülkiyyətin leqllaşdırılması"dır.

Birincisi, il ərzində vətəndaşa 20 min manatdan  artıq pulun satılmaması çirkli pulların yuyulmasının qarşısının alınmasında nə dərəcədə öz effektini verə bilir? 

Düzdür, bu, Mərkəzi Bankın çirkli pulların yuyulmasına qarşı tətbiq etdiyi bir üsuldur. Amma buna baxmayaraq, hər halda belə cinayətlər var. Azərbaycanda çirkli pulların yuyulmasında hansı mexanizmlərdən, üsullarından istifadə olunur? Deyək ki, banklarda dolların satışına məhdudiyyət qoyuldu, bu da alındı. Amma başqa üsullardan da istifadə edilməmiş deyil.  Hansı formalarda çirkli pulların yuyulması hallarına rast gəlinir? Bunun hansı formaları yayğındır? 

Ekspertlər qeyd edir ki, həm dünyada, həm də Azərbaycanda çirkli pulların yuyulması halları baş verir, amma təbii olaraq bu aşkar yox, gizli aparılır. Ekspertlərin sözlərinə görə, Azərbaycan Mərkəzi Bankının və başqa qurumların bu hala qarşı mübarizəsinə baxmayaraq çirkli pulların yuyulması prosesinin qarşısı tam alınmayıb, məsələn, bank yolu ilə bu pulları xaricə çıxarmaq imkanları məhdud olsa da, ölkə içində digər alternativ üsullar tapılıb. Deyilənə görə, bu sahədə hər kəs öz bildiyi kimi edir və çirkli pulların yuyulasında öz üsullarından istifadə edir. Ekspertlərə görə, çirkli pulların yuyulması prosesində bir çox üsullardan istifadə edilir.

Mütəxəssislər qeyd edir ki, vaxtilə şou-biznes sahəsi çirkli pulların yuyulmasında daha çox kara gəlirdi, amma indi daha çox tikinti şirkətləri çirkli pul yuyanların işinə yarayır. Mütəxəssislər hesab edir ki, pulu yuyan şəxs qanuni, amma saxta şirkət yaratmaqla hər ay vergi orqanlarında həmin şirkətin fəaliyyəti nəticəsində getdikcə qazanılan yüksək gəliri göstərməklə və vergi ödəməklə əlindəki qeyri-qanuni vəsaitləri leqallaşdırır, digər bir üsul isə qiymətli kağızlardır. Daşınmaz əmlak vasitəsilə və qiymətli daş-qaşların alınması yolu ilə də çirkli pulların yuyulması həyata keçirilə bilir. Ekspertlərin fikrincə, qanunlar nə qədər sərtləşdirilirsə, işbazlar, qanunsuz pul qazanan məmurlar pulların yuyulması üçün daha çox alternativ variantlar tapıb istifadə edirlər. 

“Sığorta mexanizminin özü çirkli pulların yuyulmasında istifadə olunan alətlərdəndir”

Tanınmış iqtisadçı ekspert Rəşad Həsənov “Bakı-Xəbər”ə şərhində əvvəlcə bildirdi ki, çirkli pulların yuyulmasına qarşı bütün dünyada müvafiq tədbirlər görülsə də, bu halın qarşısını tam olaraq almaq mümkün deyil. Çirkli pulların yuyulmasında bir çox üsullar, mexanizmlər olduğunu vurğulayan R.Həsənov qeyd etdi ki, çeşidli üsullardan istifadə etməklə bu iş görülür. “Əslində, çirkli pulların yuyulmasında çoxlu alətlər var. Mən bir neçəsini vurğulamaq istəyirəm.  Bu gün çirkli pulların yuyulması həm birjalarda yeni alətlər vasitəsilə, həm eyni zamanda sosial şəbəkələr üzərindən həyata keçirilir. Son dövrlər Tik-tok və başqa sosial şəbəkələr bu istqamətdə istifadə olunan aktiv alətlərdən biri kimi artıq nəzarətedici qüvvələrin diqqət mərkəzindədir. Digər üsullar da var. Şirkətlər arasında saxta fakturalar əsasında idxal-ixrac əməliyyatlarının həyata keçirilməsi kimi alətlərdən istifadə olunur. 

Azərbaycan qanunvericiiyində risqli vergi ödəyiciləri var.  Risqli vergi ödəyiciləri əmtəəsiz əməliyyat aparanlar, yəni ixdal etmədiyi və ya almadığı malları satan, heç bir maddi-texniki vəsaiti və əməkdaşları olmadan iş görən, bir malı alıb, amma başqa adlı bir malı satan vergi ödəyiciləridir. Yəni heç bir mal və dövriyyənin ortada olmadığı halda hansısa müqavilələr əsasında bir ödəyicidən başqa bir ödəyiciyə vəsaitin köçürülməsi məsələsi geniş yayılmış alətlərdən biridir. Risqli vergi ödəyicilərindən də istifadə edilir”-deyə R.Həsənov qeyd etdi.

