Bunu da gördük - “məqsədli rəsmi nikah”... Qanun hazırlanır
Mehriban Zeynalova: “Hansısa problem var ki, bu layihənin hazırlanması da ondan qaynaqlanır”
Mətbuatda yayılan məlumata görə, Azərbaycanda məqsədli nikahla bağlı yeni qanun layihəsi hazırılanır. Bunu Dövlət Miqrasiya Xidmətinin (DMX) Miqrasiya siyasəti və hüquqi təminat Baş İdarəsinin Hüquqi təminat idarəsinin rəisi Nizami Quliyev Milli Məclisdə baş tutan müzakirələr zamanı deyib: “Məqsədli nikahla əlaqəli yeni layihə üzərində işlənilir”.
O bildirib ki, bir neçə ölkənin təcrübəsinə baxılıb:
“Artıq şəxs nikaha daxil olduğu halda onun məqsədinin nə olduğunu və nikahının dəqiqliyini yoxlaya biləcəyik. Çünki məqsədi ortaya çıxarmaq ağır prosesdir. Hazırda məqsədli nikahları yalnız müraciətlər əsasında müəyyən edə bilirik. Yeni hazırlanacaq layihədə bütün bu məsələlər nəzərdə tutulub".
Olduqca aktual olan bu məsələ ilə bağlı qanun layihəsinin hazırlanması xəbəri diqqətimizi çəkdi. Layihə ilə bağlı ətraflı məlumat almaq üçün Milli Məclisin bir neçə komitəsi ilə əlaqə saxladıq, lakin müzakirənin hansı komitədə keçirildiyini öyrənə bilmədik. Müxtəlif komitələrdə təmsil olunan deputatlarla ayrıca əlaqə saxlasaq da, bizə cavab verdilər ki, layihə barədə xəbərsizdirlər, bu haqda Dövlət Miqrasiya Xidmətindən ətraflı cavab almaq olar. Bir məlumata görə isə, məsələ Milli Məclisin Hüquq siyasəti və dövlət quruculuğu komitəsinin qapalı iclasında müzakirə edilib.
Məqsədli nikahla bağlı hazırlanan qanun layihəsi, orada ehtiva edilən məsələlər, onun hansı zərurətdən irəli gəldiyi və sairlə bağlı Dövlət Miqrasiya Xidmətinə rəsmi sorğu göndərdik. Ümid edirik ki, Xidmətin müvafiq idarəsi sorğumuzu tez bir zamanda cavablandıracaq.
“Kimsə bura hansısa niyyətlərlə gəlibsə və məqsədli nikaha girməklə öz məqsədini həyata keçirmək istəyirsə, bu artıq təhlükədir və buna ciddi yanaşmaq lazımdır”
Məqsədli nikah nədir? Bu hansı məqsədlərlə bağlana bilir? Bu sahədə qanun layihəsinə nə dərəcədə ehtiyac vardı? Bu və digər sullarla “Təmiz Dünya” Qadınlara Yardım İctimai Birliyinin sədri Mehriban Zeynalova “Bakı-Xəbər”ə şərhində bildirdi ki, məqsədli nikahın bir neçə forması ola bilər. “Bunu vətəndaş kimi ölkədə qalmaq məqsədilə edənlər olur. Xarici vətəndaş bizim ölkədə yaşamaq üçün bu addımı ata bilər. Bizim vətəndaşlar hansısa xarici ölkələrə getmək, orada yaşamaq üçün məqsədli şəkildə nikaha giriblər. Hətta öz həyat yoldaşlarından boşanıb getdikləri ölkələrdə nikaha giriblər. Əvvəlcədən həyat yoldaşı ilə razılaşdırıb ki, mən orada nikaha girəcəm, orada vətəndaşlıq aldıqdan sonra geri dönəcəm. O vaxt vətəndaşlıq almaq daha asan idi. Bu prosedurlar həyata keçirilirdi. Ümumiyyətlə, dünyada vətəndaşlıq almaq proseduru çox çətinləşib. Türkiyənin özündə də bu qismən mürəkkəbləşib”.
