KÖHNƏ VERSİYA            

ABŞ Qrenlandiyanın ələ keçirilməsinə başladı - Konqresə qanun layihəsi daxil oldu...

Image

İkinci dəfə ABŞ prezidenti seçilən Donald Tramp bir daha Qrenlandiya ilə bağlı iddia səsləndirməklə dünya gündəmində belə demək mümkündürsə, yeni fırtına yaradıb. Konqresdəki respublikaçılar bu fonda Donald Trampa vəzifəyə gəldikdən dərhal sonra Qrenlandiyanın alınması ilə bağlı danışıqlara başlamağa icazə verən qanun layihəsi hazırlayıblar.

Qanun layihəsi Trampın əsas siyasi şüarı olan “Amerikanı yenidən möhtəşəm et” ilə analoji olaraq “Qrenlandiyanı yenidən böyük et” aktı adlandırılıb. Sənəd Nümayəndələr Palatasının üzvləri Endi Oqls və Diana Harşbarger tərəfindən hazırlanıb.  Qanun layihəsində Trampın yanvarın 20-də vəzifəyə başladıqdan dərhal sonra ABŞ-ın Qrenlandiyanı əldə etməsi üçün Danimarka Krallığı ilə danışıqlara başlamasına icazə verən müddəa var. Bundan əlavə, Tramp Danimarka ilə razılığa gələrsə, o, razılaşmanı, eləcə də bütün müşayiət olunan materialları və əlavələri 5 gün ərzində Konqresin müvafiq komitələrinə təqdim etməli olacaq. Qrenlandiya hökuməti də Donald Trampla əməkdaşlıq imkanları axtarır. Nazirlər Kabinetinin sədri Myute Egede bildirib ki, hərbi münaqişənin olmaması vacibdir: “Mineral hasilatı üçün açıq qapılarımız var. Bu, növbəti illərdə də belə davam edəcək. ABŞ-la ticarət aparmalıyıq”. O, həmçinin qeyd edib ki, Qrenlandiya dialoqa başlamaq istəyir və Trampla əməkdaşlıq imkanları axtarır. Tramp isə Danimarkanın ərazisi sayılan Qrenlandiyaya nəzarəti ələ keçirmək üçün hərbi gücdən istifadəni istisna etməyib. Bu da var ki, Vaşinqtonun Qrenlandiyanı ələ keçirməklə bağlı marağının tarixi Trampdan xeyli öncəyə gedib çıxır. ABŞ İkinci Dünya savaşının bitməsindən bir qədər sonra Danimarkaya bu buzlu adaya görə qızılla 100 milyon dollar təklif etmişdi. Son illər Rusiya və Çinin Arktikada hərbi və ticarət fəaliyyətlərini genişləndirməsi, birgə hərbi təlimlər keçirməsi və hipersonik raketlər kimi yeni silah sistemlərinə yatırımları ABŞ-ın bu marağını daha da artırıb. Vilson Mərkəzi Qütb İnstitutunun direktoru və ABŞ Müdafiə Departamentinin Arktika strategiyası üzrə keçmiş müşaviri Rebekka Pinkus  bildirir: “Çinlə qlobal rəqabət artdıqca və silah istehsalında yeni texnoloji inqilabla ayaqlaşmaq gərəkincə, Qrenlandiyanın önəmi də artır. Qrenlandiya raket hücumundan müdafiə baxımından, kosmos baxımından, gəmiçilik və dəniz yollarının önəminin get-gedə artdığı qlobal rəqabət baxımından önəmlidir”.

