Türk Birliyi üçün kritik ZİRVƏ: qərarlar Şuşada veriləcək!
Bu gün Azərbaycan türkdilli ölkələr arasında iqtisadi, siyasi və mədəni baxımından sözün əsl mənasında körpü rolunu oynayır. Bölgədə əsl etimad faktoruna çevrilən Azərbaycan həm də türk birliyinin yaranması üçün də mühüm addımlar atmaqdadır. İqtisadi gücü və siyasi nüfuzu rəsmi Bakının bu məsələdki imkanlarını xeyli gücləndirir. Digər bir baxımdan, Azərbaycanın xarici siyasətinin prioritetlərinin müəyyən edilməsi zamanı Türk dünyasının gücləndirilməsi, Türk dövlətləri ilə əlaqələrimizin möhkəmləndirilməsi prioritet istiqamətlərdən biridir. Bu olduqca önəmli faktdır. Son illər ərzində Türk Dövlətləri Təşkilatı xətti ilə aparılan işlər birliyimizi daha da gücləndirib. Azərbaycanın təşəbbüsü ilə keçirilən tədbirlər, qarşılıqlı səfərlər bu birliyin sarsılmaz olduğunu bir daha dünyaya bəyan edir. Ölkələrimiz arasında çoxtərəfli əlaqələrin dərinləşdirilməsində türk əməkdaşlıq təşkilatlarının hər birinin rolu var. Bu təşkilatların ən böyük xüsusiyyəti onların ortaq mədəniyyətə, tarixə, dilə, mənəvi dəyərlərə malik xalqları və ölkələri birləşdirməsidir. Bu təşkilatların fəaliyyətinə Azərbaycanın mühüm dəstəyi də göz qarşısındadır.
Azərbaycanın bu prosesə dəstəyinin növbəti nümayişinə daha bir sübut. Məlum olduğu kimi, Şuşa Türk Dövlətləri Təşkilatının qeyri-rəsmi Zirvə görüşünə ev sahibliyi edəcək. Əlbəttdə, sürətli, davamlı təmaslara ehtiyac var, eyni zamanda, hər bir Zirvə görüşü birliyimizin gücləndirilməsinə istiqamətlənmiş növbəti addım olur. Şuşada keçiriləcək qeyri-rəsmi Zirvə görüşünün mövzusu da bəllidir. Bu, nəqliyyat və iqlimlə bağlı olacaq. Bu istiqamətdə tədbirlərin təşkil olunması çox zəruridir. Çünki bu gün nəqliyyat əlaqələrinin qurulması və genişləndirilməsi Türk dünyasının birləşməsi ilə sıx bağlı olan prosesdir. Məhz bunun nəticəsidir ki, Orta Dəhlizin fəaliyyətə başlaması və yükdaşımaların artırılması istiqamətində Türk Dövlətləri Təşkilatına üzv olan bütün ölkələr birgə fəaliyyət göstərir.
Dövlət başçımızın son illər ərzində türk dövlətlərinə ardıcıl səfərləri və türkdilli ölkə liderlərinin də Azərbaycana səfərləri Türk dünyası üzvləri ilə əlaqələrimizin genişlənməsini və strateji xarakter almasını daha da sürətləndirir. Prezident İlham Əliyev cari ilin 6 iyun tarixində TÜRKPA-nın növbəti plenar iclasının iştirakçılarının qəbulu zamanı bildirib ki, son illər ərzində Türk Dövlətləri Təşkilatı xətti ilə aparılan işlər birliyimizi daha da gücləndirir.
Sitat: “Bildiyiniz kimi, mənim təşəbbüsümlə bir aydan sonra Şuşada Türk Dövlətləri Təşkilatının qeyri-rəsmi Zirvə görüşü keçiriləcək. Mən hesab etdim ki, ildə bir dəfə Zirvə görüşünün keçirilməsi kifayət etməz. Çünki həm sürətli, yəni davamlı təmaslara ehtiyac var, eyni zamanda, hər bir Zirvə görüşü birliyimizin gücləndirilməsinə istiqamətlənmiş növbəti addım olur. Çox şadam və həmkarlarıma minnətdaram ki, onlar bu təşəbbüsü dəstəkləyiblər və düz bir aydan sonra Şuşa şəhərində qeyri-rəsmi Zirvə görüşü keçiriləcək. O görüşün əsas mövzuları nəqliyyat və iqlimlə bağlı olacaq. Bu da təbiidir. Çünki bu gün nəqliyyat əlaqələrinin qurulması və genişləndirilməsi Türk dünyasının birləşməsi ilə sıx bağlı olan prosesdir. Orta Dəhlizin fəaliyyətə başlaması və yükdaşımaların artırılması göz önündə olan məsələlərdir. Burada Türk Dövlətləri Təşkilatına üzv olan bütün ölkələr birgə fəaliyyət göstərir. Mən hesab etdim ki, indiki zəmanədə Orta Dəhlizin potensialına dünyada daha böyük ehtiyac var. Biz bu mövzu ilə bağlı, gələcək addımlarımızla bağlı geniş fikir mübadiləsi aparmalıyıq."
