Makron Avropa Parlamenti seçkilərində məğlub oldu - acığını milli parlamentdən çıxdı...
Elşən Manafov: “Pensiya islahatlarına etiraz edən fransızları susdurmaq üçün ölkə iqtisadiyyatına istehsal...”
Avropa Parlamentinə keçirilən seçkilərin ilkin nəticəsi açıqlanıb. İlkin qiymətləndirmələrə görə, ilk pillədə Avropa Xalq Partiyası yer alıb. Aİ ölkələrinin əksəriyyətində Avropa Komissiyasının rəhbəri Ursula fon der Leyenin üzvü olduğu Avropa Xalq Partiyası qalib gəlib.
Sözügedən partiyanın 720 yerdən 181-ni qazandığı bildirilir. İkinci pillədə isə 135 mandatla Sosialistlər və Demokratların Proqressiv Alyansı yer alıb.
Fransa Prezidenti Emmanuel Makron Avropa Parlamentinə keçirilən seçkilərdə ifrat sağçıların ölkəsində böyük fərqlə birinci yerə çıxmasından sonra parlamenti (Fransa Milli Assambleyası) buraxıb və növbədənkənar ümumi seçkilər keçirmək qərarına gəlib. Fransada keçirilən AP seçkilərində ifrat sağçı “Milli Ralli Partiyası” (RN) böyük fərqlə (31,50 %) birinci, Makronun partiyası “Renessans” isə 15,2 % səslə ikinci olub. Makron partiyasının böyük fərqlə məğlub olmasından sonra açıqlama verərək nəticələrin Avropanı müdafiə edən partiyalar üçün yaxşı olmadığını bildirib.
Burada diqqət çəkən məqam odur ki, Fransada sağ mərkəzçilər ciddi məğlubiyyətə uğrayıb. Makron faktiki olaraq Mari Lepenə uduzdu. Halbuki, prezident seçkilərində Makron güclə Lepenə qalib gəldi. Bu dəfə isə məğlub oldu və məcbur qalıb ölkədə parlamenti buraxdı və ikimərhələli seçki elan etdi. O baxımdan bu, bütün Avropada sağ mərkəzçilərin məğlubiyyəti sayıla bilərmi? Fransada Makronun məğlubiyyətidi. Çünki Fransada Makron sağ mərkəzçidirsə, Almaniyada Ursula fon der Leyen bu misiyanı yerinə yetirir. Almaniyada Ursulanın partiyası isə qalib gəldi. Yəni Xristian Demokrat Partiyası və Xristian Sosialist Partiyası qalib gəldi. Fransada isə sağ mərkəzçilər uduzdu. Çünki seçicilər arasında nüfuzları yoxdur. Yəni bütün qitə üzrə sağ mərkəzçilər uduzsaydı, bu, Almaniyada da baş verərdi, amma belə olmadı. Deməli, yanlış siyasət birbaşa Makronun özü ilə bağlıdır.
“Makronun məğlubiyyəti onun son illər həyata keçirdiyi miqrasiya siyasətinin seçicilərdə doğurduğu dərin sosial narazılıqla bağlı olub”
Sözügedən məsələ ilə bağlı fikirlərini “Bakı-Xəbər”lə bölüşəbn politoloq Elşən Manafov bütün bunlara bir neçə prizmadan yanaşdı: “Bazar günü Avropa Parlamentinə keçirilən seçkilərdə Fransa və Almaniyadakı hakim partiyalar ultrasag siyasi quvvələrlə mübarizidə sarsıdıcı məğlubiyyətə uğrayıblar. Fransada seçki hüququ olan seçicilərin 52,5 faizi bu seçkilərə qatılıb. Onların isə yalniz 15,2% Makronun Renesans (İntibah) partiyasına səslərini verib. Seçicilərin əhəmiyyətli hissəsi 32% Mari Lepenin mühafizəkar və qatı sag ultra mövqelərdə dayanan Milli Cəbhə partiyasına dəstək olublar. Makronun mərkəzçi partiyasının seçkilərdəki məğlubiyyəti onun son illər həyata keçirdiyi miqrasiya siyasətinin seçicilərdə doğurduğu dərin sosial narazılıq olub. Miqrantların ölkəyə kütləvi şəkildə axınına şərait yaradan miqrasiya siyasəti, ölkədə sosial gərginlik doğurub. Etnik və dini zəmində münaqişələrə səbəb olmaqla kriminogen durumun ağırlaşmasına gətirib çıxarıb. Pensiya islahatlarına etiraz edən fransızları susdurmaq üçün ölkə iqtisadiyyatına istehsal və xidmət sferalarına üçüncü ölkərdən miqrant axını ucuz işçi qüvvəsi əldə etmək istəklərindən doğub. Bu isə miqrant axını nəticəsində iş yerlərini itirən fransızlar arasında gərginliyə səbəb olub. Miqrantların fərqli düşüncə tərzi, etnik və dini zəmində olan narazılıq isə, Fransada ifrat millətçi dalğanın yüksəlişinə gətirib çıxarıb. Bu amil isə, millətçi mövqelərdə dayanan Mari Lepenin rəhbərlik etdiyi sag millətçi Milli Cəbhə partiyasinin xeyrinə olub. Makron iqtidarının neomüstəmləkə siyasəti Fransanın müstəmləkələrində azadlıq hərəkatının yüksəlişinə gətirib çıxarıb. Bu faktor da seçkilərdə Makronun əleyhinə işləyib. Makronun parlamentin yeni tərkibinin müəyyən edilməsi və parlamentdə İntibah partiyasını tam iflasdan qurtarmaq üçün iyulun 30-na təyin etdiyi seçkilər mahiyyət etibarı ilə parlamentdə quvvələr nisbətini dəyişməyəcək. Almaniyaya gəlincə, Avroparlamentə keçirilmiş son seçkilərdə sosial demokratlara seçicilərin cəmi 14% səs verib. Bu, solların son bir neçə ildə ən pis göstəricidir. Burada seçkiləri Xristian Demokratlar və Almaniya Alternativ Partiyasının təmsilçiləri qazanıb. Almaniyanın Sosial Demokrat hökumıtləri Brandtan Şroderə qədər həmişə Almaniyanin maraqlarını qoruyub. Heç vaxt ABŞ siyasətinin yedəyində getməyib. Şolts iqtidarı isə ABŞ-ın cızdığı dairədən kənara çıxmayıb və Rusiyaya qarşı sanksiyalarda fəal iştirak edir. Almaniya iqtisadiyyatını ucuz rus qazı və neftindən məhrum edib. Bu da enerji daşıyıcılarının qiymətlərinin artmasına səbəb olub. Nəticədə qiymətlər artıb və bu, almanların sosial xərclərinin artmasına gətirib çıxarıb”.
Vidadi ORDAHALLI