Danimarka Krallığının muxtar ərazisi sayılan Qrenlandiya fiziki olaraq ABŞ-a daha yaxındır və ABŞ-ın Men ştatının sahillərindən cəmi 1900 kilometr aralıdadır. Qrenlandiya Danimarka ərazisi olduğundan NATO-ya daxildir. Ancaq ada Kopenhagendən müstəqillik əldə etməyə çalışır və bəzi ekspertlər bunun Rusiya və Çinin burada möhkəmlənməsinə qapı aça biləcəyindən narahatdır. ABŞ-ın artıq Qrenlandiyada raket hücumundan müdafiə və kosmik izləmə üzrə ixtisaslaşan kosmik bazaları var. Ancaq bütün adaya nəzarət Vaşinqtona bu regiondan gələn dəniz və hava təhdidlərindən və kosmosdan gələn mümkün təhlükələrdən daha yaxşı qorunmaq imkanı verə bilər. Arktikada ABŞ-dan xeyli daha böyük hərbi iştiraka malik Rusiya Ukraynada savaş aparsa da, bu regiondakı müdafiə imkanlarına güclü yatırımını davam etdirir. ABŞ Şimal Komandanlığına rəhbərlik etmiş, istefada olan general Terrens O'Şonessi 2020-ci ilin fevralında Senat dinləməsində deyib ki, Rusiya ABŞ-a hücum edərsə, bunu Arktika istiqamətindən gerçəkləşdirər: “Arktika artıq qala divarı deyil və bizim okeanlarımız da artıq qoruyucu xəndək deyil, Arktikaya yanaşma yoludur”. ABŞ Hərbi Dəniz Kollecinin professoru Cahara Matisek deyib ki, ABŞ-nin Şimal Buzlu okeanındakı hərbi infrastrukturu zəifləyib və ora ölkənin müdafiəsinin ən zəif bəndidir: “Güclü bir kosmik dövlətə çevrilmək, hücum və müdafiə xarakterli kosmik silah sistemləri şəklində kosmik gücü proyeksiya etmək iqtidarında olmaq istəyirsinizsə, bütün peyklərinizlə kommunikasiya və nəzarəti əldə saxlamaq üçün Şimal Qütb dairəsində infrastrukturunuz olmalıdır. Hələ Cənub Qütb dairəsindən heç danışmıram”. Çin arktik dövlət olmasa da, bu regionda əsas oyunçulardan biri olmaq niyyətindədir. Pekin son illərdə Qrenlandiyada limanlar və digər infrastruktur, habelə mədənçilik haqları almağa çalışsa da, onun bu səyləri uğurlu olmayıb.  Matisek deyir ki, ABŞ Çinin bu layihələrə gerçək marağının Şimal Qütb dairəsinə ikili təyinatlı sensorlar və radarlar yerləşdirməklə bağlı olmasından şübhələnib. Bu, Pekinə öz hərbi peyklərinə nəzarət etməsinə və ABŞ-nin bölgədəki kosmik əməliyyatları barədə kəşfiyyat məlumatı toplamasına imkan verir: “Çin bizim “Kill Chain”imizi – kosmosda yerləşən obyektlərimizi, peyklərimizi sıradan çıxara bilsə, bizim üçün nəyisə vurmaq çətin olacaq. Biz hədəf almaqda, müəyyənləşdirməkdə və hücumda çətinlik çəkəcəyik. Elə bu üzdən, son nəticədə Qrenlandiyanın önəmi çox böyükdür”. Pinkus deyir ki, ABŞ-nin