Bakı hücumdadır - Fransanın müstəmləkə siyasəti növbəti sərt zərbəni aldı...

Fransanın davam edən müstəmləkə siyasəti müasir beynəlxalq münasibətlər sistemində həlli vacib hesab edilən ən ciddi problemlərdən biri hesab olunur. Proseslər göstərir ki, Fransanın müstəmləkə siyasəti hələ də irqi və mədəni üstünlük ideyalarına söykənir. O da tarixi faktdır ki, bir çox ərazilərdə, məsələn, müasir Afrikanın sosial-iqtisadi problemlərinin əsas səbəblərindən biri Fransanın müstəmləkə siyasəti olub.

Latın Amerikası və Karib dənizi hövzəsində, eləcə də Cənub-Şərqi Asiya, Yaxın Şərq və Şimali Afrika ölkələri Fransa müstəmləkəçiliyindən çox əziyyət çəkib. Bütün bunların ifşasında indi Azərbaycan mühüm rol oynayır. Elə Bakıda keçirilən Fransanın işğalı altındakı Qəmər Adaları İttifaqının Mayot adasına həsr olunmuş beynəlxalq konfrans da bunun daha bir təzahürüdür. Tədbirdə Qəmər Adaları İttifaqının BMT-də, Cənubi Afrikada və digər regionlarda fəaliyyət göstərmiş nümayəndələri, “Maore komitəsi”, “Üçüncü Yol Kollektivi (C3V)”, “Demokratik Cəbhə”, “Qəmər adalarının bütövlüyü və suverenliyinin müdafiəsi üzrə kollektiv” təşkilatları, Mayot adasının təmsilçiləri, o cümlədən Azərbaycanda fəaliyyət göstərən diplomatik korpusun nümayəndələri, səfirlər, beynəlxalq təşkilatların, beyin mərkəzlərinin təmsilçiləri və media nümayəndələri iştirak edib. Xatırladaq ki, 1975-ci il iyulun 6-da Qəmər Adaları müstəqilliyini elan edib. Bundan əvvəl isə 1974-cü ildə Qəmərin müstəqilliyini qəti şəkildə dəstəkləyən bütün Qəmər Adaları ərazisində Mayot da daxil olmaqla referendum keçirilib. Yeni Qəmər Dövləti 1975-ci il noyabrın 12-də Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Baş Assambleyasının 3385 saylı qətnaməsi ilə Anjuan, Grand Comor, Mayot və Moheli adalarından ibarət Qəmər Dövlətinin birliyinə, eyni zamanda, ərazi bütövlüyünə hörmət edilməsinin labüdlüyünü təsdiqləyən qətnamə ilə BMT-yə yekdilliklə qəbul olundu. 1974-cü ildə, Qəmər xalqının iradəsinə baxmayaraq, Fransa Mayot üçün növbəti səsvermə keçirməkdə israr etdi və 1976-cı ildə 3385 saylı qətnamənin əksinə olaraq bu adada qanunsuz referendum keçirdi. Bu məsələ Qəmər dövlətinin başçısı tərəfindən BMT Təhlükəsizlik Şurasının diqqətinə çatdırıldı və 1976-cı il fevralın 6-da Təhlükəsizlik Şurası “belə bir referendumun keçirilməsini Qəmərin daxili işlərinə müdaxilə” adlandırdı və “Fransadan Mayotda referendumdan imtina etməyi tələb edən” bir qətnamə layihəsini nəzərdən keçirmək üçün toplaşdı. Fransa qətnamə layihəsinə veto qoydu və öz müstəmləkəçi siyasətini davam etdirdi. Nəticədə Mayotun Fransa tərəfindən işğalı baş tutdu. Qəmər Adaları İttifaqının təmsilçisi, hüquq müdafiəçisi Mohamed Rafsandjani Hassani qeyd edir ki, Fransa konstitusiyasının Qəmər adaları ilə bağlı 53-cü maddəsi saxtalaşdırılıb. O bildirib ki, bu, Fransa tərəfindən Qəmər adalarının qanunsuz olaraq zəbt edilməsi deməkdir. Mayotun Fransaya birləşdirilməsi və qəmərlilərə vurulmuş ziyandan danışan Hassaninin sözlərinə görə, məhz 53-cü maddəyə əsasən, Mayot adası Fransaya inteqrasiya edilməyib. Bu da Fransanın adaları işğal etməsinin sübutudur.