Mütəxəssisin sözlərinə görə, başqa bir tərəfdən, müxtəlif  qeyri-iqtisadi   əsaslandırması olmayan biznes layihələri var ki, onların üzərindən də bu iş görülür. O vurğuladı ki, burada dövlət məmurlarının öz səlahiyyətlərindən istifadə edərək qeyri-leqal şəkildə, korrupsiya və rüşvət yolu ilə əldə olunan gəlirlərin yönəldilməsi üçün hansısa müəssisələr formalaşdırılır. “Məmurlar tərəfindən biznes subyektləri formalaşdırılır və biznes layihələri çərçivəsində gəlirlərin əldə edilməsi adı ilə çirlki pulların artıq rəsmi dövriyyəyə daxil edilməsi alətindən də istifadə olunur. Guya bunlar sahibkarlıq fəaliyyətindən əldə edilmiş gəlirlərdir. Burada çox üsullardan istifadə edilir. Məsələn, sığorta mexanizminin özü çirkli pulların yuyulmasında istifadə olunan alətlərdəndir. Bu alətdən həm dünyada, həm də bəlkə Azərbaycanda da müəyyən mənada istifadə olunub. Bu istiqamətə alətlər var. Baxır hansı siqment bu prosesə cəhd göstərir və əlində hansı alətlər var. Ondan da istifadə edir”-deyə R.Həsənov vurğuladı. 

İradə SARIYEVA







VİDEO

Paşinyanın son hərəkətləri Qərbi qəzəbləndirdi - İrəvana xəbərdarlıq edildi... - VİDEO

Ermənilər “Freedom Hous”da yenə öz işlərindən qalmadılar... - VİDEO

"Ya azərbaycanlı qacqınlar da qayıdır, ya da ermənilər Qarabağa qayıda bilməz" - belə qəti hökm olmamışdı... - VİDEO

Quterreşdən əvvəl bunu İlham Əliyev deyib - ancaq məsələnin həll yolu nədir?..

Əliyevin Şanxay ölkələrinə “lazım olsa 30 milyon tona çatdırarıq” mesajı...

Bu portal bir evi dəfələrlə satan MTK-ların "nəfəsini kəsəcək"...

SON XƏBƏRLƏR

07.07.2024 | 15:22
Orbanın TDT-nin Şuşa Zirvəsində iştirakı Avroittifaq rəhbərliyini narahat etdi

07.07.2024 | 14:58
Macarıstanla Aİ arasında "Rusiya gərginliyi" - Budapeşt alman nazirin səfərini ləğv etdi...

07.07.2024 | 14:25
NATO Baydenin durumundan ciddi narahatdır - Trampa məğlub olacaq...

07.07.2024 | 13:52
Biləsuvarda qohumunu güllələyən şəxs saxlandı

07.07.2024 | 12:50
Qazılar Şurası Məhərrəm ayının başlaması ilə əlaqədar müraciət yaydı

07.07.2024 | 11:28
"Şuşa Zirvə görüşü və imzalanan Qarabağ Bəyannaməsi türk dünyasının birliyini daha da gücləndirəcək" - Vüqar Rəhimzadə

07.07.2024 | 10:28
Binədə axtarışda olan şəxs saxlanılarkən polis əməkdaşını qətlə yetirdi...

07.07.2024 | 01:01
AVRO-2024: Türkiyə Niderlanda uduzdu

06.07.2024 | 22:34
Şuşada Türk dünyasının Nizamnaməsi barədə tarixi qərar verildi...

06.07.2024 | 19:36
Avropa Birliyi Ermənistana “Sülh Fondundan”, Azərbaycana qeyri-fondlardan yardım qərarı verdi - niyə?..

06.07.2024 | 18:49
Türk dövlət başçıları Şuşada Ermənistana və onun dostlarına iradə göstərir - özgüvənin səbəbi...

06.07.2024 | 18:12
Şuşada Prezident İlham Əliyevin adından TDT dövlət və hökumət başçılarının şərəfinə nahar verilib

06.07.2024 | 17:53
Paşinyan həm konstitusiyanı dəyişir, həm də bunun guya daxili iş olduğunu göstərmək istəyir...

06.07.2024 | 17:35
Yunus Oğuzun yaradıcılığında boz qurd totemi – Turanın simvolu

06.07.2024 | 17:14
86 nəfər deputatlığa namizədliyini irəli sürdü - 10 nəfərin namizədliyi təsdiqləndi...