Arktikada daha çox kəşfiyyat, izləmə və müşahidə sistemlərinə ehtiyacı var: “Bu bizim doldurmalı olduğumuz ən böyük boşluğumuzdur. O üzdən, dənizin dibini kosmosdan görə bilən daha çox sensora ehtiyacımız var. Bu sensorlardan alınan data və müşahidələri qərar qəbuledicilər üçün yararlı məhsula çevirməkdən ötrü data bütünləşdirmə imkanlarına ehtiyacımız var”. Pinkusun sözlərinə görə, Rusiya və Çinin Arktikada birgə hərbi təlimlər keçirməsi anlaşılandır: “Onların Arktikaya fokuslanması təəccüblü deyil, axı ABŞ-nin Şimal Buzlu Okeandakı iştirakı zəifdir”.  Pinkus ABŞ-ın həmin okeanda ikidən çox işlək durumda olan buzqıran gəmisinin olmadığını, Çin və Rusiyanınsa, uyğun olaraq, dörd və onlarla belə gəmisinin olduğunu vurğulayıb. Temperatur artdıqca Arktikada buzlar əriyir. Nəticədə gəmilərin, o sıradan hərbi gəmilərin Avropadan Asiyaya Qrenlandiya və Kanada üzərindəki sulardan keçərək getməsi üçün yol açılır və ABŞ Ordusunun Avropadakı qüvvələrinin keçmiş komandanı Ben Hoces  isə “Radio Free Europe”ə bildirir: “Çin ticarət gəmiləri şimal marşrutundan keçidi artıracaqlar, axı bu yol onlar üçün daha qısa olacaq. Ancaq təxmin etmək olar ki, Çin hərbi gəmiləri də bu marşrutdan yararlanacaq”. Şimal Buzlu okeanından Atlantik okeanına gələn hərbi gəmilər GIUK bölgəsindən – Qrenlandiya, İslandiya və Şotlandiya arasındakı ərazidən keçirlər. General Hoces deyir ki, “Soyuq müharibə” dövründə NATO qüvvələri bu bölgədən Şimali Atlantikaya daxil olan sovet sualtı qayıqlarını izləyirdi. Buzların əriməsi Qrenlandiyanın nəhəng təbii sərvətlərinin üzə çıxarılmasını da asanlaşdıracaq. Bura yüksək texnologiyalı məhsulların, elektrikli avtomobillərin və külək turbinlərinin istehsalı üçün gərəkən metallar da daxildir. Çin bu metal bazarlarının çoxunda, o cümlədən hasilat, təmizləmə və emalında dominantdır. Pekin Qrenlandiyanın təbii sərvətlərinin hasilatında maraqlı olduğunu dilə gətirib. Bu təbii sərvətlərin monetizasiyası Qrenlandiyanın müstəqillik arzusu üçün ayrıca önəm qazanır, axı ada hələ də Danimarkanın subsidiyalarından asılıdır. ABŞ Hava Qüvvələrinin istefada olan dördulduzlu generalı, 2013-2016-cı illərdə NATO Birləşmiş Qüvvələrinin Baş komandanı olmuş Filip Bridlav isə bildirir: “Qrenlandiya kimi bir dövləti olanın investisiya üçün pula ehtiyacı var. Çin və Rusiya bu problemə pul səpəcək. Qərbə söykənən bir Qrenlandiyanın olmasını təmin etmək son dərəcə önəmlidir. Bu, suveren sahiblik yolu ilə olmaya da bilər”.

