“Rəqabət Məcəlləsi” sahibkarlığın inkişafına bu yolları yeni açır...
Azərbaycanda sahibkarlığın inkişafı, bu sahədə sağlam rəqabət mühitinin formalaşması üçün müxtəlif işlər görülüb. Bu ilin iyul ayının 1-də Rəqabət Məcəlləsi də qüvvəyə mindi.
Qüvvəyə minən Rəqabət Məcəlləsinin azad sahibkarlığın inkişafına, rəqabət mühitinin formalaşmasına, bu sahədə sağlam rəqabətin olmasına necə təsir etdiyi, hesab edirik ki, sahibkarlar qədər istehlakçılar üçün də maraqlıdır, eyni zamanda da əhəmiyyətlidir.
Rəqabət Məcəlləsinin sahibkarlara qazandırdığı üstünlüklər mütamadi olaraq qeyd edilir. Bu məcəllə hələ qüvvəyə minmədiyi, müvafiq komissiyada hazırlandığı dövrlərdə Antiinhisar və İstehlak Bazarına Nəzarət Dövlət Xidmətindən bildirilirdi ki, yeni məcəllə sahibkarların sağlam rəqabət şəraitində fəaliyyətinin hüquqi əsaslarını müəyyən edir. O da qeyd edilirdi ki, iqtisadiyyatın inkişafında özəl sektorun getdikcə daha da mühüm rolunu nəzərə alaraq yeni məcəllə azad və sağlam rəqabət mühitinin təmin edilməsinə, onun prinsiplərinin qorunmasına və inkişafına töhfəsini verəcək.
Sahibkarların hüquq və vəzifələrini tənzimləyən məcəllə...
Mövcud qanunvericilik aktı sahibkarların hüquqlarını, eyni zamanda da vəzifələrini müəyyən edir, tənzimləyir. Bilirik ki, uzun illər yerli bazarda sağlam rəqabət mühitinin olmadığı, monopolyanın olduğu barədə danışılırdı, bunun da sahibkarllğın və liberal iqtisadiyyatın inkişafına mane törədtiyi deyilirdi. Bir sözlə, sahibkarlar özləri də bazar mühitindən narazılıqlarını gizlətmirdilər. Bu narazılığa səbəb isə ortada konkert qanunvericilik aktının olmaması idi. Artıq bir neçə aydır ki, Rəqabət Məcəlləsi qüvvəyə minib və bazarda proseslər, münasibətlər bu qanuna müvafiq şəkildə həyata keçirilir. Ekspertlər də hesab edir ki, qanun sahibkarların xeyrinədir və onlar rəqabətlilik şəraitində fəaliyyətlərini davam etdirirlər. Əlbəttə, məcəllə ilə bağlı maarifləndirilmənin aparılması hər zaman zəruridir və sahibkarlar öz hüquq və vəzifələrini bilməlidir ki, əyintiyə, haqsız rəqabətə yol verməsinlər, nəticədə istehlakçı ziyan çəkməsin.
Rəqabət Məcəlləsi sahibkarlığın inkişafında necə rol oynayır?
Qeyd edək ki, biz Bakı-Xəbər TV-də qüvvəyə minmiş Rəqabət Məcəlləsinin müzakirəsi, onun fəsil və maddələri, burada nəzərdə tutulan məsələlərlə, habelə sahibkarları maarifləndirmək məqsədilə verilişlər təqdim etmişik. Sahibkarların Rəqabət Məcəlləsi haqqında məlumatlandırılması məqsədi daşıyan bu verilişlərdə qonaqlarımız Bakı Dövlət Universitetinin hüquq fakültəsinin dopsenti Mübariz Yolçuyev və Azərbaycan İtisadçılar İttifaqının sədr müavini Elşad Səmədzadə ilə çox maarifləndirici, faydalı söhbətlər aparmışdıq. Yazımızı o söhbətə istinadən hazırlamışıq.
Hüquqi Maarifləndirmə Tədqiqatlar Mərkəzi İctimai Birliyinin Azərbaycan Respublikasının Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Agentlinin maliyyə dəstəyi ilə həyata keçirdiyi sahibkarların Rəqabət Məcəlləsi barəsində məlumatlandırılması layihəsi çərçivəsində təqdim etdiyimiz proqramlarda həm M.Yolçuyev, həm də E.Səmədzadə məcəllə ilə bağlı maraqlı fikirlər bildirmişdilər.