06.07.2024 | 17:00
Putin təkid edir - Ukrayna 4 bölgədən əsgərlərini geri çəkməlidir...

06.07.2024 | 16:43
Qardaşına təcridxanaya narkotik vasitə aparan şəxs saxlandı

06.07.2024 | 16:27
İran prezidentliyinə fars yox, azərbaycanlı gəlir - nə dəyişə bilər?

06.07.2024 | 16:04
Yasamal Rayon Ağsaqqallar Şurasının hesabat konfransı keçirildi - FOTO

06.07.2024 | 15:30
Mərkəzi İncəsənət Məktəbində yoxlama - pozuntuları aşkarlandı, iş hüquq-mühafizə orqanlarına göndərildi

06.07.2024 | 15:06
Sumqayıtda evdən 47 min manatdan çox pul oğurlayan qadın saxlandı

06.07.2024 | 14:15
"Enerji sahəsində strateji tərəfdaşlığımız çox əhəmiyyətlidir" - Prezident İlham Əliyev

06.07.2024 | 14:03
Prezident: "Azərbaycan TDT Katibliyinin hesabına 2 milyon ABŞ dolları məbləğində vəsait köçürüb"

06.07.2024 | 13:58
"Türk dövlətlərinin rəhbərlərinin azad edilmiş torpaqlara səfərləri qardaşlıq həmrəyliyinin təzahürüdür" - İlham Əliyev

06.07.2024 | 13:57
Simonyana bir "məhvedici" cavab verən olmadı da...

06.07.2024 | 13:53
Şuşada TDT-nin büdcə və personalının artırılmasına dair sənəd imzalandı

06.07.2024 | 13:42
"Bəzi dövlətlərin haqsız ittihamlarla Azərbaycanı hədəf alması qəbuledilməzdir" - Cevdet Yılmaz

06.07.2024 | 13:39
"Bu ilin sonuna qədər 20 min insan azad edilmiş torpaqlara qayıdacaq" - Prezident

06.07.2024 | 13:35
Prezident İlham Əliyev: "XXI əsr Türk dünyasının inkişafı əsri olmalıdır"

06.07.2024 | 13:33
"Türk dünyasının və Türk Dövlətləri Təşkilatının gücləndirilməsi Azərbaycanın xarici siyasətinin prioritet istiqamətidir" - Prezident İlham Əliyev

06.07.2024 | 13:10
"Azərbaycan və Ermənistan arasında sülh danışıqları üçün platforma təqdim etməyə hazırıq" - Tokayev

06.07.2024 | 12:25
Şuşada Türk Dövlətləri Təşkilatının Dövlət başçılarının qeyri-rəsmi Zirvə görüşü keçirildi - FOTO/YENİLƏNDİ

06.07.2024 | 12:15
Prezident İlham Əliyev Şuşada TDT-nin Dövlət başçılarını qarşıladı - FOTO/VİDEO

06.07.2024 | 11:30
Sumqayıtda 12 yaşlı uşaq bədbəxt hadisənin qurbanı oldu

06.07.2024 | 11:10
Goranboyda evdən pul və qızıl oğurlayan keçmiş məhkum yaxalandı

06.07.2024 | 11:01
ABŞ senatoru bu sözlərlə 1-ci növbədə öz ölkəsinə pislik edir...

06.07.2024 | 11:00
AVRO-2024: Bu gün daha iki yarımfinalçı məlum olacaq

06.07.2024 | 10:32
Prezident İlham Əliyev İranın yeni prezidenti Məsud Pezeşkiana məktub göndərdi

06.07.2024 | 10:29
Cevdet Yılmaz Azərbaycana gəlib

06.07.2024 | 10:23
Ukrayna-Rusiya müharibəsində 3-cü dövlətin də vasitəçilik cəhdi iflasa uğradı...

06.07.2024 | 10:10
Bakıda 2 avtomobil toqquşub, gənc qız xəsarət alıb

06.07.2024 | 10:00
Almaniya Viktor Orbana qəzəblidir - "Macarıstan Aİ Şurasına sədrlikdən istefa verməlidir"

06.07.2024 | 09:51
Ceyhun Bayramov Ermənistanla normallaşma prosesinin faktiki vəziyyəti barədə danışdı

06.07.2024 | 09:40
Papa Fransisk 4 ölkəyə ən uzun apostol səfərinə çıxır

06.07.2024 | 09:37
Prezident İlham Əliyev Britaniyanın yeni Baş nazirini təbrik etdi

06.07.2024 | 09:30
ABŞ-dan qərar - Gürcüstanla hərbi təlimlər təxirə salındı

06.07.2024 | 09:27
Şirkətlər təzə taksini göstərib müştəriyə "utillik" maşın göndərir...