Tahir TAĞIYEV







VİDEO

"Çörəyi sahibini tanımayan itin qabağına atanda sonu belə olar"... - VİDEO

Rusiya təyyarə qəzası ilə bağlı Azərbaycanın tələblərindən yayınır - işi bir il gecikdirmək planı... - VİDEO

Rusiya deputatı Putinlə İlham Rəhimovun dostluğunu da heçə saydı... - VİDEO

Təyyarəmizi vurandan 8 dəqiqə sonra "Kovyor" məlumatını yaydılar - Rusiyada plan nə imiş?..

6200 jurnalistin neçəsi USAID-in sifarişi ilə Azərbaycana qarşı yazılar yazıb?..

“İlkin hesabat qəzanın səbəblərini tam ifadə etmir” - təyyarəmizlə bağlı Rusiyadan kədərli reaksiya...

SON XƏBƏRLƏR

09.02.2025 | 21:53
ABŞ 10 min PKK terrorçusunu Suriyadan çıxarır - bu dəfə İraqı terror yuvasına çevirəcəklər…

09.02.2025 | 20:44
Mask “Amerikanın Səsi” və “Azadlıq Radiosu”nu bağlamağa çağırdı

09.02.2025 | 19:26
Trampın Ukraynada atəşkəs planı sızdı - ukraynalılar şokda... Qərb Kiyevi satır…

09.02.2025 | 18:25
İsrailin qəzzalıların sürgünü ilə bağlı yeni planı ortaya çıxdı - ABŞ mediasından qalmaqallı iddia…

09.02.2025 | 17:38
"Çörəyi sahibini tanımayan itin qabağına atanda sonu belə olar"... - VİDEO

09.02.2025 | 17:21
“Telegram”da vətəndaşı aldadaraq onun 2 minini ələ keçirən şəxs yaxalandı

09.02.2025 | 16:58
Misir və BƏƏ Netanyahuya xəbərdarlıq etdi - Səudiyyə bizim üçün qırmızı xəttdir, heç kim ona toxuna bilməz…

09.02.2025 | 16:03
Tramp Putinlə danışdığını açıqladı - ancaq “neçə dəfə” sualına cavab vermədi…

09.02.2025 | 15:16
Rusiyada daha bir müəmmalı ölüm - Putinə müxalif məşhur musiqiçi evinə polis basqını zamanı 10-cu mərtəbədən aşağı düşdü

09.02.2025 | 14:53
QAİ beynəlxalq təşkilatları Azərbaycan abidələrinin bərpası və qorunması üçün Ermənistana təzyiq etməyə çağırdı

09.02.2025 | 00:28
Üç Cənubi Qafqaz ölkəsinin Rusiyaya qarşı İTTİFAQ qurması uzaqda deyil - "Çörəyi sahibini tanımayan itin qabağına atanda sonu belə olar"...

08.02.2025 | 22:30
Orxan Cəfərovdan Türkiyə Açıq Beynəlxalq Turnirində bürünc medal!

08.02.2025 | 21:56
ABŞ rus iş adamlarının pullarının “ovuna” çıxan qrupun fəaliyyətini dayandırır...

08.02.2025 | 21:11
USAID-in maliyyələşdirdiyi nəhəng media qurumları da çökür – BBC həyəcan təbili çalır...

08.02.2025 | 19:28
Rusiya təyyarə qəzası ilə bağlı Azərbaycanın tələblərindən yayınır - işi bir il gecikdirmək planı... - VİDEO

08.02.2025 | 19:15
Rəhimli bələdiyyəsinə seçkilərin protokollarının surətinin saxtalaşdırıldığı ortaya çıxdı - "İşin başında Uzunboyad bələdiyyəsinin sədri dayanır"

08.02.2025 | 17:15
Rusiyada hazırkı antiazərbaycan aqressiyanın 2 səbəbi var...

08.02.2025 | 16:59
Ukrayna müharibəsilə bağlı sülh masası qurulur – Tramp ilk olaraq Zelenski ilə görüşəcək...

08.02.2025 | 15:54
Azərbaycan diasporu ilə bağlı gecikmiş tələb - Rusiyada çoxdan ləğv edilib...

08.02.2025 | 15:00
Sosial şəbəkədə investisiya və yatırım adı altında dələduzluq edən şəxs saxlandı

08.02.2025 | 14:44
Kirayəşin yaşadığı evi soydu - 3000 manatlıq oğurluq...

08.02.2025 | 14:28
"Xarici agentliklər və xaricdən maliyyələşən QHT-lər ölkədə dörd dəfə inqilab etmək istəyiblər" - Kobaxidze

08.02.2025 | 14:12
Xankəndi polisi orta məktəbdə maarifləndirici tədbir keçirdi - FOTO

08.02.2025 | 13:50
Azərbaycanın hərbi dənizçiləri "AMAN-25" çoxmillətli təlimində iştirak edir - FOTO

08.02.2025 | 13:36
Polis Oğuzda əməliyyat keçirdi - 3 nəfər saxlandı, 8 kq narkotik aşkarladı

08.02.2025 | 13:22
Sabah Bakıda qar yağacaq

08.02.2025 | 12:46
Rusiya ilə 2022- ci il Müttəfiqlik sənədinə yenidən baxıla bilər...