M.Zeynalova qeyd etdi ki, bu gün Avropa ölkələrində nikaha girənləri qəfil gəlib yoxlayırlar. O vurğuladı ki, İngiltərə təcrübəsinə baxsaq, məsələni aydın şəkildə təsəvvür edə bilərik. “Bu ölkədə məqsədli nikahla bağlı xüsusi tədbirlər var. Onlardan biri də belə ailələri daim nəzarətdə saxlamaq və monitorinqlər aparmaqdır. Qəfil evə gəlirlər və tərəflərin doğrudan da bir yerdə yaşayıb-yaşamadıqlarına, münasibətlərin səmimi olub-olmamasına qədər öyrənirlər, yoxlayırlar. Bu sahədə İngiltərə modeli daha uğurlu modeldir. Yəni əcbəbi vətəndaşla evlənəndə bu nikahın məqsədli olub-olmadığını bu yolla öyrənmək olur. İkinci bir tərəfdən də, əcnəbilərlə nikaha tam qadağa qoymaq da olmaz, bu bəzi hallarda evli şəxslərin həyatının, evliliyinin, onların hüquqlarının məhdudlaşdırılmasına gətirib çıxara bilər. Şəxslər ölkəni tərk edib gedib başqa ölkələrdə nikahlana bilərlər. Bu da bir təhlükədir ki, istisna olunmur. Halbuki, əcnəbilərlə nikaha girənlərin sayı da çoxalır. Bunun da başqa məqsədləri var ki, guya başqa ölkələrdə xoşbəxt olacaqlar”.
Hazırlanan qanun layihəsinə gəlincə, M.Zeynalova bildirdi ki, görünür, ölkəmizdə də məqsədli nikahla bağlı hansısa təhlükəli vəziyyətlər var ki, bu qanuna ehtiyac yaranıb. “Görünür, bu sahədə hansısa problemlər var ki, ölkəmizdə də məqsədli nikahla bağlı bu məsələ qalxıb və qanun layihəsi hazırlanır. Bu səbəbsiz ola bilməz. Ehtimal edirəm, hansısa problem var ki, bu layihənin hazırlanması da ondan qaynaqlanır. İstənilən ailə münasibətləri tənzimlənməlidir. Bu tənzimlənmə də yaxşı mənada nəzarət və dəstək məqsədli olmalıdır. Kimsə bura hansısa niyyətlərlə gəlibsə və məqsədli nikaha girməklə öz məqsədini həyata keçirmək istəyirsə, bu artıq təhlükədir və buna ciddi yanaşmaq lazımdır. Bilirsiz ki, hazırda ölkəmiz çox həssas mövqedədir. Ola bilsin, bu məsələ nəzərə alınıb və bu addımlar atılır. Ehtimal etmirəm ki, bu məsələ səbəbsiz gündəmə gətirilib. Burada alt məsələlər olmasaydı, inanmıram ki, o gündəmə gətirilərdi. Bütün dünyada proseslər gedir, ölkəmiz çox həssas vəziyyətdədir. Yaxşı olardı ki, qanun layihəsində müəyyən komponentlər, o cümlədən də belə ailələrdə monitorinq aparılması məsələsi öz əksini tapsın.
Təcrübəni öyrəsinlər. Mən dediyim İngiltərə təcrübəsində belə ailələrdə monitorinqlər aparırlar. Türkiyədə də bu məsələyə ciddi yanaşılır. Görürəm ki, o ailələrə ciddi nəzarət var. Nəzarətsizlik sürətli axınların, eləcə də hansısa məqsədlərlə ölkəyə gələn adamların sayının artmasına səbəb olur. Fikrimcə, hər bir ölkə öz təhlükəsizliyini qorumalıdır”-deyə M.Zeynalova vurğuladı.
İradə SARIYEVA