Beləliklə, bu gün Qarabağ Türk dünyasını birləşdirən mərkəzə çevrilir. Dövlət başçısı bu məqamı xüsusi olaraq qonaqların diqqətinə çatdırdı ki, Liderlərin Şuşadakı Zirvə görüşü bu birliyi daha da möhkəmləndirəcək.
Hər kəsə məlumdur ki, hazırda Azərbaycan iqtisadi baxımdan türkdilli ölkələr arasında mühüm loqistika qovşağı və iqtisadi lokomotiv funksiyasını icra edir. Bu, ilk növbədə enerji imkanlarımız və neft-qaz ehtiyatlarmızla sıx bağlıdır. Bu sadaladıqlarımız həm də türkdilli ölkələrlə möhkəm iqtisadi tərəfdaşlığımız üçün mühüm zəmindir. Azərbaycan türk dövlətləri ilə həm energetika, sənaye-metallurgiya, nəqliyyat-logistika və digər sahələrdə sıx əməkdaşlıq edir və iri layihələr həyata keçirilir.
Daha bir mühüm məqama diqqət yetirək. Bu gün türkdilli ölkələr Azərbaycanın işğaldan azad edilmiş ərazilərindəki quruculuq prosesində aktiv iştirak edirlər. İşğaldan azad edilmiş ərazilərin energetika, sənaye-metallurgiya, nəqliyyat-logistika sahələrində böyük potensial var ki, bu da Azərbaycanla türk dövlətləri arasında yeni layihələrin reallaşmasına zəmin yaradır. Eyni zamanda azad edilmiş torpaqlarda qardaş ölkələrin təşəbbüsü və maliyyə dəstəyi ilə artıq bir məktəb və bir incəsənət mərkəzi fəaliyyətə başlayıb. Bunlar Özbəkistan və Qazaxıstan tərəfindən inşa edilib. Bir məktəbin təməlini isə bu yaxınlarda Qırğızıstan Prezidentinin iştirakı ilə Ağdam rayonunda qoyulub. Cəbrayıl rayonundakı bir məntəqədə isə Macarıstanın maliyyə dəstəyi ilə bir məktəb inşa ediləcək. Bundan başqa, Azad edilmiş ərazilərdə bu gün geniş yol-nəqliyyat infrastrukturu yaradılır və bu nəhəng layihələrin icrasında Türkiyədən olan şirkətlər də fəal iştirak edirlər. Şuşaya yeni çəkilən avtomagistralda 7 tunelin, 9 viadukun, bir çox körpülərin inşa edildiyini və podratçıların əksəriyyəti Türkiyə şirkətləridir. Horadiz-Ağbənd dəmir yolunun podratçısı da Türkiyə şirkətləridir.
Azərbaycan bu gün türkdilli ölkələr arasında etibarlı əlaqə və tərəfdaşlıq qurmaq baxımından öz üzərinə düşən vəzifəni çox layiqincə yerinə yetirir. Həm iqtisadi baxımdan, həm də siyasi baxımdan. Şuşada keçiriləcək qeyri-rəsmi zirvə toplantısında türk dövlətləri liderlərinin görüşləri və qəbul ediləcək qərarlar çox önəmli olacaq. Bütün bunlar Azərbaycanın, Türkiyənin və başqa türk dövlətlərinin birgə əməyi sayəsində gerçəkləşir. Bu gün Türk Dövlətləri Təşkilatı müstəqil böyük bir gücə çevrilir. Bu isə həm dünya siyasətində, həm də bölgədəki proseslərdə türkdilli ölkələr faktorunu önəmli aktora çevirir. Artıq təkcə türkdilli ölkələrin deyil, həm də regionda ciddi maraqları olan beynəlxalq güclərin də diqqətləri Şuşada keçiriləcək Zirvə görüşünə dikilib. Veriləcək qərarlar həm də bölgənin siyasi gələcəyi üçün açar rolunu oynayacaq.
Mətləb Salahov