08.02.2025 | 11:22
Çağatay Ulusoy bu serialda "mafiya başçısı" olacaq

08.02.2025 | 11:16
"Hərbi hissələrdə görüşə müvəqqəti məhdudiyyət qoyulub" - MN açıqlama yaydı

08.02.2025 | 10:30
“Kənddən şəhərə” həftəsonu yarmarkası açılıb

08.02.2025 | 10:00
Dünən cinayət törətməkdə şübhəli bilinən 52 nəfər saxlanılıb

08.02.2025 | 09:26
Xoruz banlayan orta məktəb görübsüz?... Sabirabadda deyirlər var...

08.02.2025 | 08:42
Dərs vaxtı ilə bağlı nazirdən düşündürücü rəy - kənd məktəblərində niyə də yox?..

07.02.2025 | 23:45
Rusiya deputatı Putinlə İlham Rəhimovun dostluğunu da heçə saydı... - VİDEO

07.02.2025 | 22:15
Paşinyanı Ceyms Devid Venslə görüşünə görə peşiman etdilər... - VİDEO

07.02.2025 | 21:35
Azərbaycan-Ermənistan sərhədində itkin düşmüş şəxslərlə bağlı görüş keçirildi...

07.02.2025 | 21:28
“Gürcü Arzusu”nun tərəfdarları bölündü" - radikal müxalifət sıradan çıxarılır...

07.02.2025 | 21:19
Sülh və insanlıq əleyhinə, müharibə və digər ağır cinayətlərdə təqsirləndirilən erməniəsilli şəxslərin məhkəməsi davam etdirilib - FOTO

07.02.2025 | 21:15
“Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı heç kimlə sövdələşməyə getmərik” - səfir aqressivləşdi...

07.02.2025 | 21:01
Paşinyanın "soyqırım" siyasətindən geri çəkilməsi Zaxarovanı təəccübləndirdi...

07.02.2025 | 20:47
Zəngəzur dəhlizi, ya Araz dəhlizi... İranın qorxusu...

07.02.2025 | 20:34
İnternetdə "əcəl oyunları" uşaqlar üçün çox təhlükəli olmağa başlayır - ilk fakt...

07.02.2025 | 20:20
"ABŞ Azərbaycandan yana olacaq" - bu bir soyuq geosiyasi hesablamadır...

07.02.2025 | 20:07
Rusiya Azərbaycanla müttəfiqlik münasibətlərini zədələyir - faktlar...

07.02.2025 | 20:03
Prezident və Birinci xanım “Gənclik” metrosu yaxınlığında yeni parkın açılışında iştirak ediblər - FOTO

07.02.2025 | 19:53
Yerli uşaq bezi istehsalı bərbad gündədir - idxal bez isə bir uşaq üçün ayda 50 manata başa gəlir...

07.02.2025 | 19:40
Təyyarəmizi vurandan 8 dəqiqə sonra "Kovyor" məlumatını yaydılar - Rusiyada plan nə imiş?..

07.02.2025 | 19:33
6200 jurnalistin neçəsi USAID-in sifarişi ilə Azərbaycana qarşı yazılar yazıb?..

07.02.2025 | 19:26
BDU rektoru BMT-nin illik yığıncağında çıxış etdi

07.02.2025 | 19:19
“Rus Evi” ilə bağlı qərar Azərbaycan-Rusiya münasibətlərinə necə təsir göstərəcək? - Narahatlıq var...

07.02.2025 | 19:12
XİN-də kollegiya iclası keçirildi, 2025-ci il üzrə əsas prioritetlər müzakirə olundu

07.02.2025 | 19:04
İran açıq etiraf etdi – “Zəngəzur dəhlizini istəməyən biz və Ermənistandır...”

07.02.2025 | 18:50
“Azərbaycan Rusiya ilə əlaqələri ictimai şəkildə gərginləşdirməyə bəhanə axtarır" - Zatulin...