06.07.2024 | 09:26
"Türkiyə millisinə Hollandiya ilə oyunda qələbə arzu edirəm" - Prezident İlham Əliyev

06.07.2024 | 09:17
Şuşada TDT Xarici İşlər Nazirləri Şurasının İclası başlayıb - FOTO

06.07.2024 | 09:15
Bayden NATO sammitində Zelenski ilə görüşəcək - Ağ Evdən açıqlama

06.07.2024 | 09:05
Ceyhun Bayramov Şuşada Hakan Fidanla görüşüb

06.07.2024 | 09:00
Ronaldo üzgün, Fransa yarımfinalda!

06.07.2024 | 08:44
O nədir ki, rayonlarda 20 qəpiyə, Bakıda 2-3 manata?..

06.07.2024 | 08:17
Kasım-Jomart Tokayev Azərbaycana səfərə gəlib

06.07.2024 | 08:00
Məsud Pezeşkiyan İranda prezident seçildi - RƏSMİ AÇIQLAMA

06.07.2024 | 00:57
Paşinyanın son hərəkətləri Qərbi qəzəbləndirdi - İrəvana xəbərdarlıq edildi... - VİDEO

06.07.2024 | 00:21
Ərdoğan Putin və Əsədin Ankaraya dəvət olunacağını istisna etmədi

05.07.2024 | 23:46
Ərdoğandan millətçi jestinə görə türk futbolçuya irad tutanlara cavab - "...niyə “xoruzlanırsız?”

05.07.2024 | 23:12
Azərbaycan, Özbəkistan və Qırğızıstan prezidentlərinin Şuşada qeyri-rəsmi naharı olub

05.07.2024 | 22:23
Macarıstanın Baş naziri Azərbaycana gəlib - FOTO

05.07.2024 | 20:49
Təhlükəsizlik ehtiyacı Ermənistanı Azərbaycan və Türkiyənin qapılarına salıb...

05.07.2024 | 20:33
Quterreşdən əvvəl bunu İlham Əliyev deyib - ancaq məsələnin həll yolu nədir?..

05.07.2024 | 20:18
Şanxay Təşkilatı ölkəmizin tranzit imkanlarına böyük maraq göstərdi...

05.07.2024 | 20:03
Şanxay ölkələrinin Azərbaycana COP29 dəstəyi aktual gündəmə çevrildi...

05.07.2024 | 19:48
Əliyevin Şanxay ölkələrinə “lazım olsa 30 milyon tona çatdırarıq” mesajı...

05.07.2024 | 19:43
“Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatı Azərbaycanla əməkdaşlıqda maraqlıdır” - Əhliman Əmiraslanov

05.07.2024 | 19:35
Kipr məsələsi 3 dövlətin ortaq gündəmi oldu - Kipr üçün böyük imkanlar açılır...

05.07.2024 | 19:21
Ermənilər özləri də konstitusiyalarından beziblər...

05.07.2024 | 19:07
Paşinyanın Baydenə bu sözü Putini “yerdən götürəcək”...

05.07.2024 | 18:52
Azərbaycan Şanxay Təşkilatına üzv olacaqmı?..

05.07.2024 | 18:49
Azərbaycan, Özbəkistan və Qırğızıstan Prezidentləri Şuşada birinci yaşayış kompleksində və Aşağı Gövhər Ağa məscidində olub, şəhəri gəziblər - FOTO

05.07.2024 | 18:38
90-cı ilin yanvarında Heydər Əliyevin qarşısında çıxış etmiş alim niyə küçələrə atıldı?... - UNİKAL VİDEO

05.07.2024 | 18:29
Avrasiyada Azərbaycanın yeni rolu - əsas birləşdirici halqa...

05.07.2024 | 18:15
“Şanxay” zirvəsindən sonra Ermənistana sülh sazişi təzyiqləri artacaq…

05.07.2024 | 18:02
Türkiyənin antik tarixini də araşdıra biləcəyiniz 5 gəzinti marşrutu

05.07.2024 | 18:01
Rusiya Türkiyənin Ukrayna məsələsində vasitəçiliyindən imtina edir?...

05.07.2024 | 17:47
"Halal hotellər"in digərlərindən fərqləri...

05.07.2024 | 17:34
Cərrahi əməliyyatların orta qiyməti artıb - cüzi fərqin səbəbləri...

05.07.2024 | 17:27
QHT uşaqlarla bağlı seans keçirib

05.07.2024 | 17:25
Nəsibi şəhidlik zirvəsindən boylamaq səadəti olan igid...

XƏBƏR ARXİVİ

«    İyul 2024    »
BeÇaÇCaCŞB
1234567
891011121314
15161718192021
22232425262728
293031