Rəisinin ölümündən sonra Ermənistanın ABŞ-la təmasları güclənib...
Elşən Manafov: “Tehran İrəvanın Qərblə artan yaxınlaşmasından narahatdır”
Son vaxtlar Ermənistan sanki ABŞ-a tərəf çox meyllənir. ABŞ-dan tez-tez məmurlar gəlib-gedir, strateji işbirlikləri axtarırlar.
Məsələ ondadır ki, iyunun 12-də ABŞ Dövlət katibinin müavini Ceyms Obrayen İrəvanda səfərdə olaraq ölkə rəsmiəri ilə bir sıra görüşlər keçirib, danışıqlar aparıb. İki ölkə arasında bəzi razılaşmalar əldə olunub. Bundan düz 5 gün sonra ABŞ dövlət katibinin müavini Riçard Verma Ermənistana səfər edib. R.Verma İrəvanda Ermənistan Baş naziri Nikol Paşinyanla Azərbaycan-Ermənistan sərhədinin demarkasiyasını müzakirə edib. Tərəflər həmçinin sülh müqaviləsi, “Sülh qovşağı” layihələrinə də toxunublar. Paşinyanla Vermanın ABŞ-Avropa İttifaqı-Ermənistan arasında 5 apreldə əldə olunan razılaşmaların reallaşmasını müzakirə etdiyi vurğulanıb.
Bütün bu deyilənlərin fonunda, Ermənistanın İranla münasibətində qəzada vəfat edən prezident İbrahim Rəisidən sonra nə hiss olunur? Dəyişiklik varmı?
“Bu da zamanla İran-Ermənistan münasibətlərinə təsirsiz ötüşməyəcək”
Sözügedən məsələ iə bağlı fikirlərini “Bakı-Xəbər”lə bölüşən politooq Elşən Manafov buna bir neçə aspektdən yanaşdı: “Ermənistanın Rusiya ilə münasibətlərinin kəskinləşməsi fonunda Qərblə təmaslarının artması Cənubi Qafqazda qlobal və regional güclər arasında geosiyasi nufuz dairəsinin genişləndirilməsi uğrunda mübarizənin gücləndiyini göstərir. Bəllidir ki, Paşinyan regionun geosiyasi durumunun dəyişdirilməsi naminə Qərb tərəfindən alət olaraq istifadə olunur. Məlum layihənin gerçəkləşdirilməsi üçün onun tapşırığı ilə Ermənistanın Təhlükəsizlik Şurasının katibi Armen Qriqoryan İsveçrədə ABŞ prezidentinin təhlükəsizlik məsələləri üzrə köməkçisi Sallivanla görüşmüş, regiondakı vəziyyət müzakirə obyekti olub. Ermənistanın Təhlükəsizlik Şurasındakı mənbələr xəbər verir ki, tərəflər arasında iyunun 16-da baş tutmuş göruşdə ABŞ və Ermənistan arasında təhlükəsizlik sahəsində münasibətlərin genişləndirilməsi ətrafında müzakirələr aparılıb. Qeyd etmək yerinə düşər ki, bir müddət əvvəl İrəvanda ABŞ və Ermənistan arasında strateji əhəmiyyət kəsb edən göruş keçirilib. ABŞ Dövlət katibinin Avropa və Asiya məsələləri üzrə köməkçisi Obrayenlə baş tutmuş göruşdə tərəflər strateji əməkdaşlıq barədə razılığa gəlmişlər. Tərəflər arasında əldə edilmiş müvafiq razılaşmalardan sonra ABŞ-ın Ermənistan vasitəsilə regionun müxtəlif problemlərinə fəal müdaxilə edəcəyi gözlənilir. ABŞ Dövlət Departamentinin Ermənistanın KTMT-dən çıxmaqla bağlı qərarına “Amerikanın səsi” radiosu vasitəsilə açıqladığı mövqedə Ag Evin bölgədə gərginliyin artırılmasında maraqlı olduğu görsənir. Dövlət Departamenti KTMT-nin regionda sabitliyin qarantı kimi əvvəlki imkanlarının itirdiyini qeyd etməklə əslində, Ermənistanın KTMT ilə bağlı mövqeyini təqdir edir. Paşinyan isə, regionun geosiyasi durumunun dəyişdirilməsi işində "odla oynadığının" mahiyyətinə varır. Yəqin elə buna görədir ki, onun müdafiə naziri Suren Papikyan təcili Parisə yollanaraq öz fransiz həmkarı ilə tərəflər arasında hərbi texniki əməkdaşlığın genişləndirilməsi barədə muqavilə imzalayib. Qərbin Ermənistan fakroruna istinadən bölgədə nüfuz dairəsinin genişləndirilməsi ilə bağlı addımları tarixən regionda nüfuz sahibi olan və fakiki olaraq 200 ildən artiq bölgəni təsir dairəsində saxlayan Rusiya və İranı akekvat qərarlar qəbul etməyə sövq edir. Bu günlərdə Rusiyanın Azərbaycan və Ermənistan arasında münasibətlərin normallaşdırılmasına məsul olan diplomatı İqor Xovyayevin Tehranda İranın xarici işlər nazirinin səlahiyyətlərinin icraçısı Bağirxan ilə keçirdiyi göruş məhz tərəflərin Qərbin regiona nüfuzunun dayandırılması ilə bağlı ortaq geosiyasi maraqlarından irəli gəlib. Bu görüşlə bağlı İran Xarici İşlər Nazirliyinin yayımladığı bəyənatda göstərilir ki, tərəflər xarici oyunçuların regionda fəallaşması ilə bağlı proseslərin genişlənməsindən narahatdırlar. Yəni Tehran İrəvanın Qərblə artan yaxınlaşmasından narahatdır. Bu da zamanla İran-Ermənistan münasibətlərinə təsirsiz ötüşməyəcək. Bunun onların regionla bağlı maraqlarına təhlükə təşkil etdiyi üçün birgə addımlar atmaq əzmindədirlər. Rusiyalı diplomat Xovyayevin İranla danışıqların aparılması üçün seçilməsi faktoru əslində böyük maraq doğurur. Bilindiyi kimi, Xovyayev Rusiya XİN-in regionda münaqişə tərəfləri arasında münasibətlərin normallaşdırılması üçün məsul olan nümayəndəsidir. Lakin o, faktiki olaraq öz vəzifələrini yerinə yetirə bilmir”.
Vidadi ORDAHALLI