M.Yolçuyev qeyd edirdi ki, maarifləndirmə çox əhəmiyyətlidir, çünki biz yeni bir məsələnin başlanğıcına qədəm qoymuşuq. “Rəqabətin və rəqabət münasibətlərinin bir məcəllə formasında tənzimlənməsini necə həyata keçirildiyini ifadə etməyə çalışırıq. Ortada qüvvəyə minən bir Rəqabət Məcəlləsi var. Əvvəllər bu sahələri ayrı-ayrı qanunlar tənzimləyirdi. “Haqsız rəqabət haqqında”, “Antinhisar fəaliyyəti haqqında” “Təbii inhisarlar haqqında” qanunlar vardı ki, bu üç qanun birlikdə bu sahəni tənzimləməyə çalışırdı. Bu qanunlar birləşdirildi və müasir dövrün tələblərinə, ehtiyaclarına uyğun olaraq Rəqabət Məcəlləsi keçən ilin dekabrın 8-də Milli Məclisdə qəbul olundu, artıq bu qanunlaşdı. İyul ayının 1-də Rəqabət Məcəlləsi qüvvəyə mindi. Yeni bir qanunun qüvvəyə minməsi ilə sahibkarların bu məcəllə ilə bağlı hüquqları, münasibətləri, vəzifələri və digər məsələlər necə tənzimlənir? Bu barədə onların məlumatların olması şərtdir, vacibdir”.
M.Yolçuyev qeyd edirdi ki, 12 fəsil, 84 maddədən ibarət Rəqabət Məcəlləsi Azərbaycanda azad və sağlam rəqabətin təmin olunması, qorunması və inkişafının ümumi əsaslarını, rəqabət qanunvericiliyinə əməl edilməsinə dövlət nəzarətini, rəqabət sahəsində tənzimlənməni, təbii inhisarlarla bağlı dövlət tənzimlənməsinin təşkilati və hüquqi əsaslarını, bazar subyektlərinin hüquqlarını və vəzifələrini, habelə rəqabət qanunvericiliyinin pozulmasına görə məsuliyyəti müəyyən edir, sahibkarlıq fəaliyyəti daxil olmaqla iqtisadi fəaliyyətin ədalətli üsullarla aparılmasına hüquqi zəmin yaradır.
O vurğuladı ki, məcəllə sahibkarlığın inkişafında, sağlam mühütin formalaşmasında mühüm rola malikdir.
Sahibkarlar üçün yeni üfüqlər açan məcəllə...
Rəqabət Məcəlləsinin sahibkarlığın inkişafına, sahibkarların fəaliyyətinə münbit zəmin yaratdığını deyən ekspertlər hesab edirlər ki, bu məcəllə bazar münasibətlərini lazımı səviyyədə tənzimləməyə başlayıb.
Elşad Səmədzadə isə bildirdi ki, Rəqabət Məcəlləsinin hazırlamasına 2006-cı ildən başlanılıb və uzun illərdən sonra nəhayət, qəbul edilib.
E.Səmədzadə qeyd etdi ki, iqtisadiyyatda da rəqabət var. O vurğuladı ki, sahibkarlar arasında sağlam rəqabətin olması bazarda daha sağlam mühit formalaşdırır və sahibkarı daha keyfiyyətli xidmət göstərməyə təşviq edir, bundan cəmiyyət də, sahibkar da qazanır. Rəqabətin bir vasitə olduğunu deyən ekspertin sözlərinə görə, iqtisadi sistemin əsas məqsədi iqtisadi inkişdır. E.Səmədzadə bildirdi ki, Rəqabət Məcəlləsi üzərində 16 il gedib, o da bir dövrdə işçi qrupunun üzvü olub və bunun necə çətin bir proses olduğunun şahidi olub.
Qeyd olunur ki, hazırkı Rəqabət Məcəlləsi tamamilə şərtlərə və tələblərə uyğundur.
Ekspertlərin fikrindən də aydın oldu ki, Rəqbət Məcəlləsinin qüvvəyə minməsinin sahibkarlar üçün də, cəmiyyət üçün də əhəmiyyəti böyükdür və bu bazar münasibətlərini yaxşı şəkildə tənzimləyir.
İradə SARIYEVA
Yazı Azərbaycan Respublikasının Medianın İnkişafı Agentliyinin maliyyə dəstəyilə çap olunur.