07.02.2025 | 18:41
Nazir Vilayət Eyvazov Qusarda vətəndaş qəbulu və sıra baxışı keçirdi - FOTO

07.02.2025 | 18:36
USAİD 10 min terrorçuya yemək alıb, yüzlərlə insanın cinsini dəyişdirib...

07.02.2025 | 18:23
Paşinyan eyni vaxtda ABŞ və İranla strateji tərəfdaşlıq sazişi imzalayır...

07.02.2025 | 18:18
"Rus evi"nə cavab - "İlham Rəhimovun əmlakını müsadirə edin..."

07.02.2025 | 18:13
“Rus Evi”nə cavab - “Azərbaycanlılar həbs edilsin” - VİDEO

07.02.2025 | 18:09
“İlkin hesabat qəzanın səbəblərini tam ifadə etmir” - təyyarəmizlə bağlı Rusiyadan kədərli reaksiya...

07.02.2025 | 17:55
Kollec diplomları getdikcə mənasız kağız parçasına çevrilir...

07.02.2025 | 17:43
Primakov “Rus Evi” gərginliyinin səbəbini Azərbaycanda görür…

07.02.2025 | 17:36
XII Qlobal Bakı Forumunun keçiriləcəyi tarix məlum oldu

07.02.2025 | 17:31
Arıqladır, həm də öldürür - qəbul etdiyimiz "sibutramin" nədir...

07.02.2025 | 17:18
Azərbaycanda plüralizm praktikası - yad cərəyanlar ölkəyə sıza bilmədi...

07.02.2025 | 17:11
Veteran jurnalist Firidun Ağazadənin 75 illik yubileyi qeyd edilib

07.02.2025 | 17:06
Fələstinlilərin Qəzzadan sürgün edilməsilə bağlı hazırlıqlar başladı - Netanyahu Trampın planını əvvəlcədən bilirmiş...

07.02.2025 | 16:55
Bakıda 11 elektromobili soyan şəxs yaxalandı

07.02.2025 | 16:43
Yeni əmək və əhalinin sosial müdafiəsi naziri Anar Əliyev kimdir? - DOSYE

07.02.2025 | 16:37
ABŞ Ukraynanın nüvə silahı istəyinə çox net cavab verdi – bu olmayacaq...

07.02.2025 | 16:26
Uğurla başlayan yeni dövr uğurla davam edir

07.02.2025 | 16:21
Zelenskidən Baltikyanı ölkələrə xəbərdarlıq - Putin Belarusu da müharibəyə sürükləyir...

07.02.2025 | 16:05
Zelenski Putinlə görüşməyə hazır olduğunu açıqladı – ancaq bir problem var...

07.02.2025 | 16:01
ATMU Qarabağ Universiteti ilə əməkdaşlıq edəcək

07.02.2025 | 15:56
Samir Nuriyev yeni maliyyə nazirini kollektivə təqdim etdi - FOTO

07.02.2025 | 15:51
Samir Şərifova yeni vəzifələr verildi - FƏRMAN

07.02.2025 | 15:44
İran Ermənistanı problemlərdən çıxış yolu olaraq görür - “The Jerusalem Post” nəşri...

07.02.2025 | 15:40
Tramp administrasiyası Paşinyan və arvadının təklifini rədd etdi...

07.02.2025 | 15:39
Anar Əliyev əmək və əhalinin sosial müdafiəsi naziri təyin edildi - SƏRƏNCAM

07.02.2025 | 15:36
Anar Əliyev əmək və əhalinin sosial müdafiəsi nazirinin müavini vəzifəsindən azad edildi

07.02.2025 | 15:25
Xankəndi bu gün – MÖHTƏŞƏM GÖRÜNTÜLƏR...

XƏBƏR ARXİVİ

«    Fevral 2025    »
BeÇaÇCaCŞB
 12
3456789
10111213141516
17181920212223
2425262728