Hazırda rəsmi paris tərəfindən Mayotun məqsədyönlü şəkildə fransızlaşdırılması siyasəti həyata keçirilir. Bu fonda  Mayotda şirkətlərə fransız mənşəli rəhbər heyətin təyin edilməsi, Fransa qanunvericiliyinin vətəndaşlıq, din, torpaq mülkiyyəti və digər sahələrdə tətbiq edilməsi, fransızların Mayota kütləvi köç etməsi Parisin xüsusi diqqət mərkəzində yer alır.  Qəmərin Mayot adasının faktiki işğalının Qəmər Dövləti tərəfindən qəbul edilməsi üçün təzyiqin göstərilməsinə də Paris diqqət edir. Halbuki, Birləşmiş Millətlər Təşkilatı, Qoşulmama Hərəkatı, İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı, Afrika İttifaqı Fransanın Mayotda mövcudluğunun Qəmər İttifaqının milli birliyinin, ərazi bütövlüyünün, suverenliyinin pozulması olduğunu qətiyyətlə vurğulayan çoxsaylı qətnamələrlə aydın və birmənalı şəkildə pisləyiblər. Amma bunlara rəğmən, Fransanın Qəmərin Mayot adasındakı müstəmləkəçiliyi davam edir. Qəmər Adaları İttifaqının BMT-də sabiq nümayəndəsi Mohamed Toihiri bildirir ki, Fransa tərəfindən Mayot adasında neokolonializm siyasəti hələ də davam etdirilir. Onun sözlərinə görə, adanın sakinləri çox əziyyət çəkirlər və tez-tez bir yerdən digər yerə köçürülürlər. Bu əziyyətlər nəticəsində minlərlə ada sakini həyatını itirib, on mindən çox insan adadan qovularaq çıxarılıb: “Biz azadlıq mübarizəmizi sonadək davam etdirəcəyik”. Mohamed Toihiri konstitusiyada Qəmər adaları ilə bağlı dəyişiklik edilməsinin vacibliyini vurğulayıb. Bildirib ki, Fransa beynəlxalq hüququn prinsiplərinə zidd hərəkət edir və ada sakinlərinin hüquqlarını nəzərə almır. Bunlar Azərbaycan sayəsində ifşa edilir, beynəlxalq ictimaiyyətin diqqətinə çatdırılır. Qeyd edək ki, Mayot adasının Maore komitəsi ilə Bakı Təşəbbüs Qrupu arasında əməkdaşlıq haqqında saziş imzalanıb. Bu da Fransa müstəmləkəçiliyinə qarşı səmərəli mübarizə üçün əlavə imkanlar verir. Mayot Adasının Müstəqilliyi Uğrunda Mübarizə Komitəsinin üzvü Ahmed Tabet bu fonda qeyd edir: “Azərbaycan hökumətinin və Bakı Təşəbbüs Qrupunun bizə dəstəyini yüksək qiymətləndirir və təşəkkürümüzü bildiririk. Fransa xalqımıza qarşı müstəmləkəçilik siyasəti aparır. Qəmər xalqının müstəqilliyi BMT tərəfindən tanınıb. 1975-ci ildən sonra Fransa yenidən ordusunu Mayota yerləşdirdi. BMT-nin Fransa ordusunun Mayotdan çıxarılması ilə bağlı qətnamələri olsa da, müstəmləkəçi ölkə buna əhəmiyyət vermir və bununla Fransa beynəlxalq hüquqa qarşı çıxır”. O, mübarizənin məntiqi nəticəsinə çatacağına böyük ümidlərinin olduğunu da diqqətə çatdırıb.

Tahir TAĞIYEV